Αλφειός, ο μεγαλύτερος ποταμός της Πελοποννήσου που λατρευόταν ως θεός. Λόγω έλλειψης γέφυρας περνούσαν με βάρκες

Ο Αλφειός είναι ο μεγαλύτερος ποταμός στην Πελοπόννησο. Στην αρχαιότητα, τον λάτρευαν ως θεό κυρίως οι κάτοικοι της Ηλείας, της Μεσσηνίας και της Αρκαδίας -δηλαδή από εκεί όπου διέρχεται- ενώ σύμφωνα με τη μυθολογία, ήταν γιος του του Ωκεανού και της Τηθύος. 

Ο ποταμός Αλφειός είχε πολλές ονομασίες μέσα στους αιώνες, συχνά προερχόμενες από λαϊκές παραφθορές. Ονομαζόταν, για παράδειγμα, Αλφειάς ή Αρφειάς, και σε ορισμένες περιοχές διατηρείται μέχρι σήμερα η ονομασία “Ρουφιάς”.

Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, ήταν γνωστός ως Αλφέας, ενώ οι Φράγκοι τον αποκαλούσαν “Καρμπόν”, πιθανότατα λόγω της παρουσίας άνθρακα (κάρβουνου) στις όχθες του.

Κατά τον Μεσαίωνα, υπήρχε η ερμηνεία ότι το όνομα «Αρφειάς» σχετιζόταν όχι με τον Αλφειό, αλλά με τον Ορφέα, δημιουργώντας μια μυθική σύγχυση. Η ετυμολογία του ονόματος «Αλφειός» προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «αλφάνω», που σημαίνει «κερδίζω» ή «αποφέρω πλούτη».

Ο Αλφειός ήταν ένας από τους σημαντικότερους θεοποιημένους ποταμούς της αρχαιότητας και συνδεόταν με πολυάριθμους μυθικούς και «μαγικούς» μύθους. Λατρευόταν σε όλες τις περιοχές, από τις οποίες διέρρεε.

Ένα από τα πιο γνωστά καλλιτεχνικά αφιερώματα στον ποταμό είναι το άγαλμά του στο αέτωμα του ναού του Ολυμπίου Διός στην Αρχαία Ολυμπία.

Ο Αλφειός ποταμός είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Πελοποννήσου σε μήκος (116 χιλιόμετρα), πλάτος και υδάτινο όγκο. Οι πηγές του βρίσκονται στην Αρκαδία, στο Ασεατικό πεδίο, κοντά στους βόρειους πρόποδες του Ταϋγέτου.

Στην διάρκεια της υδάτινης πορείας του, συναντιέται με τα νερά των Ελισσώνα, Λούσιου, Λάδωνα, Ερύμανθου και άλλων ποταμών και χειμάρρων.

Ο ποταμός Αλφειός διασχίζει το λεκανοπέδιο της Μεγαλόπολης και περνά κοντά στην Καρύταινα, όπου ενώνεται με τον ποταμό Λούσιο. Στη συνέχεια, κατευθύνεται προς τα βορειοδυτικά, σχηματίζοντας τη μεγάλη κοιλάδα του Αλφειού. Η κοιλάδα αυτή συνεχίζει προς τα δυτικά, διασχίζοντας την Ηλεία, μέχρι την εκβολή του ποταμού στα βόρεια του Κόλπου της Κυπαρισσίας, κοντά στο Επιτάλιο.

Σύμφωνα με τον Πλίνιο, ο ποταμός ήταν πλωτός από τις εκβολές του έως και την περιοχή της Αρχαίας Ολυμπίας. Οι επισκέπτες της εποχής ταξίδευαν με μικρά πλοιάρια για να φτάσουν εκεί, προκειμένου να παρακολουθήσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Ο Αλφειός στη μυθολογία

Ο μύθος λέει ότι κάποτε ήρθε σε σύγκρουση με τον αδερφό του, Κέρκαφο. Τελικά, τον σκότωσε κι έτσι τον κυνηγούσαν οι Ερινύες. Αποτέλεσμα ήταν να πέσει και να πνιγεί στον ποταμό Νύκτιμο, ο οποίος πήρε το όνομά του. Ο Όμηρος τον χαρακτήρισε ως “ΙΕΡΟΝ ΡΟΟΝ ΑΛΦΕΙΟΙΟ”.

Ο Αλφειός αναφέρεται και στους Άθλους του Ηρακλή, όταν εξέτρεψε τα νερά του Αλφείου, για να καθαρίσει την κόπρο του βασιλιά της Ηλείας, Αυγεία.

Σύμφωνα, με τον Παυσανία, ο Αλφειός υπήρξε κυνηγός, ο οποίος ερωτεύτηκε τη νύμφη Αρέθουσα. Όμως, εκείνη δεν τον αγαπούσε. Για να γλιτώσει από εκείνον, κατέφυγε σε ένα νησί κοντά στις Συρακούσες, την Ορτυγία και μεταμορφώθηκε σε πηγή. Ο Αλφειός μεταμορφώθηκε σε ποτάμι, έτσι ώστε τα νερά του να κυλήσουν μέχρι την Ορτυγία και να ενωθούν με της Αρέθουσας.

Αρχικής εικόνα: Facebook: Το πέρασμα του Αλφειού ποταμού ,του φωτογράφου Fred Boissonna, 14 Μαΐου 1903, Αρχαία Ολυμπία