Τα χαρακώματα των Βρετανών έξω από τις Σέρρες. Εκδίωξαν τους Βούλγαρους από το χωριό του ατρόμητου Μακεδονομάχου Μητρούση που αυτοκτόνησε για να μην συλληφθεί

Στην φωτογραφία βλέπουμε Βρετανούς στρατιώτες της 27ης Μεραρχίας του εκστρατευτικού σώματος της Αντάντ στο Μακεδονικό μέτωπο κατά τη διάρκεια του Α Παγκοσμίου πολέμου. Πολεμούν κοντά στις Σέρρες τους Βούλγαρους που έχουν κάνει συμμαχία με τους Γερμανούς.

Στη διεθνή ιστοριογραφία το Μακεδονικό Μέτωπο έμεινε για χρόνια παραγνωρισμένο, συγκριτικά με την προβολή και την ιστορική αποτύπωση του δυτικού μετώπου. Διάσημες μάχες όπως του Σομ, του Πάσεντεϊλ, του Υπρ, στο δυτικό μέτωπο, συγκέντρωσαν τα φώτα της δημοσιότητας και σχεδόν μονοπώλησαν το ενδιαφέρον του τύπου και των στρατιωτικών αναλυτών.

Αντιθέτως η μακεδονική γραμμή έμεινε σχεδόν στην αφάνεια παρά το γεγονός ότι επηρέασε το τέλος του πολέμου επειδή κατάφερε τη διάλυση του βουλγαρικού στρατού που πολεμούσε στο πλευρό των Γερμανών και οδήγησε στην τελική νίκη των Αγγλογάλλων στην περιοχή. Το Μακεδονικό Μέτωπο που ξεκίνησε τον Οκτώβρη του 1915 αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σκηνικά μαχών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και η αξία του αναγνωρίστηκε τα τελευταία χρόνια.

Η αρχική φωτογραφία πρέπει να έχει τραβηχτεί από τις βρετανικές γραμμές του 3ου τάγματος που πολιορκούσε τα χωριά Μητρούσι (τότε Χομόνδος) και Σκουτάρι του νομού Σερρών που ήταν υπό βουλγαρική κατοχή. Το σημείο βρίσκεται νοτιοδυτικά της πόλης των Σερρών σε απόσταση 11 χιλιομέτρων.

Στις 14 Οκτωβρίου του 1917 την νύχτα οι Βρετανοί του 3ου τάγματος Βασιλικών τουφεκιοφόρων με αιφνιδιαστική επίθεση κατέλαβαν το χωριό Χομόνδος από τους Βούλγαρους, πιάνοντας και 154 αιχμάλωτους.

Αξιοσημείωτο ήταν ότι η Ελλάδα τότε παρέμενε ουδέτερη παρά την αποβίβαση χιλιάδων στρατιωτών της Στρατιάς της Ανατολής στη Θεσσαλονίκη και την κατάληψη της ανατολικής Μακεδονίας από τους Βούλγαρους. Στάση που οφείλεται στην φιλογερμανική στάση του Κωνσταντίνου του Α’.

Η Ελλάδα έζησε τον εθνικό διχασμό με τον Βενιζέλο να δημιουργεί δική του κυβέρνηση στην Θεσσαλονίκη και τον βασιλιά Κωνσταντίνο να υποστηρίζει ουδετερότητα από την Αθήνα. Όταν ο βασιλιάς εξαναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον θρόνο και να εξοριστεί, ο ελληνικός στρατός παρατάχθηκε στο πλευρό των Αγγλογάλλων και ξεκίνησε νικηφόρες μάχες.

Το χωριό του Μακεδονομάχου

Από το χωριό Χομόνδος όπου οι Άγγλοι εκδίωξαν τους Βούλγαρους, καταγόταν και ο σπουδαίος μακεδονομάχος Μητρούσης Γκογκολάκης. Μια μέρα του 1907, Βούλγαροι Κομμιτατζήδες εκμεταλλευόμενοι την απουσία του, δολοφόνησαν ολόκληρη την οικογένειά του. Ο Μητρούσης συγκρότησε σύντομα δικό του αντάρτικο σώμα και ήρθε στην πόλη των Σερρών με σκοπό να πάρει εκδίκηση.

Στις 13 Ιουλίου 1907, ημέρα Παρασκευή, ο Καπετάν Μητρούσης μαζί με τους Αθανάσιο Γιοβάνη, Μιχάλη Ουζούνη, Νικόλαο Παναγιώτου και Θεόδωρο Τουρλεντέ έφτασε στις Σέρρες και κρύφτηκε στο σπίτι του παπα – Θανάση, ιερέα του ναού της Ευαγγελίστριας στα Κάτω Καμενίκια. Η κίνησή του προδόθηκε και Τούρκοι στρατιώτες κύκλωσαν τη συνοικία.

Ο Καπετάν Μητρούσης τότε κατέφυγε με τους άνδρες του στο καμπαναριό της εκκλησίας. Άρχισε μια άνιση μάχη με αποτέλεσμα να σκοτωθούν δύο από τους συντρόφους του, ενώ οι άλλοι τρεις βαριά πληγωμένοι έπεσαν αιχμάλωτοι. Ο μακεδονομάχος οπλαρχηγός αγωνίστηκε μόνος μέχρις εσχάτων. Αφού σκότωσε πολλούς αντιπάλους καιτου τέλειωσαν τα πυρομαχικά, έδωσε τέλος στην ζωή του για να μην συλληφθεί. Ήταν 14 Ιουλίου 1907.

Σήμερα το χωριό Χομόνδος ονομάζεται Μητρούσι προς τιμήν του ηρωικού μακεδονομάχου.

Η αρχική φωτογραφία επιχρωματίστηκε από τον Χρ. Καπλάνη 

Πώς η Στρατιά της Ανατολής άλλαξε τη Θεσσαλονίκη. Άγγλοι, Γάλλοι, Αφρικανοί και Ασιάτες μετέτρεψαν την πόλη σε ένα τεράστιο στρατόπεδο. Οι φυλές της Αντάντ και η ελονοσία. Νέο επεισόδιο