Πώς ήταν πραγματικά ο πίνακας “Μόνα Λίζα” του Λεονάρντο ντα Βίντσι όταν τη ζωγράφισε; Η απρόσμενη ανακάλυψη

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Στο Μουσείο Πράδο στη Μαδρίτη υπάρχει ένα αντίγραφο του πίνακα «Μόνα Λίζα» ή «Λα Τζιοκόντα», του αριστουργήματος του Λεονάρντο ντα Βίντσι.

Αυτό από μόνο του δεν είναι κάτι το ιδιαίτερο, αφού υπάρχουν δεκάδες αντίγραφα του συγκεκριμένου πίνακα, τα οποία χρονολογούνται από τα μέσα του 16^ου αιώνα και αργότερα.

Το αντίγραφο της Τζιοκόντας

Η Μόνα Λίζα του Πράδο θεωρούνταν έργο φλαμανδικού εργαστηρίου του 17^ου αιώνα. Στην Ισπανία φαίνεται ότι έφτασε εκείνο τον αιώνα. Γύρω στο 1750, το φόντο του πίνακα καλύφθηκε με μαύρο χρώμα, ώστε να διακρίνεται μόνο το πορτραίτο της Μόνα Λίζας.

Το 1819, ιδρύθηκε το Μουσείο του Πράδο και ένα από τα πρώτα έργα του ήταν και το αντίγραφο της Μόνα Λίζας. Παρά ταύτα, για περίπου δύο αιώνες δεν θεωρούνταν κάτι αξιόλογο.

Αυτό άλλαξε δραματικά το 2012, κατά τη διάρκεια αποκατάστασης του πίνακα. Τότε αποκαλύφθηκε ότι είναι το παλαιότερο και πιο ακριβές αντίγραφο του έργου του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Όμως, οι ειδικοί ανακάλυψαν κάτι ακόμη πιο ενδιαφέρον για τη Μόνα Λίζα στο Πράδο.

Σύγχρονο του πρωτότυπου

Οι υπέρυθρες σαρώσεις αποκάλυψαν ότι αυτός που το είχε ζωγραφίσει, αντέγραψε πιστά τις πινελιές από τον πρωτότυπο πίνακα. Αυτή η διαπίστωση, μαζί με άλλα στοιχεία, κατέδειξαν ότι η Μόνα Λίζα του Πράδο ήταν σύγχρονη αυτής του Λεονάρντο ντα Βίντσι και έγινε στο εργαστήριό του.

Είναι γνωστό ότι μεγάλοι ζωγράφοι της Αναγέννησης έβαζαν τους καλύτερους μαθητές να ζωγραφίζουν μαζί τους, σημαντικούς πίνακες, για να έχουν ακριβή αντίγραφα. Οι ιστορικοί τέχνης πιστεύουν ότι η Μόνα Λίζα στο Πράδο ζωγραφίστηκε από έναν από τους καλύτερους μαθητές του Λεονάρντο ντα Βίντσι: τον Φραντσέσκο Μέλτσι ή τον Σαλάι.

Είναι πιθανό και ο ίδιος ο δάσκαλος να εργάστηκε πάνω στο αντίγραφο.

Πιο ρεαλιστικό

Κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης του πίνακα στο Πράδο, όταν αφαιρέθηκε το μαύρο χρώμα, με το οποίο είχε καλυφθεί το φόντο, αποκαλύφθηκε ένα ρεαλιστικό τοπίο που ήταν ίδιο, σε κάθε λεπτομέρεια, με αυτό στο πίνακα του ντα Βίντσι.

Όμως, στο αντίγραφο τα χρώματα είναι πιο ζωηρά. Επίσης, το πορτραίτο της Μόνα Λίζας στο αντίγραφο του Πράδο διατηρεί λεπτομέρειες και χρώματα που πλέον έχουν ξεθωριάσει ή χαθεί στο πρωτότυπο.

Σε αντίθεση με το πρωτότυπο, στο οποίο τα χρώματα έχουν γίνει πιο σκούρα και έχουν ξεθωριάσει σε αρκετά σημεία, μετά από 500 χρόνια συνεχούς έκθεσης, η Μόνα Λίζα του Πράδο έχει διατηρηθεί καλύτερα.

Έτσι. είναι πιο κοντά στην αρχική εικόνα του αριστουργήματος του Λεονάρντο ντα Βίντσι. όταν το ζωγράφισε στις αρχές του 16^ου αιώνα.