Την αποστολή αυτοκτονίας των Noratlas στην Κύπρο και την κατάρριψη τους από φίλια πυρά στα δραματικά γεγονότα του Αττίλα, παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο τη Δευτέρα, 22 Ιουνίου, στις 21:00 από το COSMOTE HISTORY.
Η εκπομπή προβάλλεται σε επανάληψη την Κυριακή, 28 Ιουνίου στις 5 το απόγευμα.
Η εκπομπή ανοίγει τον φάκελο της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και φωτίζει το άγνωστο παρασκήνιο της μυστικής αποστολής Ελλήνων κομάντος από τη Σούδα στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας με αεροπλάνα τύπου Νοράτλας. Η αποστολή κατέληξε στην κατάρριψη ενός αεροπλάνου από κυπριακά πυρά, εν μέσω σύγχυσης και λανθασμένων πληροφορίων.
Δύο αεροπόροι της αποστολής, αλλά και δύο Κύπριοι χειριστές του αντιεροπορικού που κατέρριψε το Νοράτλας, με την ονομασία «Νίκη 4», μιλούν στον Χρίστο Βασιλόπουλο για τα πολεμικά γεγονότα και απαντούν σε κρίσιμα ερωτήματα που συνθέτουν το παζλ της τραγωδίας.
Η «Μηχανή του Χρόνου», φωτίζει μια σχεδόν άγνωστη ιστορία που εκτυλίχθηκε λίγες ώρες μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, το πρωί της 20ής Ιουλίου 1974.
Το βράδυ της 21ης προς 22ας Ιουλίου 1974, δόθηκε διαταγή εκτέλεσης της Επιχείρησης «ΝΙΚΗ». Δεκαπέντε μεταγωγικά αεροσκάφη Νοράτλας, φορτωμένα με καταδρομείς της Α’ Μοίρας Καταδρομών και της Γ’ Μοίρας Αμφίβιων Καταδρομών, απογειώθηκαν από τη Σούδα με κατεύθυνση το αεροδρόμιο Λευκωσίας.
Η αποστολή πραγματοποιήθηκε νύχτα, σε σιγή ασυρμάτου, χωρίς συνοδεία μαχητικών και με περιορισμένες δυνατότητες πλοήγησης.
Οι κυβερνήτες των Νοράτλας μιλούν στη «Μηχανή του Χρόνου» για την ελλιπή προετοιμασία και τις συνθήκες που επικράτησαν.
Ιστορικοί αλλά και μάρτυρες των γεγονότων, περιγράφουν την αποστολή υψηλού κινδύνου που αποφάσισε η Χούντα, ως καθυστερημένη στρατιωτική απάντηση στην τουρκική εισβολή. Η στρατιωτική ηγεσία, που αποδείχθηκε ανεπαρκής και απόλυτα αιφνιδιασμένη, προσπάθησε εκ των υστέρων να στείλει βοήθεια στην Κύπρο, με απόρρητη αποστολή καταδρομέων. Επίσημη εμπλοκή ισοδυναμούσε με κήρυξη πολέμου, κάτι που είχε απορρίψει το στρατιωτικό καθεστώς της Αθήνας.
«Εδώ μας βαράνε!»
Η «Μηχανή του Χρόνου» και ο Χρίστος Βασιλόπουλος βρέθηκαν στην Κύπρο και μίλησαν με τους μοιραίους χειριστές των αντιαεροπορικών που κατέρριψαν το «Νίκη 4» και χτύπησαν ακόμη ένα Νοράτλας, το «Νίκη 6». Οι περιγραφές τους αποδεικνύουν το εύρος της απουσίας συντονισμού και οποιαδήποτε επικοινωνίας, τόσο με τον Πύργο Ελέγχου, όσο και με την Αθήνα.
Μέσα από μαρτυρίες-ντοκουμέντο, η εκπομπή αποκαλύπτει τις συνθήκες που επικρατούσαν στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας από τις πρωινές ώρες της 22ας Ιουλίου. Αναφέρουν το χρονικό της προσγείωσης των αεροπλάνων εν μέσω καταιγιστικών πυρών, αλλά και την κατάρριψη ενός από τα Νοράτλας.
Την αποστολή αυτοκτονίας των Noratlas στην Κύπρο και την κατάρριψη τους από φίλια πυρά στα δραματικά γεγονότα του Αττίλα, παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο τη Δευτέρα, 22 Ιουνίου, στις 21:00 από το COSMOTE HISTORY.
Η εκπομπή φωτίζει το καίριο ερώτημα: «Γιατί χτυπήθηκαν από ελληνικά πυρά τα αεροπλάνα;» Όπως προκύπτει, κανείς δεν είχε ενημερώσει τις δυνάμεις της κυπριακής αεράμυνας εκτός αεροδρομίου. Η Αθήνα ενημέρωσε αργοπορημένα το αεροδρόμιο της Λευκωσίας ότι επρόκειτο να έρθουν «15 πορτοκάλια». Η πληροφορία ήταν απόρρητη, την γνώριζαν ελάχιστα άτομα και δεν έφτασε εγκαίρως στους χειριστές των αντιαεροπορικών.
