Το 1940 η Ελληνική Αεροπορία ήταν ανώτερη από την ιταλική! Νέα στοιχεία από ερευνητή και η εξήγηση

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του 1940-1941, η «Ελληνική Βασιλική Αεροπορία» (ΕΒΑ) αντιπαρατάχθηκε στην Ιταλική Αεροπορία («Regia Aeronautica» RA). Η πρώτη διέθετε περίπου 120 αξιόμαχα αεροπλάνα όλων των τύπων έναντι 480 της δεύτερης. Ήταν πασιφανές ότι οι Ιταλοί θα κυριαρχούσαν στον πόλεμο με τους Έλληνες. Όμως αυτό τελικά δεν έγινε. Η RA δεν μπόρεσε να βοηθήσει αποτελεσματικά τον ιταλικό στρατό στην προσπάθειά του να καταλάβει την Ελλάδα.

Στο βιβλίο του Νικόλαου Χριστοφίλη “Η Πολεμική Προπαρασκευή της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας, 1936-1940“, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Δούρειος Ίππος», αποκαλύπτονται πολλά και άγνωστα στοιχεία γιατί η ΕΒΑ κατάφερε να αντιμετωπίσει με επιτυχία τη RA, παρά τα φαινομενικά μειονεκτήματά της. Ίσως το πιο εκπληκτικό στοιχείο που παρουσιάζει ο συγγραφέας είναι το γεγονός ότι τα ιταλικά αεροπλάνα που επιτέθηκαν στην Ελλάδα μπορεί να ήταν περισσότερα σε αριθμό, αλλά τα ελληνικά ήταν ανώτερα τεχνολογικά, στο μεγαλύτερο μέρος τους!

Η Ελληνική Αεροπορία πιο προηγμένη από την ιταλική!

Η ενδελεχής έρευνα του κ. Χριστοφίλη αποκάλυψε ότι, στις 28 Οκτωβρίου 1940, η Ελληνική Αεροπορία διέθετε κάποια σημαντικά πλεονεκτήματα απέναντι στην Ιταλική. Κατ’ αρχάς, τα αεροπλάνα και άλλο αεροπορικό υλικό που απόκτησε η Ελλάδα επί κυβερνήσεως Ιωάννη Μεταξά, την περίοδο 1936-1940, ήταν ό,τι καλύτερο είχε να δείξει η ευρωπαϊκή αεροπορική βιομηχανία, διαθέσιμο προς πώληση.

Την ίδια περίοδο, οι Έλληνες χειριστές είχαν πιο εντατική εκπαίδευση σε σχέση με τους αντιπάλους τους, με σχεδόν διπλάσιες ώρες πτητικής εκπαίδευσης. Επιπλέον, η ηγεσία της ΕΒΑ εφάρμοσε στην πράξη τα μαθήματα από τον αεροπορικό πόλεμο του Ισπανικού εμφυλίου (1936-1939) και του πρώτου έτους του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (μάχες Πολωνίας, Γαλλίας και Αγγλίας). Αντίθετα, η RA αν και συμμετείχε στον εμφύλιο πόλεμο στην Ισπανία και ήδη πολεμούσε στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εναντίον των Βρετανών για τέσσερις μήνες πριν από την εισβολή στην Ελλάδα, δεν εφάρμοσε τα διδάγματα από αυτές τις αερομαχίες.

Ανάμεσα στα νέα στοιχεία που αποκαλύπτει στο βιβλίο του ο κ. Χριστοφίλης είναι οι λεγόμενοι πολλαπλασιαστές ισχύος, όπως Οργάνωση, Δόγματα, Εκπαίδευση, Διοικητική Μέριμνα κ.τ.λ..

Τα μειονεκτήματα της RA

Οι Ιταλοί, μέχρι και περίπου το 1935, ήταν στην πρωτοπορία της αεροπορικής καινοτομίας, κάτι που συνέβαλε να επικρατήσει η αντίληψη για την ανωτερότητά τους λίγα χρόνια αργότερα, στην αρχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στην πραγματικότητα, μετά την εισβολή στην Αιθιοπία, το 1935, οι Ιταλοί έμειναν πίσω όσον αφορά το σχεδιασμό και την κατασκευή πολεμικών αεροπλάνων, την εκπαίδευση των αεροπόρων και τα διδάγματα από τις αερομαχίες.

