ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

του αναγνώστη μας και συγγραφέα, Θεμιστοκλή Παπαδημόπουλου Το χάσμα που χωρίζει τον μελετητή του σήμερα από τον Τρωικό πόλεμο είναι τεράστιο, για την ακρίβεια 30 αιώνες ή 3000 χρόνια. Αλλά τέσσερις αιώνες χώριζαν και τους επικούς ποιητές από την άλωση της Τροίας, και επτά αιώνες την κλασσική Αθήνα, όπου επί Πεισίστρατου καταγράφηκαν τα έπη. Σήμερα […]

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Ίσως με μία πρώτη ματιά, η φωτογραφία μοιάζει με λήψη από αποθήκη κάποιου σπιτιού ή καφενείου στην Ελλάδα πριν από μερικές δεκαετίες. Όμως, στην πραγματικότητα είναι μία από τις φωτογραφίες που τραβήχτηκαν μέσα από τον τάφο του Τουταγχαμών, αμέσως μετά την ανακάλυψή του το 1923! Η έγχρωμη φωτογραφία είναι αποτέλεσμα […]

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού   Στην αρχαία Αίγυπτο φαίνεται ότι δεν γίνονταν διακρίσεις σε βάρος όσων είχαν σωματικές αναπηρίες. Έτσι, ο νανισμός δεν θεωρούνταν ελάττωμα, σε αντίθεση με άλλους αρχαίους πολιτισμούς. Απεναντίας, οι νάνοι έχαιραν μεγάλου σεβασμού και οι Αιγύπτιοι λάτρευαν και δύο νάνους θεούς, τον Μπες και τον Πταχ. Οι νάνοι εργάζονταν στην αρχαία […]

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Θα είστε δικαιολογημένοι αν θεωρήσετε ότι το εικονιζόμενο γυάλινο αγγείο είναι σύγχρονο. Στην πραγματικότητα είναι ρωμαϊκής κατασκευής και χρονολογείται στον 1ο αιώνα μ. Χ. Είναι δηλαδή 2000 ετών! Το εν λόγω αγγείο αποτελεί απόδειξη του υψηλού επιπέδου που είχε φθάσει η υαλουργία στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Σήμερα ανήκει στη συλλογή του […]

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Toν Νοέμβριο του 1147 π.Χ., η Αιγύπτια Ναουναχάτ (Naunakht) που είχε παντρευτεί ένα οικοδόμο αποφάσισε να κάνει τη διαθήκη της ώστε μετά το θάνατό της η περιουσία της να μοιραστεί στα παιδιά της. Σε αυτή τη διαθήκη αποκλήρωσε κάποια από τα παιδιά της επειδή δεν τη φρόντιζαν όταν γέρασε. Το έγγραφο δίνει […]

Κάποιος αξιωματούχος που δεν μπορεί να δωροδοκηθεί χαρακτηρίζεται ως «αδέκαστος». Παλαιότερα ο όρος αφορούσε αποκλειστικά δικαστικούς λειτουργούς. Τα τελευταία χρόνια, η χρήση του έχει επεκταθεί γενικά σε αξιωματούχους που έχουν εξουσία. Η έννοια του όρου είναι ότι ο αδέκαστος ακολουθεί κατά γράμμα το νόμο και δεν παρεκκλίνει απ’ αυτό για να κάνει χάρες σε φίλους […]

Εκτός από την Αθήνα, όπου άρπαξε γλυπτά και αρχιτεκτονικά μέλη από τον Παρθενώνα και άλλα μνημεία της Ακρόπολης, ο Λόρδος Έλγιν έκανε το ίδιο και για διάφορες αρχαιότητες από άλλες ελληνικές περιοχές, της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Όμως, όταν για πρώτη φορά θέλησε να αποκτήσει αρχαιότητες, οι Έλληνες που τις είχαν, αρνήθηκαν να τις πωλήσουν, όπως είχαν […]

Στην Ελλάδα, το μικρό πολυεργαλείο είναι γνωστό ως «τσέπης» ή «ελβετικός σουγιάς». Τα επιμέρους εργαλεία του διπλώνουν και κλείνουν μέσα στη λαβή όταν δεν χρησιμοποιούνται. Είναι αρκετά ελαφρύ και μικρό για να χωρά στην τσέπη. Με τα χρόνια έγινε ένα χρήσιμο αξεσουάρ για όσους ταξιδεύουν ή απασχολούνται στη φύση, όπως πρόσκοποι, ορειβάτες, κυνηγοί, ψαράδες κ.ά. […]

Ο Δημήτρης Παντερμαλής γεννήθηκε το 1940 στη Θεσσαλονίκη και συνέδεσε το άνομά του με την αρχαιολογία και το Μουσείο της Ακρόπολης. Ως μαθητής του θρυλικού καθηγητή, Μανόλη Ανδρόνικου, στο Ιστορικό και Αρχαιολογικό Τμήμα του ΑΠΘ, έζησε από κοντά τις μεγάλες στιγμές της σύγχρονης αρχαιολογίας και έγινε κομμάτι της πολιτιστικής μας ιστορίας όταν ανέλαβε επικεφαλής της ανασκαφής […]

Ο Εθνικός Κήπος, στο κέντρο της Αθήνας, είναι γνωστός τόσο στους κατοίκους όσο και στους επισκέπτες κυρίως για τη φυσική του ομορφιά. Λίγοι όμως γνωρίζουν την ιστορική σημασία του Εθνικού Κήπου. Έτσι, ακόμη και σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να δει ενδιαφέρουσες αρχαιότητες, με πιο σημαντική, τα κατάλοιπα μίας ρωμαϊκής έπαυλης με υπέροχα ψηφιδωτά δάπεδα που […]

