Τα άγνωστα θύματα της πρώτης πυρηνικής δοκιμής. Τι απέγιναν τα κορίτσια της κατασκήνωσης που έπαιζαν με τη ραδιενεργή στάχτη

Η 13χρονη Μπάρμπαρα Κεντ βρισκόταν σε κατασκήνωση κοντά στο Ρουιντόσο, όταν ξύπνησε από μια τεράστια έκρηξη και ένα εκτυφλωτικό φως στον ουρανό.

Μαζί με τις φίλες της, έπαιζε μέσα σε “ζεστές νιφάδες” που νόμιζαν ότι ήταν χιόνι, αλλά, τελικά, ήταν ραδιενεργό κατάλοιπο. Χρόνια μετά, αυτή ήταν η μόνη επιζήσασα από τις κοπέλες της κατασκήνωσης.

Η Μπαρμπάρα Κεντ συμμετείχε στην καλοκαιρινή κατασκήνωση χορού της Κάρμεντιν, το 1945. Βρισκόταν στην ήσυχη έρημο κοντά στο Ρουιντόσο του Νέου Μεξικού και προσέφερε στα παιδιά την ευκαιρία να ασχοληθούν με το χορό, μακριά από τον πόλεμο.

Υπό την καθοδήγηση της Κάρμεντιν Γουίντερς, τα κορίτσια ηλικίας 10 έως 16 ετών έκαναν μπαλέτο, μοντέρνο και χορό με κλακέτες.

Η ατομική βόμβα

Η κατασκήνωση βρισκόταν περίπου 80 χιλιόμετρα από τον τόπο της δοκιμής Trinity, όπου οι επιστήμονες του Σχεδίου Μανχάταν προετοιμάζονταν για την πρώτη έκρηξη ατομικής βόμβας στον κόσμο. Στις 16 Ιουλίου 1945, πραγματοποιήθηκε η δοκιμή, σηματοδοτώντας μια καθοριστική στιγμή στην ιστορία. Η έκρηξη ήταν τόσο ισχυρή που έγινε αισθητή χιλιόμετρα μακριά.

Νωρίς το πρωί εκείνης της μέρας, η Κεντ, 13 ετών τότε, ξύπνησε από ένα τεράστιο τράνταγμα, σαν έκρηξη. Η δασκάλα χορού έτρεξε να βγάλει τα κορίτσια έξω, φοβούμενη πως είχε εκραγεί κάποιος θερμαντήρας.

Κατά τη διάρκεια της δοκιμής, από τον ουρανό άρχισαν να πέφτουν λεπτά και λευκά σωματίδια. Τα κορίτσια, χωρίς να ξέρουν ότι ήταν ραδιενεργή “στάχτη”, έπαιξαν και χόρευαν με αυτή, καθώς πίστεψαν ότι πρόκειται για σπάνια περίπτωση χιονιού στην έρημο. Φόρεσαν τα μαγιό τους και έπαιζαν στο ποτάμι.

«Τις πιάναμε και τις βάζαμε στο πρόσωπό μας, αλλά αντί να είναι κρύες όπως το χιόνι, ήταν ζεστές. Και σκεφτήκαμε: “Ε, είναι καλοκαίρι, λογικό είναι”. Ήμασταν μόνο 13 χρονών», είπε η Κεντ.

Η τοποθεσία είχε επιλεγεί εν μέρει για την υποτιθέμενη απομόνωσή της. Στην πραγματικότητα, χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονταν σε ακτίνα 64 χιλιομέτρων, μερικοί μάλιστα σε απόσταση μόλις 19 χιλιομέτρων.

Ωστόσο, όλοι όσοι ζούσαν κοντά στο σημείο της βόμβας δεν είχαν προειδοποιηθεί ότι θα γινόταν η δοκιμή. «Ούτε εκκενώθηκαν εκ των προτέρων ούτε μετά, ακόμη και όταν το ραδιενεργό νέφος συνέχιζε να πέφτει για μέρες», ανέφερε στο National Geographic.

