Παγκόσμια επιδημία μοναξιάς. Οι έφηβοι και ιδιαίτερα τα κορίτσια στην πρώτη γραμμή

---

Παρόλο που άνδρες και γυναίκες αναφέρουν παρόμοια επίπεδα μοναξιάς, τα έφηβα κορίτσια φαίνεται να επηρεάζονται περισσότερο από κάθε άλλη ομάδα, σύμφωνα με νέα έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).

Συνολικά, ένας στους έξι ανθρώπους παγκοσμίως δηλώνει ότι βιώνει μοναξιά, ενώ, σύμφωνα με την Επιτροπή για την Κοινωνική Σύνδεση του ΠΟΥ, εκατοντάδες χιλιάδες θάνατοι κάθε χρόνο σχετίζονται με αυτήν. Η αυξανόμενη ανησυχία για μια «επιδημία μοναξιάς» έχει τραβήξει την προσοχή της κοινωνίας, των μέσων ενημέρωσης και της πολιτικής.

Η Επιτροπή επιχείρησε να εντοπίσει ποιες ομάδες κινδυνεύουν περισσότερο και πώς η μοναξιά επηρεάζει τη σωματική και ψυχική τους υγεία. Οι νέοι φαίνεται να είναι οι πιο ευάλωτοι: περίπου το 21% των εφήβων και το 17,4% των ενηλίκων κάτω των 30 δηλώνουν ότι νιώθουν μοναξιά. Αντιθέτως, το αντίστοιχο ποσοστό για άτομα άνω των 60 ετών είναι μόλις 11,8%.

Παρότι συνολικά δεν παρατηρούνται μεγάλες διαφορές ανάμεσα στα φύλα, τα κορίτσια στην εφηβεία ξεχωρίζουν: σχεδόν μία στις τέσσερις (24,3%) δηλώνει ότι νιώθει έντονη μοναξιά.

Όπως δήλωσε ο δρ. Βίβεκ Μέρτι, πρώην Γενικός Χειρουργός των ΗΠΑ και συμπρόεδρος της επιτροπής, οι αιτίες της μοναξιάς είναι πολλές και ποικίλες. Περιλαμβάνουν την κακή ψυχική και σωματική υγεία, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την υπερβολική χρήση ψηφιακών μέσων, ειδικά από τους νέους.

Ο ΠΟΥ διευκρινίζει ότι η μοναξιά διαφέρει από την κοινωνική απομόνωση: το πρώτο είναι ένα επώδυνο υποκειμενικό συναίσθημα που σχετίζεται με την έλλειψη ικανοποιητικών σχέσεων, ενώ το δεύτερο αφορά την αντικειμενική έλλειψη κοινωνικών επαφών.

Τα διαθέσιμα στοιχεία για την κοινωνική απομόνωση είναι πιο περιορισμένα, ωστόσο η Επιτροπή εκτιμά ότι επηρεάζει περίπου έναν στους τρεις ηλικιωμένους και έναν στους τέσσερις νέους.

Η μοναξιά και η απομόνωση συνδέονται με σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, αυξάνοντας την πιθανότητα για εγκεφαλικό, καρδιακές παθήσεις, διαβήτη, γνωστική εξασθένηση και ψυχικές διαταραχές. Σύμφωνα με την έκθεση, σχετίζονται με περίπου 871.000 θανάτους ετησίως. Αντίθετα, οι ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί ενισχύουν την υγεία και μπορούν να παρατείνουν το προσδόκιμο ζωής.

Ο ΠΟΥ καλεί τις κυβερνήσεις να θέσουν την κοινωνική σύνδεση ως πολιτική προτεραιότητα και να χρηματοδοτήσουν έρευνες και δράσεις που ενισχύουν τη συνοχή των κοινωνιών.

Ο Μέρτι υπογράμμισε: «Για πάρα πολύ καιρό δεν δώσαμε την πρέπουσα σημασία στην κοινωνική υγεία. Αυτό πρέπει να αλλάξει».

Ορισμένες χώρες έχουν ήδη ξεκινήσει σχετικές πρωτοβουλίες. Η Σουηδία, για παράδειγμα, ανακοίνωσε ένα σχέδιο ύψους 30 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση της μοναξιάς, με μέτρα όπως επισκέψεις σε ηλικιωμένους που ζουν μόνοι. Επιπλέον, θα διανείμει σε νέους 16 έως 18 ετών «κάρτες δραστηριοτήτων» με χρηματική ενίσχυση, ώστε να συμμετέχουν σε αθλητικές, πολιτιστικές και άλλες συλλογικές δράσεις.

Σκοπός είναι η ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων και η σύσφιγξη των σχέσεων μεταξύ ανθρώπων διαφορετικών ηλικιών. Όπως τόνισε ο Υπουργός Κοινωνικών Υποθέσεων και Δημόσιας Υγείας της Σουηδίας, Γιάκομπ Φόρσμεντ: «Η μοναξιά δεν είναι πρόβλημα μόνο για όσους την βιώνουν. Είναι πρόβλημα για ολόκληρη την κοινωνία».