Αντιθέτως οι Κύπριοι στρατιώτες ανέφεραν ότι πήραν θέση μάχης για επικείμενη τουρκική αεροπορική επίθεση και δεν γνώριζαν τίποτα για την ελληνική βοήθεια.
Όταν το έμαθαν ήταν πια αργά. Ο τραγικός απολογισμός ήταν τέσσερις νεκροί αεροπόροι και είκοσι εννέα καταδρομείς.
Ο Τύμβος της Μακεδονίτισσας
Οι νεκροί του «Νίκη 4» θάφτηκαν πρόχειρα μαζί με το αεροσκάφος στο σημείο της συντριβής, στην περιοχή Μακεδονίτισσα, όπου αργότερα στήθηκε μνημείο.
Τα οστά των πεσόντων επαναπατρίστηκαν στην Ελλάδα το 2016, όπου και παραδόθηκαν επίσημα στις οικογένειές τους.
Η έρευνα της εκπομπής αναφέρει πως το 1979 έγινε η πρώτη εκταφή, χωρίς ταυτοποίηση. Τρεις δεκαετίες μετά, το 2015–2016, ξεκίνησε η διαδικασία γενετικής ταυτοποίησης μέσω DNA. Τα οστά των πεσόντων επαναπατρίστηκαν στην Ελλάδα το 2016, όπου και παραδόθηκαν επίσημα στις οικογένειές τους.
Ο στρατιωτικός αντίκτυπος
Παρά την τραγωδία λόγω της ασυνεννοησίας, η αποστολή «Νίκη», πέτυχε τον στόχο της που ήταν η μεταφορά καταδρομέων και οπλισμού και η επιτυχής έκβαση της μάχης. Οι καταδρομείς που μεταφέρθηκαν με τα νοράτλας, κατάφεραν να κρατήσουν το αεροδρόμιο και να μην καταληφθεί από τους Τούρκους, που είχαν οργανώσει ειδική αποστολή.
Η αποστολή «Νίκη» χαρακτηρίστηκε διεθνώς ως «αποστολή αυτοκτονίας».
Κυβερνήτες των νοράτλας αναφέρουν ότι η αποστολή διδάσκεται στις Σχολές Πολέμου.
Παρά τα λάθη σχεδιασμού, η αποστολή «Νίκη» αποτελεί σήμερα σύμβολο αυτοθυσίας, ωστόσο για δεκαετίες, η υπόθεση καλύφθηκε από σιωπή. Η αποτυχία της Χούντας να υπερασπιστεί την Κύπρο δεν άφηνε περιθώρια για αναγνώριση.
Μετά από πιέσεις των βετεράνων καταδρομέων, το 1998, το υπουργείο εθνικής άμυνας , αναγνώρισε ως πολεμιστές τους Έλληνες που συμμετείχαν στις μάχες της Κύπρου.
Η αποστολή «Νίκη» δεν ήταν απλώς μια στρατιωτική αποστολή, ήταν μια πράξη γενναιότητας και υπέρτατης προσφοράς.
Έρευνα επεισοδίου: Μαρία Γαλάτη
Στην εκπομπή μιλούν:
Αντώνης Κλάψης, Καθηγητής Ιστορίας-Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Σωτήρης Παπαθανασίου, Αντισμήναρχος ε.α.-Κυβερνήτης του πολεμικού αεροσκάφους «Νίκη 10»
Ανδρέας Στραβοπόδης, Υποπτέραρχος ε.α.-Κυβερνήτης του πολεμικού αεροσκάφους «Νίκη 9»
Παναγιώτης Αφάλης, το 1974 υπηρετούσε στην Α’ Μοίρα Καταδρομών-Πρόεδρος Συλλόγου «Κομάντος ‘74»
Γιώργος Καλογήρου, το 1974 ήταν χειριστής αντιαεροπορικού-κατέρριψε ένα ελληνικό αεροπλάνο
Αχιλλέας Λεωνίδου, το 1974 ήταν οδηγός αντιαεροπορικού στο Αεροδρόμιο της Λευκωσίας
Ηλίας Σιακαβέλλας, Αντιστράτηγος ε.α.-Το 1974 ήταν Ανθυπολοχαγός στην Α΄ Μοίρα Καταδρομών
Φώτης Φωτίου, Πρ. Επίτροπος Κύπρου για θέματα Αγνοουμένων, Εγκλωβισμένων και Διασποράς
Νικόλαος Θεοδωρόπουλος, το 1974 υπηρετούσε στη Γ’ Μοίρα Αμφίβιων Καταδρομών-Γραμματέας του Συλλόγου «Κομάντος ‘74»
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr