Ποιος είναι ο Τσακιτζής, ο Ζεϊμπέκης που υποδύθηκε ο Μπάρκουλης; Ήταν υπαρκτό πρόσωπο, αντίστοιχο του Γιαγκούλα

Το 1960, προβλήθηκε στον κινηματογράφο η ταινία “Τσακιτζής: Ο Προστάτης των Φτωχών“, με πρωταγωνιστή τον Ανδρέα Μπάρκουλη και σεναριογράφο τον Νίκο Φώσκολο. Η ιστορία είναι εμπνευσμένη από τον ζεϊμπέκη Τσακιτζή Μεχμέτ, ο οποίος ήταν πραγματικό πρόσωπο.

Σύμφωνα με το σενάριο, ο Τσακιτζής κατηγορείται άδικα για τον φόνο ενός πλούσιου χριστιανού και καταφεύγει στα βουνά. Η Ζεχρά, η κόρη του δολοφονημένου, θέλει να τον εκδικηθεί, αλλά τελικά τον ερωτεύεται. Όταν αποκαλύπτεται ο πραγματικός φονιάς, η Ζεχρά γίνεται γυναίκα του Τσακιτζή.

Η ταινία έκοψε 14.426 εισιτήρια και έλαβε την 37η θέση στην κατάταξη με τις κορυφαίες ταινίες της σεζόν 1960-61. Εκείνη την περίοδο, γυρίστηκαν συνολικά 58 ταινίες, από τις οποίες εισπρακτικά την 1η θέση κατέκτησε «Η Αλίκη στο Ναυτικό» (213.409), τη 2η η «Μανταλένα» (192.378) και την 3η το «Ποτέ την Κυριακή» (184.524).

Ποιος ήταν στην πραγματικότητα ο Τσακιτζής;

Στα τέλη του 16ου αιώνα, η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε πτωτική πορεία. Τα σημάδια διάλυσης άρχισαν να φαίνονται έντονα, καθώς στο θρόνο ανέρχονταν ανίκανοι ηγέτες, δρούσαν δολοπλόκοι αξιωματούχοι, λαμβάνονταν παρασκηνιακές αποφάσεις από τις ευνοούμενες του χαρεμιού, ενώ οι γενίτσαροι είχαν δημιουργήσει δική τους εξουσία. Στο μεταξύ, οι υπήκοοι της Αυτοκρατορίας πλήττονταν από βαριά φορολογία.

Το 1683, στη δυτική Ανατολία, σχηματίστηκαν ένοπλες ομάδες που ζούσαν στα βουνά και λήστευαν πλούσιους, φοροεισπράκτορες και ταξιδιώτες. Ονομάστηκαν ζεϊμπέκηδες και αρκετοί ήταν εξισλαμισμένοι Έλληνες. Αν και ληστές, βοηθούσαν τους φτωχούς και προστάτευαν τον λαό από την αδικία της εξουσίας.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, μόνο στη Σμύρνη υπήρχαν περίπου 40.000 ζεϊμπέκηδες. Για να τους περιορίσει, η οθωμανική κυβέρνηση πλήρωσε κάποιους εφέδες (αρχηγούς των ομάδων) να πολεμήσουν τους υπόλοιπους. Ένας από αυτούς ήταν ο Τσακιτζής Αχμέτ, στον οποίο υποσχέθηκαν αμνηστία. Όμως, ξέφυγε από τον έλεγχο και το 1883 ο Σουλτάνος διέταξε την εξόντωσή του. Στήθηκε ενέδρα στο χωριό Αγιά Σουλούκ, όπου σκοτώθηκε ο Τσακιτζής και η γυναίκα του βιάστηκε. Ο 11χρονος γιος του, ο Μεχμέτ, είδε τα πάντα.

Ο Τσακιτζής Μεχμέτ και η ομάδα του

Λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο Μεχμέτ αποφάσισε να πάρει εκδίκηση και να συνεχίσει το έργο του. Οργάνωσε τη δική του ομάδα ζεϊμπέκηδων και άρχισε να χτυπάει στην περιοχή του. Στοχοποίησε τους αξιωματούχους και τους φοροεισπράκτορες, απαγορεύοντας την είσπραξη φόρων και παρακινώντας τον λαό να αντισταθεί. Σταδιακά, ο Τσακιτζής Μεχμέτ μετατράπηκε σε προστάτη του φτωχού λαού.