Γιατί δεν έγινε η εκκένωση;

Το Έργο Μανχάταν κρατήθηκε αυστηρά μυστικό και μόνο λίγοι άνθρωποι στην κυβέρνηση και το στρατό ήξεραν τι πραγματικά είχε συμβεί στη δοκιμή του Τρίνιτι. Ο κόσμος, ακόμα και οι κάτοικοι κοντά στο Ρουιντόσο, δεν είχαν ιδέα.

Αυτό σήμαινε ότι τα παιδιά στην κατασκήνωση και οι δάσκαλοί τους δεν ειδοποιήθηκαν ούτε απομακρύνθηκαν, παρότι υπήρχαν σοβαροί κίνδυνοι από τη ραδιενέργεια.

Οι θανάσιμες συνέπειες

Η βόμβα πλουτωνίου, που την αποκαλούσαν «Gadget», είχε τοποθετηθεί σε έναν πύργο 30 μέτρων και όταν εξερράγη, η έκρηξη ήταν πιο δυνατή απ’ όσο περίμεναν οι επιστήμονες. Ο πύργος εξαφανίστηκε και ένα τεράστιο σύννεφο από ραδιενέργεια ανέβηκε στον ουρανό.

Από τα 13 κιλά πλουτωνίου της βόμβας, μόνο τα 3 προκάλεσαν την έκρηξη. Τα υπόλοιπα σκορπίστηκαν στην ατμόσφαιρα και μόλυναν την περιοχή.

Παρότι ένας γιατρός του προγράμματος είχε προτείνει να μην ξαναγίνει δοκιμή κοντά σε κατοικημένες περιοχές, σχεδόν 500.000 άνθρωποι ζούσαν κοντά στο σημείο. Ο επιστήμονας Ρόμπερτ Άλβαρεζ είπε πως ακόμη και μικρές ποσότητες πλουτωνίου μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες, όπως καρκίνο.

Πολλοί άνθρωποι που ζούσαν κοντά στη δοκιμή της βόμβας νόμιζαν ότι ήρθε το τέλος του κόσμου. Μια λευκή σκόνη κάλυψε τα πάντα: δέντρα, νερά και ζώα. Σε μια οικογένεια στο Οσκουρό, πέθαναν τα κοτόπουλα και ο σκύλος τους, ενώ τα βοοειδή έπαθαν εγκαύματα στο δέρμα.

Μια νοσοκόμα στο Ρόσγουελ σημείωσε ότι 35 μωρά πέθαναν μέσα σε έναν μήνα. Όταν το ανέφερε στην κυβέρνηση, της είπαν πως όλα ήταν ασφαλή και δεν υπήρχε πρόβλημα.

Η Μπαρμπάρα Κεντ, η οποία βρισκόταν στην παιδική κατασκήνωση, θυμάται ότι τους είπαν πως έγινε έκρηξη σε αποθήκη πυρομαχικών: «Μας καθησύχασαν, αλλά μας είπαν ψέματα».

Χρόνια αργότερα, έμαθε την αλήθεια. Στα 30 της ήταν η μόνη από τα κορίτσια της κατασκήνωσης που είχε επιζήσει.

Οι “αποζημιώσεις”

Το 1990, το Κογκρέσο των ΗΠΑ ψήφισε τον Νόμο Αποζημίωσης Έκθεσης σε Ακτινοβολία (RECA), με τον οποίο καταβλήθηκαν πάνω από 2 δισ. δολάρια σε εργάτες πυρηνικών εγκαταστάσεων και σε ανθρώπους που ζούσαν κοντά σε πυρηνικές δοκιμές και εκτέθηκαν σε επικίνδυνη ακτινοβολία.

Όμως, όσοι εκτέθηκαν από τη δοκιμή Trinity δεν έγιναν ποτέ δεκτοί για αποζημιώσεις. Ο γερουσιαστής Μπεν Ρέι Λουτζάν και άλλοι προσπάθησαν να τροποποιήσουν τον νόμο, ώστε να καλύψει και αυτούς.

Τον Σεπτέμβριο του 2021, κατατέθηκε σχετικό νομοσχέδιο στη Γερουσία (S.2798) και στη Βουλή (H.R.5338), για να επεκταθεί το RECA και στους κατοίκους περιοχών γύρω από το σημείο Trinity, όπως και σε κοινότητες στο Κολοράντο, το Αϊντάχο και τη Μοντάνα.