Το μυστικό της Σαχάρα. Εντοπίστηκε άγνωστη γενετική ομάδα ανθρώπων όταν η περιοχή δεν ήταν έρημος. Εξέτρεφαν πρόβατα και κατσίκες

Πριν από περίπου 14.500 έως 5.000 χρόνια, η σημερινή Σαχάρα δεν ήταν έρημος αλλά μια καταπράσινη περιοχή γεμάτη νερό και ζωή. Εκείνη την περίοδο, σύμφωνα με γενετικές αναλύσεις από δύο σκελετούς που βρέθηκαν στη Λιβύη και χρονολογούνται πριν από 7.000 χρόνια, ζούσε μια άγνωστη και απομονωμένη ομάδα ανθρώπων, αποκομμένη από τους γύρω πληθυσμούς.

Επιστήμονες, που στοχεύουν να κατανοήσουν την προέλευση των κατοίκων της “πράσινης Σαχάρας”, λένε ότι κατάφεραν να ανακτήσουν τα πρώτα ολόκληρα γονιδιώματα (λεπτομερείς γενετικές πληροφορίες) από τα οστά δύο γυναικών που είχαν ταφεί στο Τακαρκόρι.

Ήταν επίσης τόπος κατοικίας για πρώιμες ανθρώπινες κοινότητες, ανάμεσά τους και 15 γυναίκες και παιδιά που οι αρχαιολόγοι βρήκαν θαμμένα σε ένα βραχώδες καταφύγιο. Αυτοί οι άνθρωποι ζούσαν ψαρεύοντας και εκτρέφοντας πρόβατα και κατσίκες.

Οι άνθρωποι που ζούσαν στο Τακαρκόρι, φαίνεται πως ανήκαν σε έναν ξεχωριστό και άγνωστο, μέχρι πρότινος, γενετικό κλάδο, ο οποίος εξελίχθηκε ανεξάρτητα από τους πληθυσμούς της υποσαχάριας Αφρικής και της Ευρασίας για χιλιάδες χρόνια.

«Περιέργως, οι άνθρωποι του Τακαρκόρι δεν παρουσιάζουν καμία σημαντική γενετική επιρροή από τους πληθυσμούς της υποσαχάριας Αφρικής στα νότια ή τις προϊστορικές ομάδες ανθρώπων της Εγγύς Ανατολής και της Ευρώπης στα βόρεια. Αυτό υποδηλώνει ότι παρέμειναν γενετικά απομονωμένοι, μολονότι ασκούσαν την κτηνοτροφία, μια καινοτομία του πολιτισμού που προήλθε εκτός της Αφρικής», είπε ο αρχαιολογενετιστής Γιοχάνες Κράουζε του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ.

Από τα ευρήματα στον αρχαιολογικό χώρο φαίνεται ότι εκτρέφανε ζώα που είχαν ήδη εξημερωθεί. Ανάμεσα στα αντικείμενα που βρέθηκαν, υπήρχαν εργαλεία φτιαγμένα από πέτρα, ξύλο και οστά, πήλινα αγγεία, πλεκτά καλάθια και σκαλιστά ειδώλια.

Τα γονιδιώματα αποκάλυψαν ότι οι άνθρωποι του Τακαρκόρι ανήκαν σε μια διαφορετική και μέχρι τώρα άγνωστη ανθρώπινη γενεαλογική γραμμή.

Ζούσαν για χιλιάδες χρόνια ξεχωριστά από τους άλλους πληθυσμούς της υποσαχάριας Αφρικής και της Ευρασίας.

«Ξέρουμε πλέον ότι ήταν απομονωμένοι γενετικά, αλλά όχι πολιτισμικά. Υπήρχαν πολλά δίκτυα επαφών σε διάφορα σημεία της ηπείρου, όπως φαίνεται από την κεραμική που προέρχεται από την υποσαχάρια Αφρική, την κοιλάδα του Νείλου και άλλες περιοχές», είπε ο Σαβίνο ντι Λέρνια, αναπληρωτής καθηγητής αφρικανικής αρχαιολογίας και εθνοαρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Σπιένζα της Ρώμης.

