Σκάρος. Η καστροπολιτεία με τα 200 σπίτια που υπήρξε μεσαιωνική πρωτεύουσα της Σαντορίνης. Οι κάτοικοί της αποκαλούνταν Καστρινοί και έφυγαν για να σωθούν (βίντεο)

Σκάρος. Η καστροπολιτεία με τα 200 σπίτια που υπήρξε μεσαιωνική πρωτεύουσα της Σαντορίνης. Οι κάτοικοί της αποκαλούνταν Καστρινοί και έφυγαν για να σωθούν (βίντεο)
Ένας απότομος βράχος που αντιστέκεται στο πέρασμα του χρόνου για να θυμίζει την σημαντική του ιστορία. Ο Σκάρος υπήρξε μια πολύβουη καστροπολιτεία με 200 σπίτια, καλντερίμια και εκκλησίες. Ο πιο σπουδαίος από τους πέντε οχυρωμένους οικισμούς της Σαντορίνης.

Σήμερα δεν διασώζονται πολλά κομμάτια του οικισμού. Tο αρχικό κάστρο ήταν γνωστό και ως «Επάνω Κάστρο» ή «La Roka» και χτίστηκε από το Ενετό Giacomo Barozzi. Οι κάτοικοί του ήταν γνωστοί ως Καστρινοί.

Ο Σκάρος ήταν η πρωτεύουσα της Σαντορίνης μέχρι τον 18ο αιώνα, αν και η εκκένωση του οικισμού είχε ξεκινήσει στις αρχές του 17ου αιώνα. Ο βράχος είχε κλονιστεί επανειλημμένα από ισχυρούς σεισμούς. Οι σεισμοί κατά τις εκρήξεις του 1650, 1701-1711 και 1866-1870 προκάλεσαν σημαντικές ζημιές.

Φαίνεται πως οι σεισμοί την περίοδο 1701-1711 είναι που ώθησαν τους κατοίκους να τον εγκαταλείψουν οριστικά, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι είχε περάσει πια η εποχή της πειρατείας και δεν υπήρχε λόγος οι νησιώτες να στριμώχνονται σε απόκρημνα και δύσβατα σημεία.

Σκάρος, Θήρα, βράχος

Σκάρος από ψηλά. Η ιστορία του  αρχίζει το 1207, μετά την εδραίωση της ενετικής κατοχής στην Θήρα και την ένταξη του νησιού στο Δουκάτο του Αιγαίου.

Στον φυσικά οχυρό βραχώδη όγκο επέλεξαν οι νέοι άρχοντες να ιδρύσουν την πρωτεύουσά τους: εκεί έκτισαν το δουκικό παλάτι, τον καθεδρικό ναό (ντόμο) και έδρα του καθολικού επισκόπου του νησιού, μοναστήρια και αρχοντικές κατοικίες.

Το 1480 το νησί παραδόθηκε στον Ντομένικο Πιζάνι, γιο του δούκα της Κρήτης, ως προίκα για το γάμο του με την κόρη του δούκα της Νάξου, πριγκίπισσα Φιορέντζα.

Οι περιγραφές των εορτασμών που συνόδευαν την παράδοση του Κάστρου περιλαμβάνουν πολύτιμες μαρτυρίες για την εικόνα της πόλης. Περίπου εκατό χρόνια αργότερα το Δουκάτο του Αιγαίου περνάει πλέον στην κατοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η εικόνα της πόλης λίγο πριν από την εγκατάλειψή της. Σχέδιο της συλλογής Thomas Hope (1788) που φυλάσσεται στο Μουσείο Μπενάκη. Ο οικισμός παρουσιάζεται ως ένα πυκνοδομημένο σύνολο με φρουριακό χαρακτήρα

Ο Σκάρος υφίσταται μεγάλες καταστροφές από τον τρομερό σεισμό του 1650. Οι κάτοικοι αποφασίζουν τότε να εγκαταλείψουν το περιοριστικό και επικίνδυνο περιβάλλον του Κάστρου και τη δύσκολη ζωή που περιγράφουν πολλοί περιηγητές και να ιδρύσουν νέο «μητροπολιτικό» κέντρο στα Φηρά.

Η μετοίκηση ολοκληρώθηκε τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αιώνα, μετά τον περιορισμό του πειρατικού κινδύνου. Το 1850, στη θέση της παλιάς ακμάζουσας πολιτείας υπάρχουν μόνο τάφοι και ορνιθοτροφεία, γράφει ο περιηγητής Leycester.

