ΠΗΓΗ: “Ίων Δραγούμης: Ο ασυμβίβαστος” του Γιάννη Μάζη, εκδόσεις Μεταίχμιο
“Τις ώρες 3 έως 5 το πρωί είναι η ζωή λιγότερη στον κόσμο. Είναι οι ώρες που πεθαίνουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Εμένα μ’αρέσει να πεθάνω μεσημέρι”.
Η δολοφονία έγινε μεσημέρι με τέτοια ψυχραιμία, ώστε οι λίγοι αυτόπτες μάρτυρες θα είχαν την εντύπωση ότι παρακολουθούν γύρισμα κινηματογραφικής ταινίας.
Η 31η Ιουλίου του 1920 ήταν μια πολύ ζεστή καλοκαιρινή μέρα στην Αθήνα, με το θερμόμετρο να δείχνει το μεσημέρι 40 βαθμούς.
Η δολοφονία έγινε μεταξύ 3 και 4 το απομεσήμερο, την ώρα που οι περισσότεροι Αθηναίοι ήταν κλεισμένοι στα σπίτια τους, για να αποφύγουν τον καυτό ήλιο.
Οι δρόμοι, με εξαίρεση ίσως το κέντρο της πόλης, ήταν έρημοι. Το 1920 η Αθήνα είχε πληθυσμό περίπου 425.000 κατοίκους, λίγο περισσότερο από το 1/10 του σημερινού.
Η περιοχή της πόλης όπου έγινε η δολοφονία ήταν το τότε προάστιο των Αμπελοκήπων, στο ύψος της σημερινής στάσης “Ιλίσια”. Και μόνο το όνομα Αμπελόκηποι δείχνει ότι το 1920 η περιοχή ήταν ακόμη σχεδόν αγροτική.
Αυτόπτες μάρτυρες
Το 1920 στο σημείο αυτό υπήρχαν μόνο μάντρες που πουλούσαν υλικά οικοδομών, ένα-δύο υπαίθρια καφέ-μπιραρίες, καθώς και τα λεγόμενα Παραπήγματα, στρατώνες του πυροβολικού.
Σε αυτό το ημιαγροτικό περιβάλλον ήταν επόμενο να υπάρχουν ελάχιστοι αυτόπτες μάρτυρες (ένας εργάτης, μια γυναίκα που πουλούσε γκαζόζες, καθώς και μερικοί ακόμα), οι οποίοι μάλιστα κάθε άλλο παρά πρόθυμοι ήταν να καταθέσουν όσα είδαν.
Το τι ακριβώς έγινε θα παρέμενε στο σκοτάδι, αν κατά τύχη τα όσα διαδραματίστηκαν δεν έπεφταν στην αντίληψη ενός… αλλοδαπού.
Ο Ιγκόρ Λεμπέντιεφ, συνταγματάρχης του Ρωσικού Αυτοκρατορικού Στρατού, υπηρετούσε στη ρωσική διπλωματική αποστολή στην Αθήνα, σε μια περίοδο κατά την οποία η κυβέρνηση των Αθηνών δεν είχε ακόμη αναγνωρίσει το σοβιετικό καθεστώς.
Αξίζει να παρατεθεί εδώ η λεπτομερής και, κατά πάσα πιθανότητα, ακριβής και αμερόληπτη μαρτυρία του:
“Την 31ην Ιουλίου, ημέραν καθ’ ην εγνώσθη η κατά του Βενιζέλου απόπειρα, υπήρξα, τυχαίως, μάρτυς των ακολούθων:
Περί τη 4ην απογευματινήν ανέμενον μεθ’ ομάδος εκ τριών ή τεσσάρων προσώπων την άφιξην του τραμ παρά την γωνίαν της Λεωφόρου Κηφισίας και της οδού Ι. Παπαδιαμαντοπούλου πλησίον του υπ.αριθμ. 907 στύλου των ηλεκτρικών συρμάτων.
Την προσοχή μου επέσυρεν ομάς στρατιωτών αγόντων εν συνοδεία έναν πολίτη καλού παρουσιαστικού και βαδίζοντα μετά πολλής αξιοπρέπειας. Δεξιόθεν και αριστερόθεν εβάδιζον δύο στρατιώται, δεκάς δε ετέρων ηκολούθει εκ του σύνεγγυς. Πάντες έφερον τυφέκια.
Μόλις το απόσπασμα επλησίασεν εις τον υπ’ αριθμ. 905 στύλον, μετέβαλε κατεύθυνσιν προς τα αριστερά και εσταμάτησε παρά το πεζοδρόμιον, άφησαν τον αιχμάλωτον πολίτην επί του πεζοδρομίου, εις απόστασιν τεσσάρων περίπου βημάτων.
Οι στρατιώται αφού εσταμάτησαν, επυροβόλησαν. Ερρίφθησαν περί τους δέκα πυροβολισμούς.
