Ήταν αγαπημένο στέκι πολιτικών, στρατιωτικών, καλλιτεχνών, δημοσιογράφων και διανοούμενων, σημείο αναφοράς της αθηναϊκής ζωής για περισσότερο από μισό αιώνα.
Εκεί σύχναζαν, μεταξύ άλλων, ο Παλαμάς, ο Ροΐδης, ο Σουρής και οι ζωγράφοι Ιακωβίδης και Λύτρας, εκεί ήταν θαμώνας ο ποιητής Κωνσταντίνος Π. Καβάφης κατά το πρώτο του ταξίδι στην Αθήνα, το καλοκαίρι του 1901, εκεί βρισκόταν το “δεύτερο και ίσως πιο ελεύθερο Κοινοβούλιο από το πραγματικό“, όπως είχε πει ο “Γέρος της Δημοκρατίας”, Γεώργιος Παπανδρέου.
Ο λόγος για το καφενείο του επιχειρηματία Σπύρου Ζαχαράτου. Άνοιξε τις πόρτες του τον Δεκέμβριο του 1888, με την επωνυμία “Ζαχαράτος-Καπερώνης“, στην πλατεία Ομονοίας. Το 1895, άνοιξε δεύτερο καφενείο στο ισόγειο του Μεγάρου Βούρου, στη συμβολή των οδών Σταδίου και Βασιλέως Γεωργίου Α’, όπου σήμερα βρίσκεται το ξενοδοχείο “Athens Plaza“. Τα δύο καφενεία λειτούργησαν ταυτόχρονα έως το 1905, όταν έκλεισε της Ομόνοιας.
Το καφενείο Ζαχαράτου-Καπερώνη στην πλατεία Ομονοίας. Πηγή εικόνας: Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών (Facebook)
“Δεν είναι καφενείο αυτό. Είναι η συνισταμένη των νεοελληνικών παλμών“. Ο καφενές που έγραψε ιστορία
Το καφενείο Ζαχαράτου στην πλατεία Συντάγματος ήταν άρτια διακοσμημένο και επιπλωμένο. Διέθετε δύο μεγάλες σάλες, τρία μπιλιάρδα, πολυτελείς καθρέφτες, μαρμάρινα τραπεζάκια και γενικότερα όλες τις ανέσεις που θα ικανοποιούσαν και τον πιο απαιτητικό πελάτη.
Στην αρχή, τα τραπεζάκια ήταν ξύλινα και οι απόστρατοι αξιωματικοί συνήθιζαν να σχεδιάζουν με κιμωλίες θέσεις μαχών, προκαλώντας φθορές. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1910, το καφενείο πρόβαλλε βουβές ταινίες τα βράδια και τις Κυριακές υπήρχε ορχήστρα που διασκέδαζε τους θαμώνες.
Πηγή εικόνας: εφημερίδα “Τα Νέα”
Σε δημοσίευμα της εφημερίδας “ΣΚΡΙΠ“, τον Νοέμβριο του 1895, διαβάζουμε για την αγάπη του ζωγράφου Γεώργιου Ιακωβίδη για το μπιλιάρδο και τη συνήθειά του να συχνάζει με άλλους συναδέλφους του στο καφενείο του Ζαχαράτου:
“Ολίγοι ίσως από τους θαμώνας του καφενείου Ζαχαράτου τους περικυκλούντας το μπιλιάρδο έχουν εννοήσει ότι ένας από τους παίζοντας τρεις τέσσαρες τώρα βραδιές συνεχώς είναι ο έξοχος ζωγράφος Ιακωβίδης, ο δοξάζων με τον Γκύζην το ελληνικόν όνομα εν Ευρώπη. Ο Ιακωβίδης παίζει αδιακόπως μετ’ άλλου θαυμασίου μπιλλιαρδιστού, του ζωγράφου κ. Χατζοπούλου […] Ο Λύτρας εξαπλωμένος επί του βελουδίνου καναπέ παρακολουθεί λεπτομερώς τας καραμπόλας των δύο αγαπητών του μπιλλιαρδιστών“.
Το δημοσίευμα του “ΣΚΡΙΠ” για τον ζωγράφο Γεώργιο Ιακωβίδη και το καφενείο Ζαχαράτου
Τα πολιτικοποιημένα τραπέζια, ο Δελαπατρίδης και οι σανίδες
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1900, η επιχείρηση των Ζαχαράτου-Καπερώνη στην Ομόνοια αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα. Η λύση που προκρίθηκε ήταν η μετατροπή του παλιού καφενείου σε ζυθοπωλείο, όμως το λουκέτο δεν αποφεύχθηκε. Το νέο κατάστημα στην πλατεία Συντάγματος “επιβίωσε” και έμεινε στη μνήμη των Αθηναίων.
