Ο φίλος του Γουόρχολ που ξεκίνησε από τα Γκράφιτι και έγινε θρύλος. Ζαν Μισέλ Μπασκιά, πώς μπήκε στο “Club 27”.

Τα έργα του ξεχωρίζουν για τα έντονα χρώματα και τα κοινωνικά και πολιτικά μηνύματα.

Αν και πέθανε σε ηλικία 27 ετών, κατάφερε να δημιουργήσει συλλογή από 600 πίνακες και 1.500 σχέδια, τα οποία συνεχίζουν να εμπνέουν το κοινό και να ενθουσιάζουν τους νέους καλλιτέχνες.

Ο Ζαν Μισέλ Μπασκιά ήταν Αμερικανός καλλιτέχνης με καταγωγή από την Αϊτή και το Πουέρτο Ρίκο. Ξεκίνησε από τη σκηνή του γκράφιτι στη Νέα Υόρκη και εξελίχθηκε σε σημαντική μορφή της σύγχρονης τέχνης τη δεκαετία του 1980.

Το αυτοκινητιστικό ατύχημα σε ηλικία 7 ετών

Γεννημένος στις 22 Δεκεμβρίου 1960, όταν ήταν παιδί, του άρεσε να παίζει μπέιζμπολ, έξω από το σπίτι, στη γειτονιά Φλατμπας του Μπρούκλιν. Κάποια μέρα, ενώ έπαιζε τον χτύπησε αυτοκίνητο. Το ατύχημα ήταν αρκετά σοβαρό, του αφαίρεσαν τη σπλήνα και νοσηλεύτηκε για μεγάλο διάστημα.

Όσο βρισκόταν στο νοσοκομείο, η μητέρα του, του έκανε δώρο το βιβλίο “Η Ανατομία του Γκρέι”. Ήταν η ευκαιρία να μάθει για το σώμα του και πώς θα έπρεπε να το δει με και να ζήσει με διαφορετικό τρόπο. Το βιβλίο τον επηρέασε σε όλη του τη ζωή. Άρχισε να ζωγραφίζει διάφορα μέρη του σώματος και σχέδια ανατομίας, ενώ δημιούργησε στη Νέα Υόρκη ένα συγκρότημα, που το ονόμασε “Gray”.

“SAMO”

Τη δεκαετία του 1970, οι δρόμοι και το μετρό του Μπρούκλιν και του Μπρονξ ήταν γεμάτα με γκράφιτι. Μια νέα γενιά καλλιτεχνών ανακάλυψε και υιοθέτησε αυτή τη μορφή τέχνης, η οποία άρχισε να εξαπλώνεται ταχύτατα.

Κάποια στιγμή, εμφανίστηκε σε διάφορα κτίρια η υπογραφή “SAMO”, συνοδευόμενη συχνά από φιλοσοφικά μηνύματα. Ήταν ένα αίνιγμα για την πόλη, παρόμοιο με το σύγχρονο φαινόμενο του Banksy, με πολλούς να αναρωτιούνται ποιος είναι ο καλλιτέχνης.

Πίσω από το SAMO κρύβονταν ο Μπασκιά και ο φίλος του Al Diaz, με τον οποίο ήταν συμμαθητές στο λύκειο, το 1976. Η ονομασία προήλθε από την αργκό της εποχής, όπου οι νέοι χρησιμοποιούσαν τη φράση «Samo, Samo», για να δηλώσουν κάτι επαναλαμβανόμενο ή αδιάφορο. Ο Diaz είχε δηλώσει: “Το SAMO ήταν μέρος της αργκό, όπου άκουγες έναν ηλικιωμένο μαύρο να μιλάει με τον φίλο του και να λέει: «Τι κάνεις;» Και ο άλλος να απαντά: «Samo, Samo», δηλαδή τα ίδια πράγματα, ό,τι κι αν είναι”.

Την ίδια εβδομάδα εμφανίστηκε στην εκπομπή του Glen O’Brien. Ωστόσο, η φιγούρα του SAMO ήταν προσωρινή και, με τον καιρό, ο Μπασκιά άρχισε να αποστασιοποιείται από το ψευδώνυμο. Έτσι, το 1980, σε ένα γκράφιτι που εμφανίστηκε σε όλη την πόλη, έγραψε: «Ο SAMO είναι νεκρός». Ήταν το τέλος αυτής της ταυτότητας του και η αρχή μιας νέας καλλιτεχνικής πορείας.

Όταν ο Μπασκιά πούλησε τον πρώτο του πίνακα στην Ντέμπι Χάρι

Πριν γίνει γνωστός, συγκατοικούσε με τη φίλη του, Σουζάν Μαλούκ, η οποία πλήρωνε το ενοίκιο και τα έξοδά τους. Ο Μπασκιά πολλές φορές δεν μπορούσε καν να αγοράσει είδη ζωγραφικής. Έτσι, έφερνε πόρτες από σπίτια και διαμερίσματα που είχαν καεί και έβαφε πάνω σε αυτά.

