Οι αμερικανοί πολιορκούν και καταλαμβάνουν στη Λειψία το Μνημείο της Μάχης των Εθνών. Οι Ναζί το είχαν μετατρέψει σε οχυρό. Τι συμβολίζουν τα τεράστια αγάλματα

Λίγες ώρες νωρίτερα, στο μνημείο βρίσκονταν κλεισμένοι 150 από τους καλύτερους γερμανούς στρατιώτες της περιοχής. Είχαν εφοδιαστεί με τρόφιμα και πυροβολικό που θα έφτανε για τουλάχιστον τρεις μήνες. Παρά την άρνησή τους να παραδώσουν τα όπλα, το μνημείο τελικά καταλήφθηκε από τους Αμερικανούς στις 20 Απριλίου, γεγονός που σήμανε την παράδοση όλης της πόλης.

Από τα τέλη του Μαρτίου του 1945, σοβιετικοί και αμερικανοί στρατιώτες κατευθυνόμενοι προς το Βερολίνο καταλάμβαναν τη μία πόλη μετά την άλλη. Ήθελαν, όπως είχε γράψει ο Ανώτατος Συμμαχικός Διοικητής, αμερικανός Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, “την ολοκληρωτική καταστροφή των γερμανικών στρατών χωρίς καμία καθυστέρηση”.

Μετά από σθεναρή αντίσταση του στρατηγού Πονσέτ, η Λειψία καταλήφθηκε από τους Αμερικανούς σε μια από τις τελευταίες μάχες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου Πηγή εικόνας Wikimediamtx Commons

Στις αρχές Απριλίου τα αμερικανικά στρατεύματα πλησίαζαν τη Λειψία. Είχαν καταλάβει τις γύρω περιοχές και είχαν καταφέρει να απομονώσουν τη μεγαλύτερη πόλη της Σαξωνίας στη Γερμανία. Η σημαντικότητα της πόλης ήταν μεγάλη. Στη Λειψία έμεναν περίπου 750 χιλιάδες κάτοικοι και ήταν το κέντρο του γερμανικού πολιτισμού, του εμπορίου και της βιομηχανίας, ενώ είχε και μεγάλη ιστορική σημασία.

Ο γερμανός συνταγματάρχης Χανς φον Πονσέτ επιστράτευσε όσες περισσότερες δυνάμεις μπορούσε. Χρησιμοποίησε ακόμη και τη Volkssturm, που ήταν ένα σώμα ένοπλων πολιτών, ανάμεσα στους οποίους ήταν πολλοί ηλικιωμένοι και νεαρά αγόρια. Ο Πονσέτ δεν είχε τον έλεγχο μιας σημαντικής μερίδας του γερμανικού στρατού. Περίπου 3.400 αστυνομικοί που είχαν μπει στον πόλεμο εθελοντικά βρίσκονταν υπό τον έλεγχο του αστυνομικού Γουίλχεμ φον Γκρόλμαν. Ο Γκρόλμαν έλεγε στον Πονσέτ ότι η υπεράσπιση της πόλης ήταν μάταιη.  Όμως, ο Πονσέτ δεν είχε καμία πρόθεση να παραδοθεί.

Αριστερά ο Πονσέτ και δεξιά ο Γκρόλμαν. Ο πρώτος αρνούνταν να παραδοθεί και ο δεύτερος υποστήριζε ότι η υπεράσπιση της πόλης ήταν άσκοπη και ότι έπρεπε να παραδοθούν.

Ο Γκρόλμαν μίλησε με τον 22χρονο αμερικανό συνταγματάρχη Τσαρλς Μακ Ντόλαντ και προσπάθησε να διαπραγματευθεί την παράδοσή της. Αναγνώρισε ότι δεν είχε κανέναν έλεγχο στον Πονσέτ, αλλά ζήτησε από τον ΜακΝτόναλντ να μην επιτεθούν στην πόλη. Ωστόσο, ήταν αργά. Η μάχη στη Λειψία είχε δρομολογηθεί.

Τα αμερικανικά στρατεύματα μπήκαν στην πόλη στις 18 Απριλίου 1945. Στρατιώτες της Βέρμαχτ και του ειδικού σώματος ενόπλων πολιτών προσπάθησαν να αμυνθούν κρυμμένοι πίσω από αυτοκίνητα γεμάτα με πέτρες, αλλά σύντομα νικήθηκαν. Αμερικανικές δυνάμεις κατευθύνθηκαν στην πλατεία του Ναπολέοντα, όπου βρισκόταν το Μνημείο της Μάχης των Εθνών. Τα αμερικανικά τεθωρακισμένα δέχτηκαν τα γερμανικά πυρά και το πεζικό είχε αρκετές απώλειες. Έτσι το βράδυ αποφάσισαν να αποσυρθούν.

Το επόμενο πρωί το κέντρο της Λειψίας δέχτηκε πάλι το χτύπημα των αμερικανικών δυνάμεων. Ο αντιστράτηγος Ντέιβιντ Ζουέιμπελ έστειλε με έναν στρατιώτη ένα σημείωμα στο δημαρχείο της πόλης, στο οποίο ζητούσε την παράδοσή της, διαφορετικά θα τη βομβάρδιζαν. Τους έδινε 20 λεπτά για να το σκεφτούν. Περίπου 200 Γερμανοί αποχώρησαν από την πόλη με τα χέρια ψηλά. Ο δήμαρχος Άλφρεντ Φρέιμπεργκ και η σύζυγός του αυτοκτόνησαν. Το ίδιο έκαναν και άλλα ανώτατα στελέχη της διοίκησης.