Λήστευε πλούσιους, τραπεζίτες και τσιφλικάδες, ανεξάρτητα από τη θρησκεία ή την καταγωγή τους, είτε ήταν Τούρκοι, Έλληνες, Αρμένιοι ή Εβραίοι. Θεωρούσε ότι ο πλούτος τους είχε αποκτηθεί άδικα. Μοίραζε τα λάφυρα στους φτωχούς και τα χρησιμοποιούσε για το κοινό καλό. Τα έδινε ως προίκα σε φτωχά κορίτσια, βοηθούσε χωρικούς να αγοράσουν ζώα και χρηματοδοτούσε την κατασκευή γεφυριών, κρηνών και άλλων δημόσιων έργων.

Χριστιανοί και μουσουλμάνοι τον αγαπούσαν και τον προστάτευαν από τις αρχές. Έγινε σύμβολο δικαιοσύνης και αντιστάσεως σε όλη τη Μικρά Ασία και πέρασε μέχρι και στην Ανατολική Ρωμυλία και την Ελλάδα.

Όταν ο Τσακιτζής Μεχμέτ έμαθε ότι εννέα άντρες της ομάδας του κακοποίησαν μια χωριατοπούλα, τους τιμώρησε σκληρά, καίγοντάς τους ζωντανούς. Σε άλλες περιπτώσεις, όμως, έδειχνε έλεος. Όταν αντιμετώπισε έναν γενναίο αντίπαλο και τον νίκησε, του χάρισε τη ζωή και του άφησε “ενθύμιο” μια σφαίρα στο φέσι του. Ακόμα και τον Σαΐντ Χαλίμ πασά (εγγονός του Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου), που τον κυνηγούσε, τον άφησε δύο φορές να ζήσει, επειδή δεν τον χτυπούσε ποτέ πισώπλατα.

Ο θάνατος του Τσακιτζή Μεχμέτ

To 1911, η δράση του Τσακιτζή Μεχμέτ ήταν ανεξέλεγκτη. Λέγεται ότι σκότωσε 800-1.200 ανθρώπους. Μετά από διαταγή του Σουλτάνου, η αποστολή για την εξόντωση του Τσακιτζή ανατέθηκε στον Ριουστού Κομπάς μπέη.

Ο Ριουστού παρακολουθούσε τις κινήσεις του ζεϊμπέκη και μάθαινε πληροφορίες για τις επαφές του. Διαπίστωσε ότι είχε σχέσεις με σημαντικές βρετανικές οικογένειες στη Σμύρνη, οι οποίες τον ενημέρωναν για τις κινήσεις των αρχών, βοηθώντας τον να ξεφεύγει.

Ύστερα από μήνες παρακολούθησης, ο Ριουστού εντόπισε το κρησφύγετο του Τσακιτζή Μεχμέτ στα βουνά. Οι οθωμανικές δυνάμεις το περικύκλωσαν και το πολιόρκησαν για 48 ώρες. Την τελική αποστολή την ανέλαβε ο αδελφός του Ριουστού, ο οποίος κρύφτηκε σε έναν νερόλακκο κοντά στο αρχηγείο του Τσακιτζή Μεχμέτ. Όταν του δόθηκε η ευκαιρία, εισέβαλε και τον σκότωσε. Ήταν 17 Νοεμβρίου 1911 και ο ζεϊμπέκης ήταν 39 χρονών.

Μετά τον θάνατό του, οι σύντροφοί του, σύμφωνα με εντολή που τους είχε αφήσει ο ίδιος, αποκεφάλισαν και έγδαραν το πτώμα του, για να μην μπορεί να αναγνωριστεί. Παρ’ όλα αυτά, η πρώτη του σύζυγος, η Ιράζ, τον αναγνώρισε. Η σορός του εκτέθηκε δημόσια, κρεμασμένη ανάποδα, στην κεντρική πλατεία της πόλης Ναζιλί, προς παραδειγματισμό, κάτι συνηθισμένο εκείνη την εποχή και στην Ελλάδα.