Βέβαια, η Ιταλική Αεροπορία πολέμησε εναντίον της Ελλάδας με σύγχρονα αεροπλάνα, δηλαδή παραγωγής 1940, ενώ τα ελληνικά ήταν λίγο παλαιότερα (παραγωγής 1936 – 39).

Όμως, όπως καταδεικνύει ο συγγραφέας, αυτό δεν αποτελούσε πλεονέκτημα για τη RA, αφού τα περισσότερα αεροπλάνα της, αν και σύγχρονα, ήταν υποδεέστερα σε κρίσιμους τομείς. Έτσι, για παράδειγμα, τα ελληνικά PZL P24G/F (πολωνικής κατασκευής) -τα καλύτερα και πολυπληθέστερα μαχητικά στο ελληνικό οπλοστάσιο- μπορεί να ήταν κατασκευής του 1936, και παλαιότερα από τα ιταλικά μαχητικά του 1940, αλλά σαφώς υπερτερούσαν.

Ξύλινα αεροπλάνα, ανύπαρκτη θωράκιση, προβληματικά πολυβόλα!

Ο κ. Χριστοφίλης μας αποκαλύπτει ότι τα περισσότερα αεροπλάνα του Μουσολίνι, που επιχείρησαν εναντίον της Ελλάδας, είχαν μεγάλα τμήματά τους από ξύλο!

Όσο και να φαίνεται απίστευτο, η «υπερσύγχρονη» Ιταλική Αεροπορία χρησιμοποιούσε τεχνολογία που το 1940 είχε ξεπεραστεί για πάνω από μια δεκαετία. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα στις αερομαχίες με τους Έλληνες χειριστές, οι Ιταλοί να μειονεκτούν σημαντικά, αφού, με ελάχιστες εξαιρέσεις, τα ελληνικά αεροπλάνα της πρώτης γραμμής ήταν από μεταλλικές κατασκευές. Επιπλέον, τα ελληνικά αεροπλάνα διέθεταν και μεταλλική θωράκιση που προστάτευε τόσο τα πληρώματα όσο και τα ευπαθή σημεία των αεροπλάνων. Αυτό δεν ίσχυε για τα περισσότερα ιταλικά αεροπλάνα που επιχείρησαν το 1940 εναντίον της Ελλάδας.

Τα μειονεκτήματα της RA δεν περιορίζονταν μόνο στην κατασκευή των αεροπλάνων. Πρόβλημα υπήρχε και στον οπλισμό τους, ακόμη και στη θέση που βρισκόταν στα μαχητικά. Τα περισσότερα είχαν το πολυβόλο πίσω από την έλικα, κάτι που περιόριζε τον αριθμό των βολίδων που μπορούσαν να βάλλουν. Αντίθετα, στα ελληνικά μαχητικά τα πολυβόλα δεν ήταν κοντά στην έλικα και έτσι εκτόξευαν μεγαλύτερο αριθμό βολών απ’ ό,τι οι αντίπαλοί τους.

Ο συγγραφέας καταδεικνύει ότι τα ελληνικά PZL P24F, τα οποία αποτελούσαν το 1/3 της συνολικής δύναμης των PZL, διέθεταν οπλισμό που ήταν βαρύτερος από οποιοδήποτε αντίπαλο ιταλικό μαχητικό. Εφοδιασμένα με τα ελβετικά πυροβόλα Oerlikon των 20 χιλ., έριχναν βλήματα με μεγάλο εκρηκτικό φορτίο. Ακόμη και ένα να έβρισκε το αντίπαλο ιταλικό -ξύλινο- αεροπλάνο, θα μπορούσε να το θέσει εκτός μάχης.

Επίσης, τα PZL είχαν πρωτοποριακά συστήματα -π.χ. απόρριψη δεξαμενής καυσίμου- που βοηθούσαν τους πιλότους τους να κάνουν αναγκαστική προσγείωση με σχετική ασφάλεια στην περίπτωση που είχαν βληθεί. Αυτό σήμαινε ότι μέσα σε ελάχιστη ώρα, αεροπλάνα και πιλότοι ήταν και πάλι στον αέρα σε πολεμικές αποστολές. Αντίθετα, τα περισσότερα ιταλικά αεροπλάνα που έκαναν αναγκαστική προσγείωση, καταστρέφονταν στο έδαφος.