Ο βράχος του Σκάρου σήμερα είναι ακατοίκητος. Υπάρχει μία μικρή εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία Θεοσκέπαστη και λίγα ερείπια από παλιές κατοικίες του οικισμού.

Τα μοναστήρια

Ο πρωταγωνιστικός ρόλος της κοινότητας του Σκάρου στην πνευματική ζωή του νησιού την περίοδο της ακμής του διαφαίνεται από το πλήθος και τη σημασία των μονών που ιδρύθηκαν εντός του Κάστρου. Από τις παλαιότερες είναι η μονή Δομηνικανών μοναχών της Αγίας Αικατερίνης της Σιέννας, η οποία ιδρύθηκε στα 1595 από τον Μαρίνο Δαργέντα, γόνο του εκλατινισμένου κλάδου της βυζαντινής αυτοκρατορικής οικογένειας των Αργυρών.

Έντονη υπήρξε και η δραστηριότητα του τάγματος των Ιησουϊτών, όπως αποδεικνύει η λειτουργία σχολείου στο Σκάρο. Υπήρχαν επίσης ορθόδοξοι ναοί όπως της Αγίας Ειρήνης και της Αγίας Θεοδοσίας μπροστά από την πύλη του Κάστρου, καθώς και η μονή Αγίου Νικολάου, η οποία ιδρύθηκε το 1651 από την εξελληνισμένη λατινική οικογένεια των Γκύζη.

Σ΄ αυτές τις μονές, καθολικές και ορθόδοξες, υπηρέτησαν ως μοναχοί γόνοι επιφανών οικογενειών της Θήρας.Σήμερα, ο βράχος του Σκάρου είναι ακατοίκητος. Υπάρχει μία μικρή εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία Θεοσκέπαστη και λίγα ερείπια από παλιές κατοικίες του οικισμού.

Μόλις τον Ιανουάριο του 2021, ο Σκάρος αναδύθηκε από τη λήθη. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Mo.Na (Monuments in Nature – Μνημεία στη Φύση), η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων με την τεχνική υποστήριξη του Δήμου Θήρας, ξεκίνησε τις εργασίες στο ερειπωμένο κάστρο.

Σαντορίνη, Σκάρος, βράχος

Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Mo.Na, έχουν καθαριστεί τα μονοπάτια στον Σκάρο.

Αρχικά καθαρίστηκαν τα μονοπάτια. Έγινε αποψίλωση και στη συνέχεια διεύρυνσή τους, προκειμένου να είναι πιο ασφαλή και προσβάσιμα για τους επισκέπτες. Παράλληλα, δρομολογήθηκαν ανασκαφικά έργα περιμετρικά της εκκλησίας της Παναγίας της Ξυπορτιανής, στην είσοδο του κάστρου. Στόχος είναι η αποκάλυψη της αίγλης του μνημείου και η αποκατάσταση της εξέχουσας θέσης που οφείλει να κατέχει στο γραφικό τοπίο του νησιού.

Δείτε το βίντεο από το σπουδαίο κάστρο του Σκάρου στην Σαντορίνη που ερευνά και αποκαλύπτει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων σε συνεργασία με τον Δήμο Θήρας στο πλαίσιο του προγράμματος MoNa / BalkanMed που συντονίζει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (ΕΚΒΜΜ),
Η υλοποίηση του βίντεο έγινε από τον Λευτέρη Ζώρζο και τον Νίκο Κορακάκη και σε αυτό μιλά ο Διευθυντής της Εφορείας Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης..

 Πηγή φωτογραφιών: Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Μονεμβάσια. Η καστροπολιτεία με την μοναδική είσοδο και την Μαλβαζία, το διάσημο βυζαντικό κρασί που «κατέκτησε» τους Φράγκους και την δύση. Δείτε από ψηλά πού βρίσκεται η εκκλησία αντίγραφο της Αγίας Σοφίας… 

Ακολουθήστε τη mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr

ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ

Παρακαλούμε σχολιάζετε κόσμια. Υβριστικά σχόλια δεν θα γίνονται αποδεκτά

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

mixanitouxronou.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Χρίστος Βασιλόπουλος

Διευθυντής Σύνταξης: Δημήτρης Πετρόπουλος

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: Δ. Πετρόπουλος - Χ. Βασιλόπουλος Ο.Ε.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Δ. Πετρόπουλος - Χ. Βασιλόπουλος

Έδρα - Γραφεία: Σόλωνος 85, ΑΘΗΝΑ 10679

ΑΦΜ: 800991040, ΔΟΥ: Α' Αθηνών

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: [email protected], Τηλ. Επικοινωνίας: 2103647909

close menu

Add to Collection

No Collections

Here you'll find all collections you've created before.