Όταν ο Έλγιν άρπαζε τα γλυπτά του Παρθενώνα για να τα μεταφέρει στη Βρετανία ήταν αποφασισμένος να πάρει ολόκληρο το προστύλιο με τις Καρυάτιδες του Ερεχθείου. Ευτυχώς, για καθαρά τεχνικούς λόγους αυτό δεν έγινε, με την εξαίρεση μιας Καρυάτιδας. Έτσι, το μνημείο που έχει εξαιρετική σημασία για την αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική και τη γλυπτική παρέμεινε […]

Το 1897 με την ευκαιρία συμπλήρωσης εκατονταετηρίδας από την ίδρυσή της, η πόλη Νάσβιλ των ΗΠΑ, τοποθέτησε σε ένα δημόσιο σημείο, ένα «πρόχειρο» αντίγραφο του Παρθενώνα,

Το σύμφωνο «Q q» του λατινικού αλφαβήτου αντιστοιχεί σ’ ένα αρχαίο ελληνικό που χρησιμοποιούνταν στην αρχαϊκή εποχή. Αυτό δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει, αφού το λατινικό αλφάβητο είναι αντιγραφή του ετρουσκικού, και αυτό με τη σειρά του ενός πρώιμου ελληνικού. Στα διάφορα ελληνικά αλφάβητα εκείνης της εποχής, μεταξύ του «πι» και του «ρο» υπήρχε […]

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Οι «Κολοσσοί του Μέμνωνα» είναι δύο τεράστια πέτρινα αγάλματα στη νεκρόπολη των Θηβών της Αιγύπτου που χρονολογούνται γύρω στο 1350 π.Χ. Ήταν πολύ γνωστά στους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους, καθώς και στους πρώτους σύγχρονους περιηγητές και αιγυπτιολόγους. Αυτοί τα θεωρούσαν λανθασμένα ως αγάλματα του μυθικού βασιλιά Μέμνωνα. Στην αρχαιότητα ένα […]

"Θάλαττα, Θάλαττα!" ήταν η κραυγή νόστου που αναφώνησαν οι Μύριοι του Ξενοφώντα, όταν αντίκρισαν τον Εύξεινο Πόντο.

Οι πολεμιστές του Ριάτσε είναι δύο εντυπωσιακά χάλκινα αγάλματα που βρέθηκαν στα νερά του Ιονίου το 1972 και χρονολογούνται στον 5ο αιώνα π.Χ.

Το Μνημείο της Επισκοπής στη Σίκινο κέρδισε το Βραβείο Ευρωπαϊκής Πολιτισμικής Κληρονομιάς Europa Nostra για το 2022 στην Κατηγορία της Συντήρησης για την στερέωση και αποκατάστασή του. Το μνημείο της Επισκοπής Σικίνου, ενός από τα μικρότερα νησιά των Κυκλάδων, είναι ένα μαυσωλείο των ρωμαϊκών χρόνων που ανοικοδομήθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. και διατηρήθηκε μέχρι σήμερα […]

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας, εκτίθεται ένα από τα παλαιότερα σωζώμενα αποσπάσματα των ομηρικών επών: οι 13 πρώτοι στίχοι της ραψωδίας ξ της Οδύσσειας.

Οι Ρωμαίοι δημιούργησαν το ισχυρότερο στρατό της αρχαιότητας χάρη στον οποίο απέκτησαν μία από τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες στην ιστορία που ήταν και η μακροβιότερη. Ο ρωμαϊκός στρατός εισήγαγε καινοτομίες σε όλους τους τομείς, από την οργάνωση, εκπαίδευση, τους τρόπους που πολεμούσε μέχρι και την τεχνολογία. Μία πρόσφατη αρχαιολογική ανακάλυψη κατέδειξε πόσο καινοτόμοι ήταν οι Ρωμαίοι […]

Εντυπωσιάζουν τα νέα ευρήματα της αρχαιολογικής έρευνας στο ναυάγιο των Αντικυθήρων. Ανάμεσα τους ανασύρθηκε ένα κεφάλι που αποδίδεται στον λεγόμενο «Ηρακλή των Αντικυθήρων» που μέχρι τώρα εκτίθεται ακέφαλο στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Η αποστολή ξεκίνησε με την ανέλκυση ογκωδών βράχων βάρους πολλών τόνων, οι οποίοι κάλυπταν τμήμα του ναυαγίου. Κατά τη φάση αυτή χρησιμοποιήθηκαν ειδικοί σάκοι ανέλκυσης […]

Κατά τον 3ο αιώνα μ.Χ., η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία βρισκόταν σε παρακμή. Οι βαρβαρικές επιδρομές που δεχόταν, κυρίως από το βορά, γίνονταν όλο και συχνότερες.

Στη θρησκεία των αρχαίων Ελλήνων δεν υπήρχε διάβολος. Κατά συνέπεια, η έκφραση «άει/άι/άμε/άντε/πάγαινε στο διάολο» που χρησιμοποιείται κατά κόρον από τους σύγχρονους Έλληνες δεν θα σήμαινε τίποτα γι’ αυτούς. Οι αντίστοιχες εκφράσεις τους ήταν «Βάλλ’ εις/ες κόρακας» ή «Έρρ’ εις/ες κόρακας» ή πιο απλά, «ες/εις τον κόρακα», δηλαδή «πάγαινε/άει/άι στον κόρακα». Όμως, γιατί το κοράκι […]