Από πού βγήκε η φράση “αυτό είναι από τα άγραφα”. Πώς σχετίζεται με την Εικονομαχία στο Βυζάντιο και την Τουρκοκρατία

Οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν μικρές και περιεκτικές φράσεις, οι οποίες εντάσσονται στον καθημερινό μας λόγο, προκειμένου να κάνουμε πιο παραστατικά αυτά που λέμε.

Πολλές φορές, για να τονίσουμε ότι κάτι είναι εξωπραγματικό, ανήκουστο και πρωτοφανές, λέμε τη φράση “αυτό είναι από τ’ άγραφα”. Είναι μια φράση που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας, για την οποία υπάρχουν διάφορες εκδοχές ως προς το πώς προέκυψε.

Μια από αυτές λέει ότι τα “άγραφα” αναφέρονται στα εκκλησιαστικά κείμενα. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται λόγος για τα “απόκρυφα”, που δεν ανήκουν στα “κανονικά” Ευαγγέλια και τα υπόλοιπα εκκλησιαστικά κείμενα, τα οποία αφορούν το βίο, τα λεγόμενα και το έργο του Χριστού.

Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η φράση προέρχεται από τα βουνά της Ευρυτανίας, που λέγονται Άγραφα.

Πήραν το όνομά τους το 741 από τον εικονομάχο αυτοκράτορα, Κωνσταντίνο Κοπρώνυμο, ο οποίος διέταξε τους Εξάρχους να πάνε στην περιοχή και να δουν αν οι ντόπιοι αφαίρεσαν τις εικόνες από τις εκκλησίες τους.

Όταν έφτασαν στην περιοχή, οι κάτοικοι όχι μόνο αρνήθηκαν να τις βγάλουν από τους ναούς τους, αλλά επιτέθηκαν και θανάτωσαν τους απεσταλμένους του Κοπρώνυμου «θανάτω μαχαίρας παρέδωκαν», ως ασεβείς και ιερόσυλους.

Μόλις διαδόθηκαν τα νέα, ο αυτοκράτορας εξοργίστηκε και απαίτησε να διαγράψουν την περιοχή από τους χάρτες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Η ευρύτερη περιοχή ονομάστηκε Άγραφα, και αυτό το όνομα παρέμεινε αναλλοίωτο με τον χρόνο.

Η τελευταία εκδοχή είναι ότι, κάποια περίοδο, οι φοροεισπράκτορες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δεν κατάφεραν να εισπράξουν τα προβλεπόμενα από την περιοχή. Έτσι, σταμάτησαν να την γράφουν στα κατάστιχα, οπότε προέκυψε η ονομασία Άγραφα.

Από την περιοχή, που γνώρισε για ένα διάστημα οικονομική και κοινωνική ακμή, ήταν οι οπλαρχηγοί Κατσαντώνης και Καραϊσκάκης.

Το 1881, και μετά από πολλούς αγώνες και στο διπλωματικό πεδίο, ενσωματώθηκε στην Ελλάδα.

Οι κάτοικοι διακρίθηκαν στην Εθνική Αντίσταση και ο ΕΛΑΣ δημιούργησε αεροδρόμιο, μέσω του οποίου εφοδιάζονταν οι αντάρτικες μονάδες.

Τα θεσσαλικά Άγραφα από το 1950 απέκτησαν τη λίμνη Πλαστήρα, που βοήθησε και τουριστικά την περιοχή. Όμως η περιοχή που ανήκει στην Ευρυτανία, παρέμεινε μέχρι πρόσφατα αραιοκατοικημένη και  με άσχημο οδικό δίκτυο.

Στο παρακάτω βίντεο του συνεργάτη μας Μάκη Θεοδώρου δείτε το πανέμορφο χωριό των Αγράφων:

Αρχική εικόνα: Pexels