Η “Μάχη της Αθήνας” στο Τενεσί. Βετεράνοι του Β΄ Π.Π, εξεγέρθηκαν κατά της τρομερής διαφθοράς στην πόλη τους

Λίγο μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Αθήνα του Τενεσί, έγινε μια πρωτοφανής ένοπλη σύρραξη των κατοίκων εναντίον των διεφθαρμένων κυβερνώντων. Πρωταγωνιστές ήταν βετεράνοι του πολέμου. Σύνθημά τους ήταν η αποκατάσταση της δημοκρατίας. Οι εξεγερμένοι Αθηναίοι των ΗΠΑ, συγκρούστηκαν με την αστυνομία ανελέητα. Η μεγαλύτερη μάχη δόθηκε σε μία φυλακή. Το έπαθλο ήταν δύο κάλπες.

Η “Μάχη της Αθήνας”, είναι η μόνη λαϊκή εξέγερση των ΗΠΑ που στέφθηκε με επιτυχία.

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Την 1^η Αυγούστου 1946 στην πόλη της Αθήνας του Τενεσί των ΗΠΑ, ένα μεγάλο πλήθος ντόπιων εξεγέρθηκε εναντίον της τοπικής κυβέρνησης. Πολλοί απ’ αυτούς ήταν βετεράνοι του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που είχαν πρόσφατα επιστρέψει από τα πολεμικά μέτωπα. Στόχος τους ήταν η πάταξη της πολιτικής διαφθοράς και η αποκατάσταση της δημοκρατίας.

Η πολιτική διαφθορά στην Αθήνα

Η Αθήνα είχε μακρά παράδοση διεφθαρμένων πολιτικών. Τα προηγούμενα σχεδόν πενήντα χρόνια, οι δήμαρχοι της πόλης ήταν μέλη της οικογένειας Καντρέλ (Cantrell), μίας από τις πλουσιότερες στην περιοχή. Όμως, εκτός από την οικογενειοκρατία και οι άλλοι εκλεγμένοι αξιωματούχοι ήταν άνθρωποι των Καντρέλ.

Όλοι αυτοί εξυπηρετούσαν τα οικονομικά τους συμφέροντα, χρησιμοποιώντας κατάλληλα και κατά κανόνα παράνομα τις θέσεις εξουσίας που κατείχαν στην τοπική αυτοδιοίκηση. Έπαιρναν προμήθειες για δημόσια έργα και ελέγχαν τον τζόγο. Επίσης, στα χρόνια του Μεσοπολέμου, όταν στην Αμερική είχε επιβληθεί ποτοαπαγόρευση είχαν δημιουργήσει μεγάλες περιουσίες με το λαθρεμπόριο ουίσκι που αφθονούσε στο Τενεσί.

Τα δύο πιο βασικά αιρετά αξιώματα στην τοπική αυτοδιοίκηση των ΗΠΑ είναι του δημάρχου και του αρχηγού της αστυνομίας (σερίφης). Αυτοί διορίζουν υπαλλήλους της τοπικής αυτοδιοίκησης και βοηθούς του σερίφη. Στην Αθήνα του Τενεσί είχε επιβληθεί ένα ιδιότυπο παρακράτος με βάση τα δύο σημαντικά αξιώματα.

Προκειμένου να διαιωνιστεί το παρακράτος, οι άνθρωποι των Καντρέλ κέρδιζαν τις εκλογές με βία και νοθεία.

Οι βετεράνοι πολέμου τα βάζουν με το παρακράτος

Η μεγάλη ανατροπή ήλθε με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πολλοί ντόπιοι νεαροί από την Αθήνα του Τενεσί στρατεύτηκαν και πολέμησαν στην πρώτη γραμμή στην Ευρώπη και στον Ειρηνικό. Επέστρεψαν με τραυματικές εμπειρίες και απαιτήσεις από την πατρίδα τους. Δεν ήταν αμέτοχοι παρατηρητές αλλά πρωταγωνιστές στη μάχη κατά του φασισμού και του ναζισμού.

Το  λιγότερο που ήθελαν ως αντάλλαγμα ήταν αξιοκρατία και διαφάνεια στη διαχείριση των φόρων τους. Δεν μπορούσαν ούτε και ήθελαν πλέον να συμβιβαστούν με φασιστικές νοοτροπίες στον τόπο τους, όταν τις είχαν ήδη νικήσει, με υψηλό κόστος αίματος, στο εξωτερικό. Το παρακράτος, που το αποτελούσαν απόλεμοι και διεφθαρμένοι πολιτικοί, δεν ήταν ανεκτό.

