Το κάστρο που έχτισε ο Αλή πασάς στην Πρέβεζα για να επιτεθεί στην Λευκάδα. Γιατί διαφώνησε με τον Γάλλο σχεδιαστή (drone)

Το κάστρο του Αγίου Γεωργίου είναι ένα από τα τρία κάστρα της Πρέβεζας και ένα από τα κάστρα που έκτισε ο Αλή Πασάς μετά την κατάληψη την πόλης το 1807.

Βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της Πρέβεζας, κοντά στην Κυανή Ακτή. Το αρχικό του όνομα ήταν Γενή –Καλέ (Νέο Κάστρο). Το σημερινό του όνομα του οφείλει στον ναό του Αγίου Γεωργίου που υπήρχε εκεί πριν την κατασκευή του.

Το ιστορικό περιβάλλον

Οι Τούρκοι ήταν αυτοί, που πρώτοι οχύρωσαν την Πρέβεζα τον 15ο αιώνα. Συγκεκριμένα, στη θέση Μπούκα (σήμερα «Παλιοσάραγα») έγινε το πρώτο -και ισχυρότατο- φρούριο της πόλης, η κατασκευή του οποίου άρχισε στα τέλη του 15ου αιώνα.

Τον 17ο αιώνα, ενώ οι τεχνικές πολιορκίας είχαν εξελιχθεί, φαίνεται πως οι Τούρκοι δεν είχαν βελτιώσει αντίστοιχα τις αμυντικές δυνατότητες του κάστρου. Έτσι η Πρέβεζα, δηλαδή το κάστρο της Μπούκας, κατελήφθη από τους Ενετούς του Francesco Morosini, το Σεπτέμβριο του 1684.

Η βενετσιάνικη κατοχή κράτησε μόνο 15 χρόνια. Παρόλο που οι Ενετοί, αμέσως μετά την κατάληψη της Πρέβεζας, βελτίωσαν σημαντικά το κάστρο της Μπούκας, αναγκάστηκαν με τη συνθήκη του Κάρλοβιτς, το 1699, να την παραδώσουν στους Οθωμανούς.

Επειδή όμως δεν ήθελαν να παραμείνει το βελτιωμένο κάστρο στα χέρια των Οθωμανών, έθεσαν σαν όρο της συνθήκης, να το παραδώσουν αφού πρώτα το καταστρέψουν και χωρίς να έχουν το δικαίωμα οι Τούρκοι να οχυρώσουν ξανά την ίδια θέση.

Οι Ενετοί αποχώρησαν το 1701, αλλά ανατίναξαν τα τείχη και κατέστρεψαν την Μπούκα. Οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να χτίσουν στα βόρεια της πόλης το Κάστρο του Αγίου Ανδρέα, ή Ιτς-Καλέ (εσωτερική ακρόπολη).

Το 1718, η συνθήκη του Πασάροβιτς παραδίδει ξανά την πόλη στους Ενετούς, οι οποίοι επισκευάζουν και βελτιώνουν το κάστρο του Αγίου Ανδρέα.

Η εποχή του Αλή πασά

Το 1797, μετά την κατάληψη της Βενετίας από τα στρατεύματα του Ναπολέοντα, οι Γάλλοι αποβιβάζονται στην Πρέβεζα δίνοντας στους κατοίκους πρόσκαιρες ελπίδες για οριστική απαλλαγή από τους Τούρκους. Οι ελπίδες θα διαψευσθούν, όταν το 1798 ο Αλή Πασάς θα επιτεθεί με μεγάλη στρατιωτική δύναμη.

Η Γάλλοι νικήθηκαν στη Νικόπολη και η πόλη λεηλατήθηκε και πυρπολήθηκε. Ήταν ο λεγόμενος Χαλασμός της Πρέβεζας.

Το 1807 ο υπαίτιος της καταστροφής Αλή Πασάς θα γίνει ο απόλυτος κυρίαρχος της περιοχής και θα επιδοθεί με φρενήρη ρυθμό στην κατασκευή οχυρωματικών έργων χτίζοντας μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα πολλά κάστρα.