Ουδέν πρόσταγμα ηκούσθη. Ο πυροβοληθείς πολίτης κατέπεσεν άπνους, χωρίς να βγάλει κραυγήν, χωρίς να ειπεί τι. Εν αυτοκίνητον επλησίασεν. Οι στρατιώται επέβησαν αυτού και ανεχώρησαν. Αργότερον, διέβην και πάλιν αυτού του σημείου. Δεν υπήρχε όμως πλέον ίχνος του δράματος, το οποίον είχε προ ολίγου διαδραματισθή εκεί”.
Αυτό ήταν το τέλος του Ίωνα Δραγούμη, πατριώτη, διπλωμάτη, πολιτικού και διανοούμενου. Ο Δραγούμης ήταν συγχρόνως άνθρωπος της δράσης και άνθρωπος των ιδεών – σπάνιος συνδυασμός.
Σε μια εποχή εντόνων πολιτικών παθών, όταν ο φανατισμός τύφλωνε τους περισσότερους γύρω του, ο Δραγούμης παρέμεινε σχετικά νηφάλιος, διατυπώνοντας τις όποιες απόψεις του και τις – συχνά καινοτόμες – ιδέες του χωρίς να υπολογίζει το πολιτικό κόστος. Οι απόψεις του Δραγούμη, ήταν συχνά εσφαλμένες ενίοτε και αντιδημοκρατικές. Ωστόσο, κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει την αγάπη του για την Ελλάδα και τους αγώνες του για τον ελληνισμό.
Η καλύτερη περιγραφή του ρόλου του Δραγούμη στην ελληνική πολιτική ζωή προέρχεται ίσως από τον Γιάννη Κορδάτο, ιστορικό, αλλά και στέλεχος του ΣΕΚΕ και του ΚΚΕ αργότερα.
“Η αστική μας τάξη πρέπει να κλάψει ειλικρινά την τραγική δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη. Έχασε έναν πολιτικό της από τους πιο τίμιους και ηθικούς.
Ο αντιπολιτευόμενος αστικός κόσμος, ίσως έχασε τον μόνο πολιτικό άντρα που μπορούσε, με τα ηθικά και πνευματικά του προσόντα, ν΄αντικρούσει και να πολεμήσει την Βενιζελική ιδεολογία.
Ο Ίων Δραγούμης είτανε πάντα ο ίδιος, ο Ίδας του “Νουμά”, ο πατέρας του Ελληνικού Εθνικισμού, ο θερμός πατριώτης των Μακεδονικών, ο ονειροπόλος της Μεγάλης Ιδέας, ο αστός πατριώτης που σχεδίαζε και ονειρευότανε την Ελλάδα στα γεωγραφικά σύνορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Τελειώνω με αυτές τις λίγες γραμμές για τον έντιμο και ευγενή πολιτικό της σοσιαλιστικής μας ιδεολογίας, που, αν και δεν τη πίστευε, πάντα τη σεβόταν. Είναι καθήκον μας σαν σοσιαλιστές να λέμε πάντα την αλήθεια και να αναγνωρίζουμε την ηθική αξία των αντιπάλων μας”.
Όπως είναι φυσικό, δεν συμφωνούν όλοι με αυτή την εκτίμηση. Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι μπορεί ο Δραγούμης να ήταν ο πιο σοβαρός πολιτικός αντίπαλος του Βενιζέλου από άποψη πνευματικής καλλιέργειας και ιδεολογικής συγκρότησης, αλλά από την άλλη, όντας έντιμος, εμβριθής και στοχαστικός, ήταν και ο πιο ακατάλληλος να ηγηθεί της αντιβενιζελικής παράταξης.
Ανεξάρτητα από τις όποιες διαφορές απόψεων και εκτιμήσεων, παραμένει γεγονός ότι ο θάνατος του Ίωνα Δραγούμη, ενός δημοσίου άνδρα του οποίου την εντιμότητα και την ειλικρίνεια αναγνώριζαν εχθροί και φίλοι, ήταν μια τραγωδία.
Κατά τον Μάικλ Λιουέλιν Σμιθ, η δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη ήταν “…το πιο ασυγχώρητο έγκλημα των χρόνων του διχασμού”.
Διαβάστε στη “ΜτΧ”: «Το ξέρω πως είμαι τρελή, μα η αγάπη κάποιον τρελαίνει». Ο ανεκπλήρωτος έρωτας της παντρεμένης Πηνελόπης Δέλτα για τον γοητευτικό Ίωνα Δραγούμη και τα πιθανά αίτια της αυτοκτονίας της
Ειδήσεις σήμερα:
- ΠΑΣΟΚ. Σε εξέλιξη ο β’ γύρος μεταξύ Δούκα – Ανδρουλάκη για εκλογή προέδρου. Πάνω από 100.000 έχουν ψηφίσει.
- Πέθανε η Αθηνά Μαρτίνου σε ηλικία 97 ετών. Ήταν η πιο ισχυρή γυναίκα της ελληνικής ναυτιλίας
- Συνελήφθη εγγονός πρώην υπουργού για περιστατικό βίας και κλοπής μεταξύ ανηλίκων στην Κηφισιά
- Finos Film: “Σήμερα ο Μ. Πλέσσας θα γινόταν 100”. Η επιστολή στο Φίνο το 1965 για το χρυσό κατσαβίδι που το χάρισε
Ακολουθήστε τη mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