Πού απλώθηκε η μπουγάδα στην παλιά Αθήνα; Το διάσημο σημείο της πόλης πριν περιφραχτεί και γίνει αρχαιολογικός χώρος

Η ασπρόμαυρη φωτογραφία τραβήχτηκε γύρω στο 1930 και αποτυπώνει μια καθημερινή σκηνή στην καρδιά της Αθήνας. Σεντόνια και ρούχα απλωμένα να στεγνώνουν κάτω από τον ήλιο, δεμένα σε πρόχειρα σχοινιά και στηρίγματα που έχουν στερεωθεί ανάμεσα σε αρχαίες κολόνες και πέτρες.

Η τοποθεσία είναι η Ρωμαϊκή Αγορά στην Πλάκα, σε μια εποχή που ακόμα δεν είχε οργανωθεί ο αρχαιολογικός χώρος. Στο βάθος διακρίνεται καθαρά το Ρολόι του Κυρρήστου, γνωστό και ως Αέρηδες, ενώ στο βάθος διακρίνεται ο Λυκαβηττός. Τα κτίσματα που φαίνονται γύρω από τον αρχαιολογικό χώρο είναι σπίτια και αυλές κατοίκων που ζούσαν μέσα στα ερείπια, μια εικόνα που σήμερα μοιάζει αδιανόητη.

Τότε, η περιοχή δεν ήταν περιφραγμένη ούτε προστατευμένη. Οι ντόπιοι χρησιμοποιούσαν το χώρο της αρχαίας αγοράς για καθημερινές ανάγκες: τα παιδιά έπαιζαν, τα ζώα έβοσκαν και οι νοικοκυρές άπλωναν τα ρούχα τους. Η πόλη δεν είχε σαφείς αρχαιολογικές ζώνες και τα απομεινάρια των μνημείων ήταν ενσωματωμένα στην καθημερινότητα των κατοίκων.

Η Αθήνα των αρχών του 20ού αιώνα ήταν μια αναπτυσσόμενη πόλη με περίπου 128.000 κατοίκους, που ζούσαν στο κέντρο, τις συνοικίες και τα περίχωρα.

Το εμπόριο και οι βιοτεχνίες άνθιζαν, ενώ η βιομηχανία ήταν ατμοκίνητη. Πολλοί εργάτες ζούσαν σε χαμόσπιτα και παράγκες, με πολύ χαμηλά ημερομίσθια, ενώ η φτώχεια και η κοινωνική ανισότητα ήταν ορατή σε όλη την πόλη. Τα παιδιά εργάζονταν και οι ηλικιωμένοι συχνά πέθαιναν χωρίς ιατρική περίθαλψη.

Η πόλη άρχισε να εκσυγχρονίζεται το 1904, όταν ο ατμοκίνητος σιδηρόδρομος Αθηνών – Πειραιώς μετατράπηκε σε ηλεκτροκίνητο, μειώνοντας δραστικά τους χρόνους μετακίνησης, και δρόμοι όπως η Αιόλου και η Σταδίου ασφαλτοστρώθηκαν σταδιακά, δίνοντας στην Αθήνα μια πιο σύγχρονη όψη.

Τα πρώτα τηλέφωνα εγκαταστάθηκαν επίσης στην πόλη, ενώ το υδραγωγείο που κάλυπτε τις ανάγκες της πόλης ήταν ήδη ανεπαρκές, με πολλές συνοικίες να υδροδοτούνται από πλανόδιους υδροπωλητές.

Σήμερα, ο χώρος είναι οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος, με διαδρομές, ενημερωτικές πινακίδες και περιμετρική φύλαξη.

Στο εσωτερικό του βλέπει κανείς σημαντικά κατάλοιπα από την εποχή της κλασικής και της ρωμαϊκής Αθήνας, όπως την Αγορά, τον Πύργο των Ανέμων, τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού, καθώς και το ανακαινισμένο Οθωμανικό Τζαμί, το οποίο πλέον λειτουργεί ως χώρος περιοδικών εκθέσεων.

Αρχική εικόνα: Paul Collart, από την συλλογή της Λίζας Κουτσαπλή