Τα σχολικά χρόνια του Τσιτσάνη. Η δολοφονία του συμμαθητή του και η απαξίωση

Ο Βασίλης Τσιτσάνης ήταν ένα παιδί από φτωχή οικογένεια, ήρεμο και συνεσταλμένο. Δεν έκανε ιδιαίτερη παρέα με άλλα παιδιά. Ήταν πάντα σκεπτικός, σαν να τον απασχολούσε κάτι. 

Το μπουζούκι εκείνη την περίοδο ήταν κακόφημο μουσικό όργανο. Οι οργανοπαίκτες θεωρούνταν αλήτες, χασικλήδες και εχθροί του συστήματος. Ωστόσο συνέβαινε το εξής ωραίο: στις σχολικές εκδρομές οι καθηγητές του επέτρεπαν να φέρνει μαζί του το μπουζούκι και να παίζει, διασκεδάζοντας με τα υπόλοιπα παιδιά.

Ορισμένα παιδιά του Α’ Γυμνασίου Τρικάλων ήταν παραβατικά ή απείθαρχα. Τα πρακτικά του σχολείου ήταν γεμάτα με πειθαρχικά παραπτώματα, με αποκορύφωμα το φόνο εξ αμελείας ενός παιδιού από συμμαθητή του, κατά τη διάρκεια σχολικής εκδρομής.

“Πλησίαζε μεσημέρι, σε λίγο θα ‘ρχόταν το τρένο από την Καλαμπάκα να μας πάει πίσω στα Τρίκαλα. Ξαφνικά ακούστηκε ένας πυροβολισμός. Εγώ έπαιζα ένα ζεϊμπέκικο και χόρευε ο Βήκας, καθηγητής των μαθηματικών. Με τον πυροβολισμό τρέξαμε όλοι να δούμε τι συμβαίνει. Ο Σταγγάδας ήταν πεσμένος κάτω γεμάτος αίματα και ο Μπάρδας στεκόταν δίπλα μ’ ένα πιστόλι στο χέρι. Έτσι που παίζανε οι δυο τους, το όπλο εκπυρσοκρότησε… Το κακό δεν αργεί να γίνει. Στην κηδεία πήγε όλο το σχολείο μαζί“, είχε πει ο Τσιτσάνης.

Άλλο περιστατικό που αναστάτωσε τη σχολική κοινότητα ήταν όταν ένας μαθητής αποβλήθηκε για ένα χρόνο. Έβριζε χυδαία τους καθηγητές και τους Θεσσαλούς. Στη συνέχεια, τον φυλακίσανε για ανατρεπτική δράση και για διάδοση του κομουνισμού. Πολλοί μαθητές διαπληκτίζονταν μέσα στην τάξη, κάπνιζαν και κουβαλούσαν πάνω τους όπλα χωρίς δισταγμό, ενώ ένιωθαν και περήφανοι.

Ο Τσιτσάνης δεν απασχόλησε ποτέ τους καθηγητές, καθώς ήταν ήρεμο παιδί. Το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν η μουσική και το μπουζούκι. Παρόλα αυτά, για την εποχή του ήταν σχετικά καλός μαθητής και περνούσε τις τάξεις έστω και μετεξεταστέος. Για το ήθος και την επιμέλειά του, ο σχολικός σύλλογος τον απάλλαξε από τα τέλη εγγραφής. Αργότερα κατέβηκε στην Αθήνα για να σπουδάσει στη νομική.

Παρόλο που ο Τσιτσάνης δεν είχε δώσει κανένα δικαίωμα παραβατικής συμπεριφοράς, οι συμπολίτες του του φέρθηκαν σκληρά. Ο συμμαθητής του στην τελευταία τάξη του γυμνασίου, Γιώργος Μπακοβασίλης, ανέφερε:

“Τα αδέρφια του όλο φασαρίες κάνανε, συνέχεια σε καβγάδες ήταν μπλεγμένοι. Ο Βασίλης φτωχός, κακοντυμένος, δεν τον υπολογίζαμε. Έπειτα ήταν και το καφενείο που είχε η μάνα του, είχε κακό όνομα. Η πελατεία του ήταν π*****ες και σωματέμποροι. Ο Βασίλης μικρό παιδί ήταν, δεν είχε καμιά σχέση μ’ αυτά, όμως από το σπίτι δε μας άφηναν να κάνουμε παρέα μαζί του. Όταν άρχισε ν’ ακούγεται και να μιλάνε γι’ αυτόν οι μορφωμένοι και οι σπουδαίοι άνθρωποι, τότε τον μισήσαμε περισσότερο. Εμείς είχαμε στο μυαλό μας την εικόνα που μας είχαν επιβάλει οι μεγαλύτεροι. Ακούς εκεί ο πεινασμένος, ο ξυπόλυτος. Σιγά τον μπουζουξή! Κι εμείς εδώ στη λάσπη, δίπλα στον Ληθαίο. Έτσι νιώσαμε, αντί να χαρούμε για την επιτυχία ενός δικού μας ανθρώπου. Τη δική μας αποτυχία την έκανε μεγαλύτερη η επιτυχία του Τσιτσάνη. Αλλά αυτόν που παίζει βιολί τον αποκαλούν βιρτουόζο του βιολιού και αυτόν που παίζει μπουζούκι μπουζουξή!“.

Οι δάσκαλοί του τον αντιμετώπιζαν πάντα με σεβασμό και συμπάθεια. Ήταν φανερό ότι επρόκειτο για ένα παιδί με ήθος και ξεχωριστό χάρισμα στη μουσική, κάτι που δεν μπορούσε να περάσει απαρατήρητο. Τα τραγούδια του είχαν διαφορετική ποιότητα, δεν ανήκαν ούτε στον υπόκοσμο ούτε στο σκληρό λαϊκό ρεπερτόριο. Ίσα-ίσα, αρκετοί από τους δασκάλους, ερχόμενοι κι αυτοί από λαϊκές οικογένειες, ένιωθαν κοντά του και πολλές φορές γλεντούσαν μαζί του.

Ο διευθυντής του σχολείου, ένας άνθρωπος γεμάτος σοφία και καλοσύνη, ξεχώριζε τον Βασίλη. Τον αγαπούσε σαν παιδί του και του έδινε συχνά συμβουλές, προσπαθώντας να τον στρέψει προς τη λεγόμενη “σοβαρή” μουσική αφού έπαιζε πολύ ωραία και βιολί:

«Μην αφήνεις το ταλέντο σου να χάνεται στο μπουζούκι», του έλεγε συχνά με αγάπη.

Παρ’ όλα αυτά, κάθε φορά που είχε τη γιορτή του, καλούσε τον Βασίλη στο σπίτι του, μαζί με έναν συμμαθητή του που έπαιζε κιθάρα. Οι δύο νέοι έπαιζαν μουσική και τραγουδούσαν, προσφέροντας στους καλεσμένους μια ξεχωριστή, λαϊκή διασκέδαση.

Πηγή: “Βασίλης Τσιτσάνης. Η παιδική ηλικία ενός ξεχωριστού δημιουργού”. Σώτος Αλεξίου. Εκδόσεις: Καστανιώτης

Αρχική εικόνα: ΑΠΕ-ΜΠΕ