“Μελέτησε το παρελθόν αν θες να ορίσεις το μέλλον”. Κομφούκιος, ο φτωχός Κινέζος φιλόσοφος που έφτασε να γίνει υπουργός Δικαιοσύνης. Απογοητεύτηκε με την πολιτική και στράφηκε στην διδασκαλία της καλοσύνης και της αλληλεγγύης

Ο Κομφούκιος θεωρείται ο σημαντικότερος φιλόσοφος της Ανατολής που επηρέασε με το έργο του τη σκέψη των Ασιατών.

Oι πληροφορίες για τη ζωή του είναι ελάχιστες και συχνά συγχέονται με τον μύθο. Γεννήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 551 π.Χ. και μεγάλωσε σε μια μικρή πόλη της χερσονήσου Σαντόνγκ στη βορειοανατολική Κίνα.

Σε ηλικία τριών ετών ορφάνεψε από πατέρα και ήρθε αντιμέτωπος με τη φτώχεια. Όπως γράφουν κάποιοι βιογράφοι του υπήρξε γόνος μιας ξεπεσμένης  αριστοκρατικής οικογένειας. Αλλού αναφέρεται ότι η σύλληψή του έγινε εκτός γάμου και ότι τη μέρα της γέννησής του ο πατέρας του ήταν ήδη 70 ετών, ενώ η μητέρα του μόλις 15. Τρία χρόνια αργότερα, ο πατέρας του πέθανε.

Ωστόσο, κατάφερε να αποκτήσει μόρφωση και σύμφωνα με την παράδοση σπούδασε τελετουργική, μουσική και βάρβιτο, αρχαίο όργανο που έμοιαζε με τη λύρα. Παντρεύτηκε σε μικρή ηλικία και απέκτησε τρία παιδιά, έναν γιο και δύο κόρες. Εργάστηκε ως οικοδιδάσκαλος σε σπίτια αριστοκρατών και ασχολήθηκε με την πολιτική επιστήμη. Έλεγε ότι “η μόρφωση χωρίς σκέψη προκαλεί σύγχυση. Η σκέψη χωρίς μόρφωση παραπαίει.”

Η φτώχεια τον έφερε κοντά στις αγωνίες του λαού και θέλησε να μετριάσει τον πόνο των ανθρώπων. Υποστήριζε ότι οι κυβερνήτες δεν πρέπει να επιδιώκουν τις απολαύσεις τους, αλλά την ευτυχία των υπηκόων.

Ο Κομφούκιος έζησε σε μια περίοδο κατά την οποία η Κίνα ζούσε στη δίνη των εμφυλίων πολέμων. Έτσι, διαμόρφωσε ένα ηθικοθρησκευτικό σύστημα ώστε να υπάρχει αρμονία και ειρήνη στον λαό. Η σοφία, η καλοσύνη και η αλληλεγγύη ήταν στο επίκεντρο της διδασκαλίας του

Δούλεψε ως διοικητικός υπάλληλος στο κρατίδιο του Λου και σταδιακά αναρριχήθηκε μέχρι τη θέση του υπουργού Δικαιοσύνης. Γρήγορα όμως οδηγήθηκε σε απογοητεύσεις και σε ηλικία 65 ετών γύρισε στην γεννέτηρά του, όπου πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Δίδασκε τους μαθητές του τη φιλοσοφία του και τους εκπαίδευε να γίνουν ενάρετοι άνθρωποι, ώστε να καταλάβουν κυβερνητικά αξιώματα και να υπηρετήσουν σωστά τον λαό. 

Σύμφωνα με τη θεωρία του, η ευσέβεια, η αρετή, η αυτοεπιβολή και η διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων ήταν βασικές αξίες για την ευημερία της κοινωνίας. Ίδρυσε τη Σχολή Ρου και επηρέασε την εκπαίδευση, την ηθική και την κοινωνική αλληλεπίδραση των ανθρώπων.

Έχασε τον γιο του σε μια μάχη και την επόμενη χρονιά πέθανε σε ηλικία 72 ετών. Μετά τον θάνατό του, οι μαθητές του έγραψαν τα “Ανάλεκτα” όπου καταγράφονται οι ρήσεις του και οι διάλογοι με τους μαθητές του.

Η φιλοσοφία και οι αρχές του Κομφούκιου έγιναν ευρέως γνωστές όταν βασίλεψε η δυναστεία Χαν. Αν και συχνά ακολουθείται από τους Κινέζους κατά τρόπο θρησκευτικό, λόγω κάποιων αναφορών του στο Θεό και την μετά θάνατον ζωή, οι αρχές του ξεπερνούν τα όρια της θρησκείας.

