Όταν οι γιατροί «συνταγογραφούσαν» χιλιάδες βδέλλες για θεραπείες. Πώς τις “ψάρευαν”, δύστυχες γυναίκες

Τον 19ο αιώνα, οι βδέλλες ήταν διάσημες για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες. Χρησιμοποιούνται ως θεραπεία για διάφορες παθήσεις, από καρκίνο μέχρι ψυχικές ασθένειες. Η μεγάλη ζήτηση τις οδήγησε οριακά στην εξαφάνιση!

Οι γιατροί «συνταγογραφούσαν» δεκάδες Hirudo medicinalis (ευρωπαϊκή φαρμακευτική βδέλλα), για να θεραπεύσουν ό,τι ενοχλούσε έναν ασθενή. Για παράδειγμα, σε κάποιον που εκδήλωνε συμπτώματα πνευμονίας του τοποθετούσαν 80 βδέλλες στο στήθος. Για τη θεραπεία της γαστρίτιδας, χρησιμοποιούσαν 20-40.

Η θεραπεία με αυτό το είδος σκουληκιού ξεκίνησε πριν από 3.000 χρόνια στην αρχαία Αίγυπτο ως μέθοδος αφαίμαξης. Στη συνέχεια, η τακτική εξαπλώθηκε στην Ινδία, στην Ελλάδα και στη Ρώμη. Οι Έλληνες γιατροί συνήθως χρησιμοποιούσαν τις βδέλλες για την αντιμετώπιση αιμορραγίας, την αρθρίτιδα, τον πυρετό και την απώλεια ακοής.

Τα πρώτα εργαλεία που χρησιμοποιήσαν οι γιατροί για αφαίμαξη, ήταν αγκάθια φυτών ή δόντια ζώων. Αργότερα, χρησιμοποιήθηκαν οι λεπίδες διπλής ακμής.

Ένας γιατρός που διαγιγνώσκει ότι μια γυναίκα χρειάζεται περισσότερες βδέλλες για τη θεραπεία τη. Πηγή: Wikipedia

Η χρήση βδέλλας αυξήθηκε κατά κόρον τον 19ο αιώνα, λόγω του Φρανσουά Τζόζεφ Βίκτωρ Μπρουσέι, που ήταν επικεφαλής γιατρός στο Βαλ ντε Γκρέις στο Παρίσι. Θεωρούσε ότι όλες οι ασθένειες ήταν αποτέλεσμα φλεγμονής και οι Hirudo medicinalis ήταν η θεραπεία.

Η αφαίμαξη τέτοιου είδους ήταν σχετικά ασφαλής μέθοδος, καθώς δεν χρειαζόταν κανείς να έχει ιδιαίτερες γνώσεις. Το σάλιο των βδελλών έχει αντισηπτική ιδιότητα, η οποία συμβάλλει στο να σταματήσει η αιμορραγία.

Ο Μπρουσέι όταν έπασχε από δυσπεψία, τοποθέτησε στον εαυτό του δεκάδες Hirudo medicinalis. Τις χρησιμοποίησε και στους κόκορές του, όταν δεν είχαν την επιθυμητή απόδοση στις κοκορομαχίες.

Από το 1830 έως το 1836, το νοσοκομείο, στο οποίο ήταν υπεύθυνος, διέθετε πάνω από δύο εκατομμύρια ευρωπαϊκές φαρμακευτικές βδέλλες. Από το 1820 έως το 1850, ορισμένα ιατρικά κέντρα της Γαλλίας χρησιμοποιούσαν 5.000 και 60.000 ετησίως.

Για να έχουν πάντα στη διάθεσή τους Hirudo medicinalis, τα νοσοκομεία συνεργάστηκαν με αγρότες που συνέλεγαν τις βδέλλες. Ο τρόπος που τις «ψάρευαν» ήταν ο εξής: σε μια λίμνη ή σε μια λασπώδη τάφρο έβαζαν το σώμα τους -πιο συχνά το σώμα γυναικών- ως δόλωμα για να πάνε πάνω τους τα σκουλήκια. Ο ποιητής Ουίλιαμ Ουόρντσγουορθ περιέγραψε τη διαδικασία ως «επικίνδυνη και κουραστική εργασία».

Οι συλλέκτες βδελλών ήταν εκτεθειμένοι σε αρκετούς κινδύνους, όπως κόπωση, υπερβολική απώλεια αίματος, μολύνσεις και μεταδοτικές ασθένειες.

Η μαζική χρήση οδήγησε ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις του 19ο αιώνα να εφαρμόσουν από ορισμένα από τα πρώτα μέτρα προστασίας της άγριας ζωής, είτε απαγορεύοντας τις εξαγωγές είτε ορίζοντας συγκεκριμένο όριο στην ποσότητα συλλογής. Το 1848, η Ρωσία δεν επέτρεπε τη συλλογή τους την πρώτη περίοδο αναπαραγωγής τους, από τον Μάιο έως τον Ιούλιο.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, η ​​φαρμακευτική βδέλλα κινδύνευσε σε πολλές περιοχές σε όλη την Ευρώπη. Σήμερα, η ευρωπαϊκή φαρμακευτική βδέλλα θεωρείται σχεδόν απειλούμενη από τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης. Στην Ελλάδα οι κουρείς εφάρμοζαν θεραπείες με βδέλες, όταν δεν έβγαζαν δόντια ασθενών με τανάλιες και σχοινιά. Γι αυτό άλλωστε και είχαν σήμα το φίδι, το οποίο πρόσφατα άρχισαν να βάζουν στην είσοδο του κομμωτηρίου, οι σύγχρονοι κουρείς, χωρίς βέβαια να ασκούν την ιατρική όπως οι προγονοί τους.

Δείτε αναλυτικά στο παρακάτω θέμα:

Οι πρόθυμοι… κουρείς που έβγαζαν δόντια και έβαζαν βδέλλες για αφαιμάξεις! Όταν το κουρείο ήταν φαρμακείο και οδοντιατρείο 

Με πληροφορίες από το National Geographic

Αρχική εικόνα: Ένας γιατρός συνταγογραφεί άλλες ενενήντα βδέλλες για έναν άρρωστο, δεμένο στο κρεβάτι. Πηγή: Wikipedia