«Διέθεταν αυτή την παλιά γενεαλογική γραμμή, η οποία φαίνεται να έχει ρίζες στην εποχή του Πλειστοκαίνου, κάτι που πρέπει να μελετηθεί περαιτέρω», πρόσθεσε, αναφερόμενος στην περίοδο που έληξε περίπου πριν από 11.000 χρόνια, πριν από την έναρξη της σύγχρονης γεωλογικής εποχής, του Ολοκαίνου.

Οι δύο γυναίκες από το Τακαρκόρι προέρχονταν από μια αρχαία γενετική ομάδα της Βόρειας Αφρικής, η οποία είχε αποκοπεί από τους πληθυσμούς της υποσαχάριας περιοχής περίπου πριν από 50.000 χρόνια. Την ίδια περίοδο, άλλες ομάδες ανθρώπων ξεκίνησαν τη μετανάστευσή τους προς τη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και την Ασία, και από αυτούς προέρχονται όλοι οι πληθυσμοί εκτός Αφρικής.

Ο Κράουζε ανέφερε ότι οι Τακαρκόρι πιθανότατα αντιπροσώπευαν ένα υπόλειμμα της γενετικής ποικιλομορφίας που υπήρχε στη βόρεια Αφρική μεταξύ 50.000 και 20.000 χρόνων πριν. «Πριν από 20.000 χρόνια, τα στοιχεία που μας δίνει η γενετική δείχνουν μια εισροή ομάδων από την ανατολική Μεσόγειο και ακολούθησαν μεταναστεύσεις από την Ιβηρική και τη Σικελία, πριν από περίπου 8.000 χρόνια. Όμως, για λόγους που δεν γνωρίζουμε ακόμη, οι Τακαρκόρι παρέμειναν απομονωμένοι για πολύ μεγαλύτερο διάστημα απ’ όσο θα αναμέναμε. Δεδομένου ότι η Σαχάρα κατέστη κατοικήσιμη μόλις πριν από 15.000 χρόνια, η αρχική πατρίδα τους παραμένει αβέβαιη».

Οι Τακαρκόρι φαίνεται πως διατήρησαν την απομόνωσή τους σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια της ύπαρξής τους, μέχρι που το περιβάλλον άλλαξε ξανά. Όταν τελείωσε η Αφρικανική Υγρή Περίοδος, μια εποχή με πιο θερμό και υγρό κλίμα, η περιοχή μετατράπηκε σταδιακά, γύρω στο 3.000 π.Χ., στη σημερινή απέραντη έρημο.

Καθώς ο σύγχρονος άνθρωπος (Homo sapiens) εξαπλωνόταν εκτός Αφρικής, ήρθε σε επαφή και αναμείχθηκε γενετικά με τους Νεάντερταλ, που ζούσαν ήδη στην Ευρασία, κάτι που άφησε ίχνη στο DNA των σύγχρονων πληθυσμών εκτός Αφρικής. Ωστόσο, οι κάτοικοι της “Πράσινης Σαχάρας” διατήρησαν ελάχιστες γενετικές ενδείξεις αυτής της επαφής, γεγονός που υποδηλώνει περιορισμένη επικοινωνία με άλλες ανθρώπινες ομάδες.

Για χρόνια, οι ειδικοί μελετούσαν τους σκελετούς και τα αντικείμενα που βρέθηκαν στον αρχαιολογικό χώρο, αλλά η εξαγωγή DNA ήταν δύσκολη. Το 2019, κατάφεραν να ανακτήσουν μόνο μιτοχονδριακό DNA (που δείχνει τη μητρική γραμμή), το οποίο όμως δεν ήταν αρκετό για πλήρη εικόνα.

Πριν λίγα χρόνια, δείγματα στάλθηκαν στη Λειψία, όπου χάρη σε νέες τεχνικές, οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ κατάφεραν να εξάγουν επαρκές DNA από δύο μούμιες και να αναλύσουν το πλήρες γονιδίωμά τους. Αυτό τους επέτρεψε να κατανοήσουν όχι μόνο την καταγωγή των μουμιών, αλλά και την ιστορία ολόκληρου του πληθυσμού.

Πηγή: CNN

Αρχική εικόνα: Youtube