Το «θρίλερ» της ανακάλυψης της Κόρης της Θήρας. Το σπάνιο άγαλμα βρέθηκε σε οικόπεδο θαμμένο επιμελώς. Η βράβευση του αρχαιολόγου

Η ανακάλυψη της Κόρης της Θήρας το 2000 δεν είναι μόνο αρχαιολογικά σημαντική, αλλά έχει στοιχεία ενός «αρχαιολογικού θρίλερ», καθώς δεν εντοπίστηκε μέσα στα συνήθη πλαίσια μιας σωστικής ανασκαφής.

Το γλυπτό εντοπίστηκε τυχαία, κατά τη διάρκεια οικοδομικών εργασιών σε ιδιωτικό οικόπεδο στη Σαντορίνη, στην περιοχή του αρχαίου νεκροταφείου της Θήρας, στον Καρτεράδο.

Η ανασκαφή πραγματοποιήθηκε από την ΚΑ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, από τον Θηραίο αρχαιολόγο Χαράλαμπο Σιγάλα, ο ο οποίος έσπευσε να παρέμβει, ώστε να προστατευθεί η αρχαιολογική ζώνη.

Η Κόρη βρέθηκε σχεδόν ακέραια μέσα σε λάκκο, με προσεκτική ταφή, σαν να την είχαν θάψει σκόπιμα. Το γλυπτό, ύψους 2,48 μέτρων, ήταν σε εξαιρετική κατάσταση διατήρησης για την ηλικία του (7ος αιώνας π.Χ.) και φέρει ίχνη χρώματος — σπάνιο εύρημα για την αρχαϊκή γλυπτική.

Η αρχική ανασκαφή δεν ήταν εύκολη. Ο ιδιοκτήτης του οικοπέδου αντέδρασε και ακολούθησε δικαστική διαμάχη σχετικά με την απαλλοτρίωση του χώρου και τη φύλαξη του αγάλματος.

Την εποχή εκείνη 25.11.2000, η εφημερίδα “Ελευθεροτυπία” έγραψε ότι στο παρελθόν μπορεί να υπήρξε ενδεχόμενο για απόπειρα απόκρυψης του ευρήματος ή ακόμα και λαθραίας διακίνησής του, στοιχείο που γέννησε αμφιβολίες για το αν το άγαλμα είχε εντοπιστεί προγενέστερα και είχε αποσιωπηθεί.

Παρά τις δυσκολίες, το άγαλμα κατασχέθηκε νόμιμα, συντηρήθηκε και παρουσιάστηκε στο κοινό το 2004 στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας, προκαλώντας παγκόσμιο ενδιαφέρον. Ο Σιγάλας, ως υπεύθυνος αρχαιολόγος, τιμήθηκε για την επιμονή και το ήθος του.

Η αρχαιολογική σημασία

Η υπερφυσικού μεγέθους αρχαϊκή κόρη είναι άγαλμα από λευκό ναξιώτικο μάρμαρο, με ύψος 2,48 μέτρα. Σώζεται σχεδόν ολόκληρο, εκτός από την άκρη της μύτης και το λυγισμένο δεξί της χέρι, το οποίο ακουμπά στο στήθος και λείπει. Έχει ακόμη στη βάση του το εξόγκωμα που το συγκρατούσε.

Το άγαλμα είναι ένα από τα λίγα μεγάλα γλυπτά από πέτρα της πρώιμης ελληνικής τέχνης που έχουν σωθεί μέχρι σήμερα. Ανήκει στην κατηγορία των “κούρων” και των “κορών”, που ήταν τα τυπικά αγάλματα της εποχής και συμβόλιζαν την ομορφιά και την ιδανική μορφή.

Στο πρόσωπό της ξεχωρίζει το «αρχαϊκό μειδίαμα», ένα ελαφρύ και μυστηριώδες χαμόγελο που δίνει στο άγαλμα ζωντάνια και ευγένεια.

Η μορφή στέκεται όρθια, με το αριστερό πόδι λίγο πιο μπροστά, και φοράει ένα μακρύ, πτυχωτό ένδυμα, χαρακτηριστικό της εποχής και δείγμα κοινωνικής θέσης.

Το έργο απεικονίζει μια γυναίκα ντυμένη με μακρύ δωρικό πέπλο και αποτελεί από τα παλαιότερα ευρήματα από το νεκροταφείο της Αρχαίας Θήρας. Άλλα αγάλματα τέτοιου είδους που βρέθηκαν, ήταν σε κακή κατάσταση.

Το εύρημα αποδεικνύει όχι μόνο τη σημασία της ναξιακής γλυπτικής αλλά και τον πλούτο και τη φιλοδοξία της τοπικής αριστοκρατίας της Θήρας, καθώς και τη σχέση της με την τέχνη της εποχής.

Παρόλο που οι ανασκαφές στον χώρο δεν αποκάλυψαν τη βάση του αγάλματος ή κάποια άμεση σύνδεση με συγκεκριμένο τάφο, οι αρχαιολόγοι θεωρούν σίγουρο ότι πρόκειται για επιτύμβιο άγαλμα (που τοποθετήθηκε σε τάφο), αφού βρέθηκε σε ύπτια θέση σε περιοχή με αρχαϊκούς τάφους, δίπλα σε αρχαίο λιθόστρωτο δρόμο που οδηγούσε στην πόλη.

Η κολοσσιαία Κόρη ήταν παραγγελία κάποιου αριστοκράτη από τη Θήρα και αντικατοπτρίζει την κοινωνία της αρχαϊκής εποχής στο νησί. Τέτοια αγάλματα δεν ήταν απλώς διακοσμητικά, αλλά συμβόλιζαν τα ιδανικά της εποχής – την ομορφιά, τη νεότητα και την αξιοπρέπεια. Χρησιμοποιούνταν ως εντυπωσιακά ταφικά μνημεία, για να τιμήσουν νέους ανθρώπους από σημαντικές οικογένειες της Θήρας.

Αρχική εικόνα: ΑΠΕ-ΜΠΕ/STR