Η μοναδική γάτα που ταξίδεψε στο διάστημα, ήταν μία αδέσποτη από το Παρίσι. Γιατί τη θανάτωσαν στην επιστροφή

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Η Φελίσετε, μια αδέσποτη γάτα του Παρισιού, είναι η μοναδική που έχει ταξιδέψει στο διάστημα. Έτσι, έγινε γνωστή ως “Αστρόγατα”. Η πτήση της πραγματοποιήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1963, στο πλαίσιο του γαλλικού διαστημικού προγράμματος. 

Το 1963, το Κέντρο Εκπαίδευσης και Έρευνας Αεροναυτικής Ιατρικής (CERMA) επέλεξε 14 γάτες που θα έστελνε στο διάστημα. Όλες οι γάτες ήταν θηλυκές, λόγω του πιο ήρεμου χαρακτήρα τους σε σχέση με τις αρσενικές. Οι γάτες δεν είχαν ονόματα πριν από την εκτόξευση, για να αποφευχθεί η περίπτωση οι επιστήμονες να δεθούν συναισθηματικά μαζί τους.

Στις γάτες εμφυτεύτηκαν χειρουργικά στον εγκέφαλό τους ηλεκτρόδια, για να αποτυπωθεί η νευρολογική δραστηριότητα.

Ορισμένες από τις εκπαιδευτικές διαδικασίες ήταν παρόμοιες με εκείνες των αστροναυτών. Η εκπαίδευσή τους πραγματοποιήθηκε από το CERMA και περιλάμβανε τη χρήση της φυγοκεντρικής μηχανής υψηλών δυνάμεων G (G Force) και καρέκλας τριών αξόνων με προσομοιωμένο ήχο πυραύλου.

C 341

Η προετοιμασία για τη γαλλική πτήση στο διάστημα ξεκίνησε στις 8 Οκτωβρίου 1963. Στις 17 Οκτωβρίου, επιλέχθηκαν έξι γάτες ως υποψήφιες για τη πτήση. Τελικά, αποφασίστηκε να σταλεί μια γάτα με μαύρο και λευκό τρίχωμα, γνωστή ως C 341. Είχε βάρος 2,5 κιλά και ήταν η πιο ήρεμη από τις άλλες. Τα χαρακτηριστικά αυτά κρίθηκαν ιδανικά για τη διαστημική της αποστολή.

Ηλεκτρόδια συνδέθηκαν στο μπροστινό αριστερό και στο δεξί πίσω πόδι της, με σκοπό την παρακολούθηση της καρδιολογικής της δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της πτήσης. Εννέα ηλεκτρόδια είχαν προηγουμένως εμφυτευθεί στο κρανίο της. Δύο μικρόφωνα, ένα στο στήθος της και ένα στη μύτη κατέγραφαν την αναπνοή της.

Η Πτήση

Στις 18 Οκτωβρίου 1963 και ώρα 8:09 π.μ., η γάτα C 341 εκτοξεύθηκε στο διάστημα από μία γαλλική βάση στην Αλγερία. Η αποστολή διήρκησε 13 λεπτά. Κατά τη διάρκεια της πτήσης ανόδου, η γάτα υπέστη επιτάχυνση 9.5 g. Ο αεροδυναμικός θόλος-κάψουλα, όπου βρισκόταν, αποσυνδέθηκε από τον πύραυλο σε ύψος 152 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης και για πέντε λεπτά η γάτα ήταν σε περιβάλλον έλλειψης βαρύτητας.

8 λεπτά και 55 δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευση, άνοιξαν τα αλεξίπτωτα στην κάψουλα και ξεκίνησε η κάθοδος στη Γη.

Λίγο αργότερα, ένα ελικόπτερο έφτασε στο σημείο που έπεσε η κάψουλα. Η αποστολή θεωρήθηκε επιτυχημένη και έτσι η C 341 ήταν η πρώτη και η μοναδική μέχρι σήμερα γάτα που ταξίδεψε στο διάστημα και επέστρεψε ζωντανή.

Ο “Φέλιξ” που έγινε “Φελίσετε”

Στη διάρκεια της ανόδου του πυραύλου ο καρδιακός ρυθμός της γάτας αυξήθηκε απότομα. Όταν όμως η κάψουλα αποκολλήθηκε και μπήκε σε περιβάλλον έλλειψης βαρύτητας η γάτα ηρέμησε. Ο καρδιακός της ρυθμός επιβραδύνθηκε και η αναπνοή της έγινε κανονική. Όμως, η  ταραχώδης επιστροφή προκάλεσε αύξηση του καρδιακού της ρυθμού.

Τα βιολογικά δεδομένα της γάτας κατά τη διάρκεια της πτήσης δόθηκαν στα μέσα ενημέρωσης, τα οποία ονόμασαν την C 341 “Φέλιξ” από τη σειρά καρτούν “Φέλιξ ο Γάτος”. Η CERMA το άλλαξε στο θηλυκό “Φελίσετε” και υιοθέτησε επίσημα το όνομα.

Η Φελίσετε θανατώθηκε δύο μήνες μετά την πτήση με την αιτιολογία ότι οι επιστήμονες ήθελαν να εξετάσουν τον εγκέφαλό της.

Τη δεκαετία του 1990, ορισμένα κράτη, που ήταν πρώην γαλλικές αποικίες, εξέδωσαν γραμματόσημα, για να τιμήσουν την πτήση της. Αυτά ήταν οι Κομόρες το 1992, το Τσαντ το 1997 και ο Νίγηρας το 1999. Σε αυτά εμφανίζεται το όνομα της γάτας ως «Φέλιξ».

Το 2019, στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Διαστήματος της Γαλλίας, έγιναν τα αποκαλυπτήρια αγάλματος της Φελίσετε. Έχει ύψος 1,5 μέτρα και την απεικονίζει «καθισμένη πάνω στη Γη, κοιτάζοντας προς τον ουρανό που ταξίδεψε κάποτε». Φυσικά, όλα έγιναν εν αγνοία της και μάλλον θα προτιμούσε ένα φυσιολογικό θάνατο χωρίς ηλεκτρόδια στο σώμα της.