Λόγω της κεντρικής θέσης του, αποτέλεσε το επίκεντρο πολιτικών συζητήσεων, διαδηλώσεων και αντιπαραθέσεων και η φήμη του διαδόθηκε από στόμα σε στόμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η περίοδος του Εθνικού Διχασμού, κατά την οποία οι βενιζελικοί και οι βασιλικοί κάθονταν σε διαφορετικά τραπεζάκια.
Κάτι αντίστοιχο συνέβαινε και την εποχή της πόλωσης μεταξύ Τρικουπικών και Δηλιγιαννικών. Ακόμη και ευτράπελα με γραφικούς τύπους, όπως ο Αρμάνδος Δελαπατρίδης, συνέβαιναν στου Ζαχαράτου. Ο σατιρικός ποιητής Γεώργιος Σουρής σχολίασε με το δικό του ξεχωριστό τρόπο τις ζημιές που υπέστη το καφενείο κατά τη διάρκεια των Σανιδικών (1902):
“Τρόμος και φρίκη και συμφορά
παίρνουν σανίδες και πατερά.
Σπάζουν καρέκλες του Ζαχαράτου
κι εκείνος κλαίει τη συμφορά του”
Τον Μάρτιο του 1928, το “Ελεύθερον Βήμα” έπλεξε το εγκώμιο του καφενείου με τα ακόλουθα λόγια:
“Δεν είναι καφενείο αυτό. Είναι η συνισταμένη των νεοελληνικών παλμών. Η κλώσσα όλων ανεξαιρέτως των νεοσσών της πολιτικής. Το να περάσης ένα μέρος της ζωής σου στου Ζαχαράτου, είνε η μόνη ασφαλής εγγύησις για την καρριέρα σου. Άμα ο Ζαχαράτος σε αγνοεί, εχάθηκες“.
Τα τραπεζάκια του ιστορικού καφενείου Ζαχαράτου στο Σύνταγμα. Πηγή εικόνας: Blog του Θωμά Σιταρά “Παλιά Αθήνα“
“Από τα μπρίκια του βγαλμένη η σύγχρονη ιστορία του έθνους!“. Το τέλος μιας εποχής
Το 1958, μετά από 70 χρόνια λειτουργίας, έπεσαν οι τίτλοι τέλους για το θρυλικό καφενείο Ζαχαράτου, γνωστό και ως “η Γερουσία των Αθηναίων“. Πέντε χρόνια αργότερα και αφού προηγήθηκε δικαστική διαμάχη για τα κληρονομικά, αποφασίστηκε η κατεδάφιση του Μεγάρου Βούρου, η κατάσχεση των επίπλων του καφενείου και η έξωση των ενοικιαστών του.
Η είδηση του οριστικού κλεισίματος και του γκρεμίσματος του μεγάρου προκάλεσε θλίψη και έντονες αντιδράσεις σε μεγάλο μέρος της αθηναϊκής κοινωνίας.
Η εφημερίδα “Καθημερινή” έκανε λόγο για “άδοξο τέλος ενός ιστορικού καφενείου“, το “Βήμα” για “κρίκο του ρομαντικού παρελθόντος που έσπασε” και το περιοδικό “Εικόνες“: “Πάει κι ο Ζαχαράτος – Μαζί με το ιστορικό καφενείο θα κλείσει κι ένα νοσταλγικό κεφάλαιο της αθηναϊκής ζωής“.
Η είδηση του οριστικού κλεισίματος και του γκρεμίσματος του μεγάρου προκάλεσε θλίψη σε μεγάλο μέρος της αθηναϊκής κοινωνίας και μεταδόθηκε μέσω του Τύπου
Ο χρονογράφος Παύλος Παλαιολόγος εξύμνησε το καφενείο Ζαχαράτου με τα ακόλουθα λόγια στην εφημερίδα “Το Βήμα” (Ιανουάριος 1969):
“Ένα Καφενείο κατεδαφίζεται στο τετράγωνό μου. Από τα τελευταία… Πόσα τάχα απομένουν; Αν ανήκα στους χορηγούς, θα εμπιστευόμουν στην Ακαδημία την απονομή επάθλου για τη συγγραφή της ιστορίας του καφενείου που πεθαίνει […]
Από τα μπρίκια του βγαλμένη η σύγχρονη ιστορία του έθνους! Το καφενείο προπύργιο της καθαρεύουσας, του ρομαντισμού, της ποιήσεως των Παράσχων… Αναβατήρας που ύψωνε και κατέβαζε αξίες.
Στα τραπεζάκια του Ζαχαράτου έπεφταν κι ανέβαιναν κυβερνήσεις. Στου Ζαχαράτου γινόταν το ρεπορτάζ των πολιτικών συντακτών. “Έγκυροι κύκλοι” και ήταν οι κύκλοι του Καφενείου“.
Με πληροφορίες από το βιβλίο “Αθήνα – Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία” (Βιβλιοπωλείον της Εστίας)
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr