ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Η αμυντική οχύρωση της αρχαίας Αθήνας υπήρξε διαχρονικά κρίσιμο έργο που δεν περιελάμβανε μόνο την Ακρόπολη, αλλά επεκτεινόταν στην περιφέρεια της Αττικής. Είναι λιγότερο γνωστό ότι σε σημεία έξω από τα οικιστικά όρια είχε αναπτυχθεί ένα εκτεταμένο σύστημα οχυρών που προστάτευε την πόλη από όλες τις κατευθύνσεις. Αρχικά υπήρχε το «Κυκλώπειον τείχος» και το «Πελαργικόν» που […]

Οι ανασκαφικές και αναστηλωτικές εργασίες στη νήσο Δεσποτικό πραγματοποιήθηκαν και φέτος, παρά τις δύσκολες συνθήκες και τα μέτρα που επέβαλε η πανδημία. Οι έρευνες επικεντρώθηκαν στην περιοχή νότια του τεμένους, όπου το 2020 είχε εντοπιστεί ορθογώνια δεξαμενή, σε πολύ μικρή απόσταση δυτικά της μάντρας του βοσκού. Διαπιστώθηκε πως αυτή η δεξαμενή αποτελούσε τμήμα ενός οργανωμένου και […]

Σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία, oι “Πύλες του Άδη” ήταν οι τρεις σιδερόφρακτες πύλες του Αρχαίου Νεκρομαντείου του Αχέροντα. Ωστόσο, οι αρχαίοι αναγνώριζαν και άλλα δύο μέρη, στα οποία πίστευαν ότι βρισκόταν η πύλη για τον Κάτω Κόσμο. Στο ακρωτήριο Ταίναρο, το νοτιότερο άκρο της ηπειρωτικής Ελλάδας και της βαλκανικής Χερσονήσου που βρίσκεται στο μεσαίο πόδι […]

Ο Κούρος του Απόλλωνα είναι ο “κοιμισμένος” γίγαντας της Νάξου. Με μήκος 10,7 μέτρα και ηλικία που ξεπερνά τα 3.000 χρόνια, πρόκειται για μνημείο απαράμιλλης αξίας και συνάμα αποτελεί αρχαιολογικό γρίφο που ταλανίζει μέχρι σήμερα τους επιστήμονες. Για τους τουρίστες πάλι, δεν είναι παρά ένα ακόμη φωτογενές σημείο του νησιού, περίπου μια ώρα από το […]

του αναγνώστη μας Ευθύμιου Αδάμη-φιλόλογος. Τα ερωτήματα γύρω από το πρόσωπο της Ελένης είναι πολλά, όχι μόνο για τον ρόλο της στην τρωική ιστορία, όπως αυτός μας παραδίδεται από τον Όμηρο, τους αρχαίους συγγραφείς (ιστορικούς, φιλοσόφους, ποιητές…) και τους μύθους αλλά και για το «περίεργο» όνομα της. Το όνομα «Ἑλένη» ετυμολογείται με δυσκολία, αν και […]

του ιστορικού και συνεργάτη μας, Κωνσταντίνου Λαγού Η πελίκη είναι τύπος αρχαίου ελληνικού αγγείου που κατασκευάστηκε για πρώτη φορά στα κεραμικά εργαστήρια της Αθήνας στα τέλη του 6ου αιώνα π. Χ., όταν κυριαρχούσε ο ερυθρόμορφος ρυθμός. Πρόκειται για παραλλαγή του αμφορέα αφού έχει και αυτή δύο λαβές. Όμως διαφέρει, στο ότι έχει πιο ανοικτό στόμιο […]

Περίπου 100 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Αγίου Νικολάου στην Κρήτη βρίσκεται το “φαράγγι των νεκρών”. Η ονομασία του δεν κρύβει κάποια ιστορία τρόμου, όπως συνηθίζεται να πιστεύεται, αλλά πρόκειται για μία αρχαία παράδοση. Το “φαράγγι της Ζάκρου”, όπως είναι η επίσημη ονομασία του, διασχίζει την αρχαία πόλη της Ζάκρου στο Δήμο Σητείας στο Λασίθι. Αποτελεί το τελευταίο […]

του ιστορικού και συνεργάτη μας, Κωνσταντίνου Λαγού Στη σύγχρονη εποχή, η πρώτη σύριγγα που χρησιμοποιήθηκε για να γίνει η υποδόρια ένεση, ήταν εφεύρεση του Ιρλανδού γιατρού Φράνσις Ρίντ το 1844. Μία δεκαετία αργότερα, το 1855, ο Άγγλος Αλεξάντερ Γούντ παρουσίασε μία σύριγγα δικής του κατασκευής για υποδόριες ενέσεις, η οποία έμοιαζε πολύ με αυτή που […]

Του καθηγητή Πέτρου Θέμελη Από το 1963/4, όταν πάτησα το πόδι μου στη Μεσσηνία ως επιμελητής αρχαιοτήτων, η Μεθώνη κατέκτησε την πρώτη θέση στα ενδιαφέροντά μου.  Επόπτευα για ένα διάστημα τις εργασίες αναστήλωσης του δυτικού πύργου της νότιας πύλης San Marco, η οποία κατασκευάστηκε το 1411 μ.Χ. από τους Ενετούς. Ήταν η σημαντικότερη οχυρωμένη πύλη του […]

του συνεργάτη μας και ιστορικού, Κωνσταντίνου Λαγού Σήμερα γνωρίζουμε πολύ λίγα για τη στρατιωτική οργάνωση στην αρχαία Ελλάδα και όπως και για πολλά θέματα εκείνης της εποχής, την καλύτερη εικόνα έχουμε για την Αθήνα της κλασικής εποχής (5ος-4ος αι. π.Χ.). Η πόλη διέθετε τότε ίσως το πιο λειτουργικό σύστημα στρατολόγησης των πολιτών στον Ελλαδικό χώρο […]

Η φωτογραφία του Μάριου Λώλου τραβήχτηκε βράδυ στις 9 Μαΐου 2021 στο νησί της Δήλου. Το κυκλαδονήσι με ιστορία 5.000 ετών, υπήρξε σπουδαίο θρησκευτικό και εμπορικό κέντρο στη μέση του Αιγαίου. Σήμερα αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και απαγορεύεται η παραμονή επισκεπτών μετά τη δύση του Ήλιου. Η γενέτειρα της Αρτέμιδος και του Απόλλωνα, η […]

του συνεργάτη μας και ιστορικού, Κωνσταντίνου Λαγού Το 499 π.Χ. οι Έλληνες της Ιωνίας επαναστάτησαν εναντίον των Περσών κατακτητών. Αφού εκδίωξαν τις περσικές φρουρές από τις πόλεις τους, οι επαναστάτες πολιόρκησαν τις Σάρδεις στη Λυδία που ήταν το κέντρο διοίκησης των Περσών καθώς εκεί βρισκόταν ο Αρταφέρνης ο Πρεσβύτερος, αδελφός του βασιλιά της Περσίας, Δαρείου […]

Πολωνία, 1826. Το Εθνικό Μουσείο της Βαρσοβίας υποδεχόταν τη δωρεά μιας μούμιας 1900 ετών από την Αίγυπτο. Οι ερευνητές ήταν πεπεισμένοι ότι επρόκειτο για το σώμα ενός Αιγύπτιου ιερέα. Σχεδόν δύο αιώνες αργότερα, αποκαλύφθηκε ότι στην πραγματικότητα ανήκε σε μία έγκυο γυναίκα. Η ανακάλυψη έγινε τον Απρίλιο του 2021 από επιστήμονες που συμμετέχουν στο Warsaw […]

του συνεργάτη μας ιστορικού, Κωνσταντίνου Λαγού Στην Αστυπάλαια έχει βρεθεί το μεγαλύτερο παιδικό νεκροταφείο της αρχαιότητας. Σχεδόν όλα τα παιδιά που ενταφιάστηκαν εκεί ήταν νεογέννητα βρέφη ή το πολύ λίγων μηνών. Υπάρχουν και ελάχιστα νήπια μέχρι περίπου δύο ετών. Οι σοροί των μικρών παιδιών ήταν τοποθετημένοι σε αγγεία, κυρίως αμφορείς ή υδρίες, και σε ρηχούς […]

Το κόκκινο χαλί έχει γίνει συνώνυμο των μεγαλοπρεπών υποδοχών, της πολυτέλειας και της επισημότητας. Καθιερώθηκε μόλις τα τελευταία 50 χρόνια από το Χόλιγουντ και την φανταχτερή τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ. Οι ρίζες του όμως βρίσκονται στην αρχαία Ελλάδα. Περίπου 2.400 χρόνια προτού η είσοδος του θεάτρου όπου θα απονέμονταν τα Όσκαρ «ντυθεί» στα κόκκινα, […]

του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Ένα από τα πιο γνωστά δημόσια κτίρια της αρχαίας Αθήνας ήταν η Ποικίλη Στοά. Θεωρείται από τα παλαιότερα δείγματα του αρχιτεκτονικού τύπου της «Στοάς», με ορθογώνιο σχήμα και ανοιχτό από τη μία πλευρά αλλά κλειστό από τις άλλες. Στο εσωτερικό ενός τέτοιου κτιρίου οι άνθρωποι συναντιούνταν δημοσίως και μικρέμποροι πωλούσαν αγαθά […]

Στο υπέδαφος της αποκαλούμενης Κοιλάδας των Βασιλέων στην παγωμένη Σιβηρία, εντοπίστηκε ένας πανάρχαιος τάφος Σκύθων πολεμιστών. Τώρα οι Ρώσοι επιστήμονες ετοιμάζονται να κλωνοποιήσουν τους αρχαίους πολεμιστές… Χιλιάδες χρόνια πριν, η περιοχή αποτελούσε μία από τις αποικίες των Σκύθων, της αρχαίας φυλής που “γέννησε” τις Αμαζόνες. Νομάδες στην πλειονότητά τους, οι Σκύθες, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, είχαν […]

Του συνεργάτη μας ιστορικού Κώστα Λαγού Στη διάρκεια της κλασικής και ελληνιστικής εποχής η Αθήνα διέθετε ένα από τα καλύτερα αμυντικά συστήματα με οχυρωματικά έργα στον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Είναι πιθανόν ότι η πόλη της Αθήνας ήταν τειχισμένη ήδη από την αρχαϊκή εποχή. Όμως, μετά το τέλος των περσικών πολέμων το 479 π. Χ., υπό […]

Με τις φωνές των μικρών μαθητών της Βέροιας, μία Καρυάτιδα διηγείται την ιστορία της σε πρώτο πρόσωπο και απευθύνει έκκληση να την αφήσουν να επιστρέψει πίσω στην πατρίδα της. Το όμορφο βίντεο-animation μας το έστειλαν τα παιδιά της Γ’ Δημοτικού του 5ου Δημοτικού Σχολείου Βέροιας, που θέλουν να περάσουν ένα σημαντικό μήνυμα, για την επιστροφή των […]

Στην περιοχή Μαρμαρίδα της νοτιοδυτικής Τουρκίας ανακαλύφθηκε ο τάφος του φημισμένου πυγμάχου της αρχαιότητας, Διαγόρα και της συζύγου του.  Ο τάφος είναι ο μοναδικός στην Μικρά Ασία που έχει τη μορφή πυραμίδας. Ωστόσο, ο ντόπιος πληθυσμός δεν γνώριζε την ιστορική προέλευση του μνημείου. Μέχρι την ανακάλυψη του, το 2018, χιλιάδες μουσουλμάνοι προσέρχονταν να προσκυνήσουν στο […]

του συνεργάτη μας ιστορικού Κώστα Λαγού Το «θαύμα» δεν είναι κάτι που απαντάται αποκλειστικά σε μία συγκεκριμένη θρησκεία ή ένα λαό. Ούτε κατά ανάγκη «συμβαίνει» στον ασθενή και αδύναμο. Οι Ρωμαίοι στη διάρκεια της ακμής της αυτοκρατορίας τους, όταν είχαν καθυποτάξει σχεδόν όλο τον γνωστό κόσμο, ισχυρίζονταν ότι οι θεοί τους προστάτευαν με ενέργειες που […]

Η πυξίς είναι ξύλινο ή κεραμικό αρχαίο ελληνικό αγγείο, κυλινδρικού σχήματος, που έφερε καπάκι. Οι γυναίκες συνήθως έβαζαν εκεί τα καλλυντικά ή τα κοσμήματά τους. Επρόκειτο δηλαδή για ένα σκεύος που έπαιζε το ίδιο ρόλο μ’ ένα σημερινό κουτί καλλυντικών ή μια μπιζουτιέρα. Η ναυτική πυξίδα πήρε το όνομά της από την ομοιότητα στο σχήμα […]