Μείωση στην κατανάλωση του νερού ζητά η Κομισιόν. Το σχέδιο που καταρτίζει λόγω ξηρασίας

Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να μειώσουν την κατανάλωση νερού κατά τουλάχιστον 10% μέχρι το 2030, καθώς η ήπειρος πλήττεται ολοένα και συχνότερα από παρατεταμένες ξηρασίες.

Ένα νέο σχέδιο δράσης για την εξοικονόμηση και αποδοτική χρήση των υδάτινων πόρων αναμένεται να παρουσιαστεί τον επόμενο μήνα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με αποκαλύψεις των Financial Times, πρόκειται για την πρώτη φορά που τίθεται συγκεκριμένος ευρωπαϊκός στόχος σχετικά με την αξιοποίηση του νερού. Η Επίτροπος Περιβάλλοντος της ΕΕ, Jessika Roswall, υπογράμμισε ότι απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας ως προς την καθημερινή χρήση του νερού, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως ακόμη και στο ντους πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί.

Στη νότια Ευρώπη, περιοριστικά μέτρα για την κατανάλωση νερού κατά τους θερινούς μήνες, όπως οι απαγορεύσεις στην πλήρωση πισινών, είναι πλέον σύνηθες φαινόμενο. Ο Χάρης Σαχίνης, επικεφαλής της ΕΥΔΑΠ, έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι η Αθήνα ενδέχεται να αντιμετωπίσει σοβαρή κρίση υδροδότησης μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, εφόσον οι καιρικές συνθήκες παραμείνουν ως έχουν. Στην Κύπρο, το 2025 χαρακτηρίζεται ως το τρίτο διαδοχικό έτος ξηρασίας και συγκαταλέγεται στις δέκα χειρότερες χρονιές των τελευταίων πέντε δεκαετιών όσον αφορά τα αποθέματα νερού, σύμφωνα με την υπουργό Γεωργίας, Μαρία Παναγιώτου.

Το νέο σχέδιο της Επιτροπής αποσκοπεί στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης απέναντι στην αυξανόμενη πίεση στους υδάτινους πόρους, προτρέποντας τις χώρες της Ένωσης να επενδύσουν περισσότερο σε υποδομές, όπως δίκτυα ύδρευσης και μονάδες επεξεργασίας. Ο οργανισμός EarEau αναφέρει ότι κατά μέσο όρο το 25% του νερού που διακινείται χάνεται από διαρροές, με ορισμένα κράτη – όπως η Βουλγαρία – να καταγράφουν απώλειες που φτάνουν έως και το 60%.

Εκτιμάται πως απαιτούνται επενδύσεις ύψους 23 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ετήσια βάση για τον εκσυγχρονισμό και τη συντήρηση των δικτύων ύδρευσης στην ΕΕ. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων σκοπεύει να διαθέσει πρόγραμμα χρηματοδότησης 15 δισ. ευρώ για το διάστημα 2025–2027.

Επιπλέον, σήμερα επαναχρησιμοποιείται μόλις το 2,4% του νερού στην ΕΕ, με το σχέδιο να επιδιώκει σημαντική αύξηση του ποσοστού αυτού. Αν και ο στόχος μείωσης 10% δεν θα είναι υποχρεωτικός, τα κράτη-μέλη καλούνται να ορίσουν δικούς τους εθνικούς στόχους και να ενισχύσουν τη συλλογή δεδομένων – τομέας που χαρακτηρίζεται από ελλείψεις.

Ορισμένες χώρες, όπως η Ισπανία, έχουν ήδη προχωρήσει στον καθορισμό στρατηγικών για αποδοτικότερη χρήση των υδάτινων πόρων. Ωστόσο, σύμφωνα με πρόσφατη αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, λίγα κράτη έχουν μέχρι σήμερα εντάξει την υδατική ανθεκτικότητα στις εθνικές τους πολιτικές.

Το σχέδιο έρχεται ως συνέχεια των προειδοποιήσεων της Επιτροπής για τον εντεινόμενο ανταγωνισμό ως προς την πρόσβαση στο νερό, ακόμη και για πιθανούς κινδύνους σύγκρουσης εντός και μεταξύ των κρατών-μελών. Η Roswall τόνισε την ανάγκη διακρατικής συνεργασίας, λέγοντας πως «το νερό δεν γνωρίζει σύνορα».

Η έλλειψη νερού αντιμετωπίζεται και από τον οικονομικό τομέα ως απειλή. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανέφερε πρόσφατα ότι η απώλεια επιφανειακών υδάτων μπορεί να επηρεάσει σχεδόν το 15% της οικονομικής δραστηριότητας της ευρωζώνης.

Παρά τις αυξημένες βροχοπτώσεις της άνοιξης που ανακούφισαν προσωρινά ορισμένες περιοχές της νότιας Ευρώπης, οι αρχές εκφράζουν προβληματισμό για τη διαχείριση των διαθέσιμων αποθεμάτων στο άμεσο μέλλον.