Ιταλική αλαζονεία και ηλιθιότητα!

Γιατί οι Ιταλοί το 1940 είχαν ουσιαστικά ξύλινα αεροπλάνα; Αυτό οφείλεται κυρίως στις κυρώσεις που είχαν επιβάλλει πολλές χώρες κατά της Ιταλίας εξαιτίας της εισβολής της στην Αιθιοπία το 1935.

Το αποτέλεσμα ήταν να μην μπορεί η Ιταλία να εισάγει πρώτες ύλες που ήταν απαραίτητες για την αεροπορική βιομηχανία της.

Επιπλέον, η Ιταλική Αεροπορία αποτελούνταν σχεδόν αποκλειστικά από αεροπλάνα εγχώριας κατασκευής για λόγους εθνικιστικούς και κυβερνητικής προπαγάνδας. Ακόμη και να μπορούσαν οι Ιταλοί να προμηθευθούν ξένα αεροπλάνα, η φασιστική κυβέρνηση του Μουσολίνι δεν θα κατέφευγε σε αυτή τη λύση για λόγους «εθνικής αξιοπρέπειας».

Αντίθετα, η Ελλάδα μπορεί να μην παρήγαγε αεροπλάνα, αλλά είχε τη δυνατότητα να επιλέξει ό,τι καλύτερο υπήρχε διαθέσιμο στις διεθνείς αγορές, δίχως να διακατέχεται από εθνικιστικό άγχος.

Ο Μουσολίνι χτύπησε την Ελλάδα με μία αεροπορία που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «προβληματική». Αυτό ίσχυε βέβαια γενικότερα για τις ιταλικές ένοπλες δυνάμεις που συμμετείχαν στην εισβολή. Ο Μουσολίνι ανέμενε ότι οι Έλληνες δεν θα πολεμούσαν και έτσι οι αδυναμίες της αεροπορίας του δεν τον προβλημάτιζαν.

Επιπλέον, είχε πιστέψει την ίδια την προπαγάνδα του, σύμφωνα με την οποία ακόμη και αν οι Έλληνες αντιστέκονταν, δεν θα μπορούσαν να κάνουν το παραμικρό εναντίον της Regia Aeronautica, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν διέθεταν αεροπορία.

Φυσικά ο Μουσολίνι δεν είχε ιδέα από στρατιωτική τακτική. Απλά φορούσε στολή και παρίστανε τον στρατηγό!

Η αλαζονεία των Ιταλών αποδεικνύεται από το γεγονός ότι έπρεπε να περάσουν δύο ολόκληροι μήνες αφότου ξεκίνησε ο πόλεμος εναντίον των Ελλήνων, ώστε να παρακαλέσουν τους Γερμανούς συμμάχους τους να τους εφοδιάσουν με μεταγωγικά αεροπλάνα Ju52 και κάθετης εφόρμησης βομβαρδιστικά Stukas Ju87 που χρειάζονταν άμεσα.

Επίσης, έριξαν στο μέτωπο της Αλβανίας το καλύτερο καταδιωκτικό τους (Macchi C200 Saetta) μόλις τον Ιανουάριο του 1941, όταν πια, εκτός από την ΕΒΑ, και η Βρετανική Βασιλική Αεροπορία (RAF) είχε ενισχύσει σε μεγάλο βαθμό την παρουσία της  και έτσι δεν μπόρεσε να κάνει μεγάλη διαφορά στον εναέριο πόλεμο στην Αλβανία.

Όλα τα παραπάνω κάνουν ξεκάθαρο ότι η Ελληνική Αεροπορία αντιμετώπισε με επιτυχία την Ιταλική όχι μόνο χάρη στην αυτοθυσία των πιλότων της, αλλά κυρίως σε παράγοντες που μέχρι σήμερα ήταν άγνωστοι.

Ο συγγραφέας, Πλοίαρχος (Ε) ε.α. Νικόλαος Χριστοφίλης είναι από τους σημαντικούς ερευνητές της ιστορίας της Ελληνικής Αεροπορίας, με μακροχρόνια επαγγελματική εμπειρία στα οπλικά συστήματα και την Επιχειρησιακή Σχεδίαση.