Ξεκίνησε το αγώνισμα της αναρρίχησης από τον Μέγα Αλέξανδρο; Τα έπαθλα που έδωσε για μια θανάσιμη διαδρομή

Δύο αρχαίοι συγγραφείς, ο Αρριανός της Νικομήδειας και ο Κόιντος Κούρτιος Ρούφος, ίσως κατέγραψαν τον παλαιότερο αγώνα αναρρίχησης, στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Κεντρική Ασία, το 328 ή 327 π.Χ.

Στην πολιορκία ενός φρουρίου στο βράχο της Σογδιανής, ο στρατηλάτης προσέφερε βραβεία στους στρατιώτες που σκαρφάλωναν σε γρήγορο χρονικό διάστημα σε ψηλούς βράχους.

Δεκάδες άνδρες πέθαναν στην προσπάθειά τους να λάβουν τα δώρα από τον Μέγα Αλέξανδρο. Όσοι κατάφεραν να σκαρφαλώσουν σε μεγάλα υψόμετρα, είχαν ως εξοπλισμό ένα συνδυασμό από σιδερένιες ακίδες και λινά σχοινιά, τα οποία οι αναρριχητές χρησιμοποιούν μέχρι σήμερα.

Ο Αρριανός και ο Κόιντος στα κείμενά τους διαφωνούσαν ως προς τις λεπτομέρειες του αγώνα. Ο ένας αναφέρει ότι έγινε την άνοιξη του 327 π.Χ. και ο άλλος το καλοκαίρι του 328. Επιπλέον, υπάρχει διχογνωμία και ως προς την τοποθεσία, καθώς ο ένας καταγράφει ότι έγινε στο βράχο της Σογδιανής και ο άλλος στο βράχο των Αριαμάζων. Ωστόσο, ο πυρήνας της ιστορίας παραμένει ο ίδιος.

Και στις δύο μαρτυρίες υπήρχε ένας Βακτριανός βασιλιάς, ο οποίος αρνήθηκε να παραδοθεί και υποχώρησε με τους στρατιώτες και τους υπηκόους του σε ένα φρούριο, στην κορυφή του βουνού που περιβαλλόταν από απόκρημνους βράχους. Ο βασιλιάς όχι μόνο αψήφησε τις εντολές του Αλέξανδρου, αλλά χλεύασε και τους Μακεδόνες, λέγοντας ότι μόνο στρατιώτες με φτερά θα μπορούσαν να πάρουν το ορεινό οχυρό του.

Ο Κόιντος είχε γράψει ότι ο στρατηλάτης είχε εξοργιστεί τόσο πολύ από τις δηλώσεις του βασιλιά που υποσχέθηκε ότι «την επόμενη νύχτα ότι θα τον έκανε να πιστέψει ότι οι Μακεδόνες θα μπορούσαν ακόμη και να πετάξουν».

Και οι δύο συγγραφείς είχαν γράψει ότι ο Αλέξανδρος είχε καλέσει τότε στρατιώτες με εμπειρία αναρρίχησης. Ο Κόιντος έλεγε ότι οι άνδρες «είχαν συνηθίσει να οδηγούν τα κοπάδια τους πάνω από ορεινά βοσκοτόπια και σχεδόν αδιάβατους βράχους». Ο Αρριανός ανέφερε ότι είχαν εμπειρία αναρρίχησης από προηγούμενες πολιορκίες.

Ο Μέγας Αλέξανδρος προσέφερε χρηματικό έπαθλο για τους άνδρες που θα έφταναν πιο γρήγορα στην κορυφή των βράχων. Ο πρώτος θα έπαιρνε 10 τάλαντα, ο δεύτερος 9, ο τρίτος 8 και ούτω καθεξής μέχρι να ξοδευτεί το χρηματικό έπαθλο.

Κατά την αναρρίχηση, όσοι έπεφταν και τσακίζονταν στα βράχια, δεν έβγαζαν καμία κραυγή, για να μην προδώσουν τους συντρόφους τους. Πολλοί είχαν αυτή τη μοίρα.

Όταν οι υπόλοιποι αναρριχητές έφτασαν στην κορυφή, έκαναν σήμα στον Αλέξανδρο με λευκές λινές σημαίες.

Ο Μακεδόνας στρατηγός έστειλε έναν αγγελιοφόρο, για να ενημερώσει τον Βακτριανό βασιλιά ότι οι άνδρες του είχαν πράγματι φτερά και ότι είχαν περικυκλώσει το φρούριο. Ο Βακτριανός βασιλιάς σοκαρίστηκε τόσο πολύ, ώστε δεν πρόσεξε πόσο λίγοι ήταν, με αποτέλεσμα να παραδοθεί κατευθείαν.

«Ήταν μια πολύ κοινή πρακτική στην αρχαιότητα η υπόσχεση χρηματικής ανταμοιβής» ως κίνητρο, ανέφερε ο Βασίλειος Λιοτσάκης, καθηγητής αρχαίας ελληνικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Ο Μ. Αλέξανδρος διοργάνωσε ένα αγώνα ζωής και θανάτου. Σίγουρα πολλοί χάθηκαν αλλά σώθηκαν περισσότεροι, καθώς δεν έγινε η πολιορκία που μαθηματικά θα οδηγούσε σε τεράστιες απώλειες.

Η αναρρίχηση σήμερα

Η μορφή του αθλήματος της αναρρίχησης με τη σημερινή μορφή «γεννήθηκε» στη Σοβιετική Ένωση, στα μέσα του 20ού αιώνα.

Το 1955, η Ρωσική Ομοσπονδία Αναρρίχησης θέσπισε κανόνες και μέχρι τη δεκαετία του 1970 η ΕΣΣΔ διοργάνωνε αγώνες αναρρίχησης με διεθνείς αθλητές. Το άθλημα συμπεριλήφθηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2021 στο Τόκιο.