Οι πρώτες τοπικές εκλογές μετά τον πόλεμο στην Αθήνα του Τενεσί έγιναν στις  1 Αυγούστου 1946. Οι βετεράνοι του πολέμου κατέβασαν σε αυτές το  δικό τους πολιτικό συνδυασμό. Επιπλέον, παρουσίασαν ένα πρόγραμμα κατά της πολιτικής διαφθοράς και του τζόγου που οργίαζαν στην πόλη τους χάρη στην προστασία των Καντρέλ.

Πολλοί ντόπιοι υποστήριξαν τον συνδυασμό των βετεράνων.

Την εποχή εκείνη, ο επικεφαλής του παρακράτους, ήταν ο γερουσιαστή Πώλ Καντρέλ. Με τον σερίφη Πατ Μάνσφιλντ, κατέφυγαν στις γνωστές τακτικές εκφοβισμού των ψηφοφόρων.

Στα εκλογικά κέντρα είχαν τοποθετηθεί αστυνομικοί, βοηθοί του Μάνσφιλντ, που απειλούσαν ή ακόμη και έδερναν τους ψηφοφόρους που υποστήριζαν τους βετεράνους.

Το ότι ο Πωλ Καντρέλ είχε το γενικό πρόσταγμα στην Αθήνα φαινόταν από το γεγονός ότι αν και ήταν μέρα εκλογών, ο δήμαρχος της πόλης -άνθρωπος του Καντρέλ- «έλειπε σε διακοπές»! Όμως, οι πολίτες της Αθήνας ήταν αποφασισμένοι να βάλουν τέλος σε μία πεντηκονταετία πολιτικής διαφθοράς εκλέγοντας τους υποψηφίους των βετεράνων.

Αστυνομικοί κλέβουν τις κάλπες!

Έτσι όλοι ανέμεναν ότι θα κέρδιζαν οι βετεράνοι. Πράγματι όταν τελείωσαν και ξεκίνησε η καταμέτρηση των πρώτων ψήφων, οι βετεράνοι είχαν μεγάλο προβάδισμα.

Όμως, τότε αστυνομικοί έκαναν έφοδο σ’ ένα εκλογικό κέντρο και άρπαξαν δύο κάλπες.

Η δικαιολογία τους ήταν ότι η καταμέτρηση των ψήφων θα γινόταν στη φυλακή της πόλης για λόγους ασφαλείας. Ισχυρίζονταν ότι είχαν πληροφορίες ότι οι βετεράνοι και οι οπαδοί τους ετοίμαζαν ταραχές. Για το λόγο αυτό η καταμέτρηση των ψήφων θα γινόταν από τον Καντρέλ και τον σερίφη Μάνσφιλντ, χωρίς την παρουσία εκπροσώπων των βετεράνων. Ήταν ξεκάθαρο ότι στόχος τους ήταν να γεμίσουν τις συγκεκριμένες κάλπες με δικά τους ψηφοδέλτια ώστε να αναδειχθούν νικητές των εκλογών.

                                                                                                               «Η Μάχη της Αθήνας»

Οι βετεράνοι και κάτοικοι που τους υποστήριζαν αφού διαπίστωσαν ότι δεν μπορούσαν να σταματήσουν τη νοθεία με νόμιμο τρόπο κατέφυγαν στη βία.

Οπλίστηκαν και επιτέθηκαν στη φυλακή όπου βρίσκονταν ο Καντρέλ και ο Μάνσφιλντ υπό την προστασία 55 αστυνομικών.

Για έξι ώρες, οι βετεράνοι αντάλλασσαν πυρά με τους αστυνομικούς. Το ίδιο διάστημα στην  Αθήνα ένα πλήθος οπαδών των βετεράνων που περιλάμβανε και πολλές γυναίκες και παιδιά επιτίθονταν στους αστυνομικούς που προσπαθούσαν να βοηθήσουν τους πολιορκημένους συναδέλφους τους. Το πλήθος ανέτρεψε και έκαψε περιπολικά που στη συνέχεια χρησιμοποίησε ως οδοφράγματα.