Ωστόσο, ο Πονσέτ δεν παραδινόταν. Είχε μετατρέψει το Μνημείο της Μάχης των Εθνών σε φρούριο. Στο εσωτερικό βρίσκονταν 150 στρατιώτες και 17 Αμερικανοί που κρατούνταν ως όμηροι.  Οι τοίχοι του μνημείου ήταν ανθεκτικοί και άντεχαν στα πυρά των Αμερικανών. Τους ζήτησαν για μια ακόμη φορά να παραδοθούν, αλλά ο Πονσέτ είπε ότι ο Χίτλερ του είχε δώσει εντολή να αντισταθεί μέχρι τελευταία στιγμή. Ήξερε όμως ότι στην πραγματικότητα είχαν παγιδευτεί μέσα στο μνημείο. Έτσι, ο Πονσέτ αποφάσισε να παραδοθεί. Στους 150 στρατιώτες δόθηκε 48ωρη άδεια να επιστρέψουν στα σπίτια τους και στη συνέχεια αιχμαλωτίστηκαν.

Στο εσωτερικό του Μνημείου της Μάχης των Εθνών. Το Μνημείο εξυμνούσε την ήττα του Ναπολέοντα στη μάχη της Λειψίας. Πηγή εικόνας WW2 Colourised Photos

Το Μνημείο της Μάχης των Εθνών

Το Μνημείο της Μάχης των Εθνών είναι σύμβολο της πόλης της Λειψίας και ένα από τα ψηλότερα μνημείο σε όλη την Ευρώπη. Στήθηκε το 1913 προς τιμήν της ήττας του Ναπολέοντα στη Μάχη της Λειψίας, η οποία έγινε τον Οκτώβριο 1813.

Συνασπισμένοι στρατιώτες από τη Ρωσία, την Πρωσία, την Αυστρία και τη Σουηδία πολέμησαν εναντίον του γαλλικού στρατού που υποστηριζόταν από πολωνικά και ιταλικά στρατεύματα. Ο στρατός του Ναπολέοντα τράπηκε σε φυγή, ενώ λίγους μήνες αργότερα οι σύμμαχοι εισέβαλαν στη Γαλλία. Ο Ναπολέων αναγκάστηκε να παραιτηθεί και τελικά εξορίστηκε στην Έλβα τον Μάιο του 1814.

Η μάχη της Λειψίας ονομάστηκε και μάχη των Εθνών, καθώς συμμετείχαν πάνω από 600.000 στρατιώτες, ενώ θεωρήθηκε η πιο αιματηρή μάχη στην Ευρώπη έως το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Το μνημείο στήθηκε ακριβώς στο σημείο που ο Ναπολέων διέταξε οπισθοχώρηση. Ήδη από το 1814 είχε γίνει πρόταση για την ανέγερσή του, χωρίς όμως να μπει σε εφαρμογή. Ο ιστορικός και ποιητής Ερνστ Μορίτζ Άρντ είχε πει ότι πρέπει να γίνει “ένα τεράστιο, κολοσσιαίο μνημείο αντίστοιχο πυραμίδας ή του καθεδρικού ναού στην Κολωνία”. Το 1894, ο Κλέμενς Θιμ, μέλος της Ένωσης για την Ιστορία της Λειψίας και μιας μασονικής οργάνωσης άρχισε να συγκεντρώνει χρήματα από δωρεές για την ανέγερσή του. 

Το έργο ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα Μπρούνο Σκμιτζ και ολοκληρώθηκε το 1913, έναν αιώνα μετά τη μάχη της Λειψίας.Πηγή εικόνας Wikimediamtx   

Έχει ύψος 91 μέτρα. Έχει δυο ορόφους. Στον έναν υπάρχουν οκτώ μεγάλα αγάλματα από στρατιώτες που πέθαναν στο πεδίο της μάχης.

Μπροστά στο καθένα στήθηκαν δυο μικρότερα αγάλματα που συμβολίζουν τους φύλακες των νεκρών. Για να ανέβουν οι επισκέπτες στην κρύπτη πρέπει να ανέβουν 500 σκαλιά. Στον δεύτερο όροφο υπάρχουν τέσσερα τεράστια μνημεία που ξεπερνούν τα εννιά μέτρα. Συμβολίζουν τη γενναιότητα, την πίστη, τη θυσία και τη γονιμότητα.

Αριστερά το άγαλμα του Αρχάγγελου Μιχαήλ, που θεωρείται ο “Θεός του πολέμου” για τους Γερμανούς. Δεξιά τα αγάλματα της κρύπτης του μνημείου Πηγή Wikimediamtx Commons

Στο εξωτερικό του κτιρίου φιγούρα είναι το άγαλμα του Αρχάγγελου Μιχαήλ, που για τους Γερμανούς είναι ο “θεός του πολέμου”. Γύρω από το μνημείο υπάρχουν βελανιδιές, σύμβολο δύναμης και αντοχής. Μερικά χρόνια μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κάποιοι υποστήριζαν ότι το μνημείο είναι εθνικιστικό και πρότειναν την κατεδάφισή του. Όμως, η πρόταση απορρίφθηκε γιατί το μνημείο αποτελούσε σύμβολο της γερμανορωσικής φιλίας, καθώς είχαν συνεργαστεί για την αντιμετώπιση του γαλλικού κινδύνου.

Πηγή αρχικής εικόνας: WW2 Colourised Photos, Επιχρωματισμός: Jecinci

Διαβάστε επίσης στην ΜτΧ: Γιώργος Θηβαίος. Έψαχνε όλη του τη ζωή τον γερμανό στρατιώτη που του έσωσε τη ζωή. Όταν τον βρήκε είχε πεθάνει. Η συγκινητική ιστορία από τη μάχη των Οχυρών.