Έτσι επισκεύασε και ενίσχυσε το υπάρχον κάστρο του Αγίου Ανδρέα και κατασκεύασε επίσης το κάστρο του Αγ. Γεωργίου, τον προμαχώνα Πευκάκια και το κάστρο του Παντοκράτορα, καθώς και τάφρο που περιέβαλλε όλη την παλιά πόλη.

Το κάστρο έγινε γνωστό ως του Αγίου Γεωργίου, λόγω της εκκλησίας που υπήρχε στον χώρο πριν κατασκευαστεί το κάστρο. Τότε ονομάστηκε Γενή καλέ δηλαδή νέο κάστρο, ονομασία που λίγα χρόνια αργότερα θα έπαιρνε ένα νεότερο οχυρό, που κατασκευάστηκε από τον Αλή πασά ένα περίπου χιλιόμετρο δυτικότερα, το οποίο είναι στις μέρες μας γνωστό ως κάστρο του Παντοκράτορα.

Το κάστρο του Αγίου Γεωργίου ήταν γνωστό στους Οθωμανούς, μέχρι και το 1912, ως Χιζίρ Καλεσί. Το Hizir και Khidr ‒στα τουρκικά, τα περσικά και τα αραβικά σημαίνει πράσινος‒ παραπέμπει στον «άγιο Πράσινο», έναν προφήτη, «υπηρέτη του θεού», που εορτάζεται από τους Μουσουλμάνους την ίδια ημέρα που οι Χριστιανοί γιορτάζουν τον Άγιο Γεώργιο.

 Η κατασκευή

Με την επάνοδό του στην Πρέβεζα, ο Αλή πασάς κάλεσε τους συμμάχους του Γάλλους, να του υποδείξουν τρόπους για να οχυρώσει το θαλάσσιο στενό της Πρέβεζας.

Ο Γάλλος στρατιωτικός, συνταγματάρχης του μηχανικού, Φρεντερίκ Γκιγιώμ ντε Βωντονκούρ πρότεινε την κατασκευή οχυρού κοντά στη νότια ακτή της χερσονήσου της Πρέβεζας, απέναντι σχεδόν από το οχυρό του Ακτίου.

Σύμφωνα με αναφορά του Γάλλου αξιωματικού χάραξε ο ίδιος τα θεμέλια του κάστρου, παρά τις αντιρρήσεις του Αλή πασά, που το ήθελε πιο κοντά στη θάλασσα. Εκμεταλλευόμενος το χωμάτινο έξαρμα της χερσονήσου της Πρέβεζας, τοποθέτησε το νέο κάστρο στο νότιο άκρο του. Έσκαψαν αμυντική τάφρο, δημιουργώντας έτσι τις υπόλοιπες πλευρές του (δυτική, βόρεια και βορειοανατολική) και επένδυσαν εξωτερικά το έξαρμα με λιθοδομή, χωρίς να χρειαστεί να μπαζώσουν το εσωτερικό του για να αποκτήσει το ύψος που έχει.

Στη μεγάλη σε μήκος νοτιοανατολική πλευρά του άφησαν ικανό χώρο μεταξύ εξωτερικού τείχους και χωμάτινου εξάρματος για να κατασκευαστούν κοιτώνες στρατιωτών, επωφελούμενοι του μεσημβρινού, προσήλιου, προσανατολισμού της, που θα μείωνε αρκετά την εσωτερική υγρασία των υπόγειων ουσιαστικά στρατώνων.

Για την περεταίρω προστασία του κάστρου του αγίου Γεωργίου από την πλευρά της θάλασσας, κατασκευάστηκε, την ίδια περίοδο, παράκτιο τείχος που έφτανε μέχρι τη θέση των ερειπίων του κατεδαφισμένου κάστρου της Μπούκας, στην περιοχή Παλιοσάραγα της Πρέβεζας.

Μετά την κατάληψη της Πρέβεζας από τον Ελληνικό Στρατό, την 21η Οκτωβρίου 1912, το κάστρο περιήλθε στη δικαιοδοσία του. Το κάστρο έγινε η βάση του 15ου Συντάγματος Πεζικού της 8ης Μεραρχίας. Το 2002 ο στρατός εγκατέλειψε το κάστρο, το οποίο παραμένει στην ιδιοκτησία του Στρατού. Σήμερα καταρρέει.

Με πληροφορίες από τον Καστρολόγο (kastra.eu) και Ελληνική Βικιπαίδεια