Ο Καντρέλ μέσα από τη φυλακή κάλεσε τον κυβερνήτη της πολιτείας του Τενεσί να στείλει την εθνοφυλακή για να διαλύσει τους «στασιαστές». Οι βετεράνοι γνώριζαν ότι σε λίγη ώρα θα είχαν να αντιμετωπίσουν βαριά οπλισμένους εθνοφύλακες. Καθώς, όμως, ήταν αποφασισμένοι να μην αφήσουν τα όπλα, θα υπήρχε αιματοκύλισμα στην Αθήνα. Έπρεπε πάση θυσία να πάρουν τις κάλπες γρήγορα και να ολοκληρώσουν την καταμέτρηση των ψήφων. Έτσι, ως νόμιμα εκλεγμένοι τοπικοί άρχοντες θα ζητούσαν από την εθνοφυλακή να αποχωρήσει από την Αθήνα.

Οι βετεράνοι προσπάθησαν να ρίξουν βόμβες μολότοφ μέσα στα παράθυρα της φυλακής προκειμένου να εξαναγκάσουν τους αστυνομικούς να παραδοθούν. Όμως, τους εμπόδισαν με τα πυρά τους να πλησιάσουν το κτίριο. Τότε ένας βετεράνος που ήταν ειδικευμένος στην καταστροφή εχθρικών οχυρώσεων κατάφερε να φθάσει στην κεντρική είσοδο της φυλακής. Με δυναμίτη την αντίναξε. Η έκρηξη ήταν τόσο ισχυρή που γκρέμισε την πρόσοψη της φυλακής και πανικόβαλε τους αστυνομικούς, πολλοί από τους οποίους δεν είχαν πολεμήσει και δεν είχαν την εξοικείωση των αντιπάλων τους.

Τότε βγήκαν από την κατεστραμμένη μπροστινή είσοδο με ψηλά τα χέρια και παραδόθηκαν.

Ο Πωλ Καντρέλ φοβούμενος ότι θα το πλήθος θα τον λυντσάρει, διέφυγε από άλλη έξοδο του κτιρίου.

Οι βετεράνοι πήραν πίσω τις κάλπες.  Η καταμέτρηση ανέδειξε ως νικητές τους υποψηφίους τους στις εκλογές. Η τάξη αποκαταστάθηκε λίγες ώρες αργότερα όταν οι κάτοικοι της Αθήνας βεβαιώθηκαν ότι ο κυβερνήτης δεν θα έστελνε την εθνοφυλακή.

Η εξέγερση είχε κρατήσει μόλις μερικές ώρες μεταξύ 1-2 Αυγούστου 1946. Υπήρξαν εκτεταμένες καταστροφές στην Αθήνα και 22 τραυματίες. Όμως από θαύμα κανένας δεν είχε σκοτωθεί παρά τις χιλιάδες σφαίρες που έπεσαν και την έκρηξη στο κτίριο της φυλακής.

                                                                                      Η μόνη πετυχημένη εξέγερση στην ιστορία των ΗΠΑ

Τα γεγονότα στην Αθήνα του Τένεσι του 1946 έχουν μείνει στην αμερικανική ιστορία ως η «Μάχη της Αθήνας». Από πολλούς χαρακτηρίζονται ως «λαϊκή εξέγερση», «ανταρσία», και «στάση», αφού οι βετεράνοι και οι οπαδοί τους πήραν τα όπλα εναντίον της «νόμιμης» εξουσίας.

Μάλιστα, θεωρείται ως τη μόνη ένοπλη εξέγερση στις ΗΠΑ μετά την Αμερικανική Επανάσταση που υπήρξε πετυχημένη! Καθώς αποδείχτηκε ότι οι βετεράνοι είχαν κερδίσει τις εκλογές όταν κινήθηκαν εναντίον των τοπικών αξιωματούχων, δεν κατηγορήθηκαν από το αμερικανικό κράτος για την ενέργειά τους.

Η ανάληψη της εξουσίας στην Αθήνα του Τενεσί από τους βετεράνους υπήρξε προσωρινή. Το καθεστώς διαφθοράς και ανομίας ήταν τέτοιο ώστε ένα μόλις χρόνο αργότερα υποχρεώθηκαν να παραιτηθούν από τις θέσεις τους. Σήμερα μία πινακίδα στην είσοδο της Αθήνας απέναντι από εκεί που βρισκόταν η φυλακή μνημονεύει τα δραματικά γεγονότα του 1946 όταν η μικρή αυτή πόλη βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος ολόκληρης της Αμερικής.

Δείτε εδώ απόσπασμα από την αμερικανική τηλεοπτική ταινία “An American Story” του 1992, που έχει ως θέμα τη “Μάχη της Αθήνας”. Σε αυτό καταγράφεται η αρπαγή των καλπών από τους άνδρες του σερίφη Μάνσφιλντ και η πολιορκία της φυλακής.