Σήμερα ο κομφουκιανισμός είναι η πιο διαδεδομένη θρησκεία στην Κίνα.

Διαβάστε μερικά σημαντικά αποφθέγματα του Κινέζου Φιλόσοφου: 

“Ο ανώτερος άνθρωπος έχει απαιτήσεις από τον εαυτό του. Ο κατώτερος άνθρωπος από τους άλλους.”

“Όταν έρθει η ευημερία, μην τη χρησιμοποιήσεις όλη.”

“Ο καλύτερος τρόπος να εξαπατηθείς είναι να υποκρίνεσαι ότι είσαι εξυπνότερος από τους άλλους.”

“Αυτός που θέλει να είναι σταθερά ευτυχισμένος πρέπει να αλλάζει συχνά.”

“Εκείνος που είναι τολμηρός, γενναίος, σταθερός, απλός, φυσικός και δεν βιάζεται, πλησιάζει την τελειότητα.”

“Διάλεξε ένα επάγγελμα που σου αρέσει και δεν θα ξαναχρειαστεί να δουλέψεις στη ζωή σου.”

“Όταν παραπονιέσαι για το κακό, το διπλασιάζεις. Όταν το περιγελάς, το εξουδετερώνεις.”

“Σε μια χώρα που κυβερνάται καλά, η φτώχεια είναι ντροπή. Σε μια χώρα που κυβερνάται άσχημα, ο πλούτος είναι ντροπή.”

“Μην ανησυχείς αν οι άλλοι δεν σε καταλαβαίνουν. Να ανησυχείς όταν εσύ δεν καταλαβαίνεις τους άλλους.”

“Υπάρχουν τρεις πλευρές σ έναν Μεγάλο Άνδρα. Όταν τον βλέπεις από μακριά, φαίνεται σκληρός και σταθερός. Από κοντά, είναι ευχάριστος. Και όταν μιλάει, τα λόγια του είναι ξεκάθαρα.”

“Το να ξέρεις ποιο είναι το σωστό και να μην το κάνεις είναι η μεγαλύτερη δειλία.”

“Προτού ξεκινήσεις ένα ταξίδι εκδίκησης, σκάψε δυο τάφους.”

“Ο ανώτερος άνθρωπος νιώθει απόλυτα άνετα. Ο κατώτερος άνθρωπος είναι πάντοτε εκνευρισμένος.”

“Όταν κανείς είναι αυστηρός με τον εαυτό του, πολύ σπάνια αποτυγχάνει.”

“Μελέτησε το παρελθόν αν θες να ορίσεις το μέλλον.”

“Αν όλοι απεχθάνονται κάτι, θα πρέπει να το εξετάσουμε. Αν σε όλους αρέσει κάτι, πάλι θα πρέπει να το εξετάσουμε.”

“Αν σκέφτεσαι για ένα χρόνο, φύτεψε ένα σπόρο. Αν σκέφτεσαι για δέκα χρόνια φύτεψε, ένα δέντρο. Αν σκέφτεσαι για 100 χρόνια, δίδαξε ανθρώπους.”

“Τέσσερις απαγορεύσεις: Μην παρασύρεσαι από την προσωπική σου γνώμη. Μην αναγνωρίζεις τίποτε σαν απαραίτητο. Μην είσαι πεισματάρης. Μην είσαι εγωκεντρικός.”

“Ο ανώτερος άνθρωπος επιδιώκει να είναι αργός στα λόγια και γρήγορος στις πράξεις.”

“Να βάζετε πρώτα απ’ όλα την πίστη και την αξιοπιστία. Μην έχετε φίλους κατώτερους από εσάς τους ίδιους. Αν έχετε μειονεκτήματα, μη φοβάστε να διορθώσετε τον εαυτό σας και να προχωρήσετε μόνοι σας.”

“Ο Δάσκαλος ψάρευε με αγκίστρι, αλλά όχι με δίχτυ. Και ποτέ δεν έριχνε το βέλος του σ’ ένα πουλί που καθόταν σ’ ένα κλαδί, ήσυχο.”

“Όταν ο Κόκκινος Ποταμός είναι πλημμυρισμένος, πάρε το λασπωμένο μονοπάτι.”

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

 Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Μαχάτμα Γκάντι: «Το μόνο αποτέλεσμα που θα έχει το οφθαλμόν αντί οφθαλμού, είναι να κάνει όλον τον κόσμο τυφλό». Το κίνημα παθητικής αντίστασης που έβαλε τέλος στις αυθαιρεσίες των Βρετανών σε βάρος των ινδών εργατών