Όταν η Μαλούκ του ζητούσε να συνεισφέρει στο νοικοκυριό, εκείνος της απαντούσε ότι μια μέρα, που θα γινόταν πλούσιος και διάσημος, θα μπορούσε να στηρίξει οικονομικά και τους δύο. Τότε, πούλησε τον πρώτο του πίνακα στην Ντέμπι Χάρι των Blondie.

Γνώρισε την ροκ σταρ μέσα από τον συνεργάτη του και πρωτοπόρο του χιπ χοπ, Fab 5 Freddy. Ο Freddy επρόκειτο να εμφανιστεί στο βίντεο κλιπ του τραγουδιού των Blondie, Rapture, στο οποίο μάλιστα αναφέρεται στους στίχους: “Fab Five Freddie told me everybody’s fly/DJ’s spinnin’ are savin’ my mind”.

Κάπως έτσι, ο Μπασκιά έκανε guest εμφάνιση στο βίντεοκλιπ του Rapture. Μέσα από αυτή την εμπειρία, κατάφερε και πούλησε τον πρώτο του πίνακα στην Χάρι για 200 δολάρια.

Ο ρατσισμός

Ακόμα και όταν ο Μπασκιά έγινε γνωστός στη Νέα Υόρκη και στον κόσμο της τέχνης, είχε να αντιμετωπίσει ρατσιστικές συμπεριφορές. Σε ηλικία 21 ετών, πουλούσε τα έργα του και ήταν αρκετά γνωστός. Κι όμως, όταν χρειαζόταν ταξί, δεν σταματούσε κανένα. Οπότε αναγκαζόταν να παίρνει λιμουζίνες.

Ο έμπορος τέχνης Λάρι Γκαγκοσιάν ανέφερε: “Θυμάμαι έναν φίλο καλλιτέχνη, ο οποίος είχε πάει για δείπνο στο σπίτι ενός συλλέκτη και τον ρώτησα: «Λοιπόν, πώς είναι η συλλογή του»; Μου είπε: «Έχουν μια πραγματικά σπουδαία συλλογή, Λάρι. το πρόβλημα είναι ότι έχουν έναν πίνακα του Μπασκιά»”.

Κάποτε, τον επισκέφτηκαν στο στούντιό του υποψήφιοι αγοραστές, οι οποίοι ήρθαν με έναν κουβά KFC. Προσβλήθηκε τόσο πολύ από την χειρονομία που τους είπε να φύγουν αμέσως και ότι δεν θα τους πουλούσε τίποτα. Καθώς έφευγαν, πήρε τον κουβά και τον έριξε στα κεφάλια τους.

Τα ναρκωτικά και ο θάνατος

Ο Μπασκιά πάλευε για χρόνια με τον εθισμό στα ναρκωτικά. Όταν γνώρισε τον Άντι Γουόρχολ, τον οποίο θαύμαζε, για κάποιο χρονικό διάστημα έμεινε μακριά από τις ουσίες.

Ο Γουόρχολ τον προστάτευσε από τα ναρκωτικά για ένα διάστημα, καθώς τον ένταξε στον κόσμο της διεθνούς τέχνης.

Έκανε εκθέσεις στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, έβγαζε πολλά χρήματα και πλέον δεν πάλευε για την αναγνώρισή του. Έγραφε ποιήματα, μουσική, έκανε γλυπτά, σκίτσα, σχεδίαζε μεγάλους χώρους. Τα πολιτικά και κοινωνικά του σχόλια είχαν πλέον ακροατήριο. Η καλλιτεχνική του έκφραση δεν είχε όρια, όπως και οι αδυναμίες του.

Η συνεργασία με τον Γουόρχολ, επισκιάστηκε από ζήλια και αντιπαλότητα, και η φιλία τους διαλύθηκε. Χωρίς την επιρροή του Γουόρχολ, ο Μπασκιά απομονώθηκε και επέστρεψε στη χρήση ναρκωτικών. Ο θάνατος του Γουόρχολ, το 1987, τον βύθισε στη θλίψη, με αποτέλεσμα να γίνει χειρότερα.

Πέθανε από υπερβολική δόση ηρωίνης, στις 12 Αυγούστου 1988, στο σπίτι του στη Νέα Υόρκη και συγκαταλέγεται στο “Club 27”.

Τα έργα του σήμερα είναι εμβληματικά και στο χρηματιστήριο της τέχνης έχουν τεράστια οικονομική αξία.

Αρχική εικόνα: ΑΠΕ-ΜΠΕ-ΕΡΑ/MUSEE D’ART MODERNE DE LA VILLE