Μ. Κωνσταντίνος. Κι όμως, δεν ονομάστηκε Μέγας για τη συνεισφορά του στο χριστιανισμό. Νέα εκπομπή

Τη ζωή και το έργο του Μεγάλου Κωνσταντίνου παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο τη Δευτέρα, 12 Μαΐου, στις 21:00 από το COSMOTE HISTORY.

Η εκπομπή προβάλλεται σε επανάληψη την Κυριακή, 18 Μαΐου στις 5 το απόγευμα.

Ο Μέγας Κωνσταντίνος, την περίοδο που ήταν Αύγουστος, εμπνεύστηκε και συνυπέγραψε το διάταγμα των Μεδιολάνων, το οποίο νομιμοποίησε τη χριστιανική θρησκεία και έδωσε στους χριστιανούς πίσω τις περιουσίες τους. Χωρίς  να πολεμήσει την ειδωλολατρία, άφησε ζωτικό χώρο στη νέα θρησκεία να εξαπλωθεί, σε όλη την αχανή έκταση της αυτοκρατορίας.

Εξαιρετικός στρατιωτικός και οραματιστής πολιτικός, έκανε μεταρρυθμίσεις που έφεραν ειρήνη και σταθερότητα στην αυτοκρατορία. Γι’ αυτό ονομάστηκε Μέγας και όχι για την συνεισφορά του στην εξάπλωση του Χριστιανισμού.

Η Τετραρχία

Η ιστορία του Κωνσταντίνου και η άνοδός του στην εξουσία ξεκίνησε τον 3^ο αιώνα, όταν ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός για να περιορίσει την κρίση που αντιμετώπιζε το κράτος εξαιτίας της τεράστιας έκτασής του, αποφάσισε να το χωρίσει σε τέσσερες διοικητικές περιοχές, διορίζοντας δύο Αύγουστους και δύο Καίσαρες.

Καίσαρας της Δύσης έγινε ο Κωνστάντιος Α’ Χλωρός, ο πατέρας του Κωνσταντίνου.

Όταν ο Κωνστάντιος πέθανε, το στράτευμά του ανακήρυξε τον Κωνσταντίνο νέο Καίσαρα της Δύσης.

Οι μάχες για τη μονοκρατορία

Ιστορικοί και ερευνητές μιλούν στη «Μηχανή του Χρόνου» και περιγράφουν τις πολλές αιματηρές συγκρούσεις ανάμεσα στους ηγεμόνες της Τετραρχίας, ώστε να μείνουν μόνοι στον αυτοκρατορικό θρόνο. Ο Κωνσταντίνος αντιμετώπισε διαδοχικά τον πρώην Αύγουστο Μαξιμιανό και στη συνέχεια τον γιο του Μαξέντιο το 312 στη γέφυρα Μιλβία.

Στη μάχη αυτή, ο Κωνσταντίνος είδε ένα όραμα στον ουρανό και ένα πύρινο σταυρό που έγραφε «Εν τούτω νίκα». Μερικοί ιστορικοί θεωρούν το όραμα επινόηση της αυτοκρατορικής προπαγάνδας, με σκοπό να πείσει τους Χριστιανούς ότι η μεταστροφή του Μεγάλου Κωνσταντίνου στον Χριστιανισμό οφείλεται στο Θεό, χωρίς ανθρώπινη μεσολάβηση.

Η «Μηχανή του Χρόνου» περιγράφει την τελευταία μάχη του Κωνσταντίνου με τον Λικίνιο, Αύγουστο της Ανατολής, το 324 στην Αδριανούπολη. Ο Κωνσταντίνος επικράτησε και έγινε ο μοναδικός ηγεμόνας στη Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Η Νέα Ρώμη και το μεταρρυθμιστικό έργο του Κωνσταντίνου

Η εκπομπή παρουσιάζει το σκεπτικό πίσω από την απόφασή του να μεταφέρει την πρωτεύουσα σε μια μικρή πόλη στον Βόσπορο. Το όνομα της πόλης ήταν Βυζάντιο και ήταν ασήμαντο συγκριτικά με την μεγαλεπήβολη Ρώμη. Ιστορικοί αναφέρουν πως μέσα σε λίγα χρόνια ο αυτοκράτορας μετέτρεψε την πόλη σε ένα πολιτισμικό και χριστιανικό κέντρο με τεράστια στρατηγική σημασία.

Παράλληλα, ο Κωνσταντίνος θεωρείται αναμορφωτής του ρωμαϊκού κράτους.  Πρώτα σταθεροποίησε την οικονομία και αντιμετώπισε τον πληθωρισμό. Η εκπομπή παρουσιάζει τα ευνοϊκά μέτρα που έλαβε ο αυτοκράτορας υπέρ των γυναικών, τα μέτρα για τον εκσυγχρονισμό της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και την σωστή λειτουργία του στρατού. Αν και το μεταρρυθμιστικό του έργο επιδοκιμάστηκε από τους πολίτες ανεξαρτήτως θρησκεύματος, ο Κωνσταντίνος ήταν αυτός που αναγνώρισε ως νομικό πρόσωπο τη χριστιανική εκκλησία και η νέα θρησκεία ανέπτυξε επίσημες σχέσεις με το κράτος.

Ιστορικοί μιλούν στην εκπομπή και αναφέρουν τον τρόπο που ο Μ. Κωνσταντίνος έλυσε το πρόβλημα της αίρεσης του Αρειανισμού, που αμφισβητούσε τη χριστιανική τριαδικότητα.

Η βάπτιση του Μ. Κωνσταντίνου

Η εκπομπή ακολουθεί τα τελευταία χρόνια του αυτοκράτορα. Μελανό σημείο στην ιστορία του είναι οι δολοφονίες συγγενών και πολιτικών αντιπάλων που πιστώνονται στον Μ. Κωνσταντίνο. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος σκότωσε τη γυναίκα του Φαύστα και τον Κρίσπο, τον γιο που απέκτησε από τον πρώτο του γάμο. Τα αίτια είναι αδιευκρίνιστα και οι ιστορικοί αναφέρουν διάφορες εκδοχές.

Η «Μηχανή του Χρόνου» περιγράφει τις τελευταίες ώρες του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου. Κατά τη διάρκεια μιας εκστρατείας εναντίον των Περσών,. Ο Κωνσταντίνος αρρώστησε βαριά και πέθανε. Προτού πεθάνει βαπτίστηκε χριστιανός και η σορός του ενταφιάστηκε στον Ναό των Αγίων Αποστόλων.

Ο Κωνσταντίνος και η μητέρα του Ελένη έγιναν από τους σημαντικότερους αγίους του χριστιανισμού. Ωστόσο, ήταν ο αυτοκράτορας ενός τεράστιου κράτους, και σε όλη του τη θητεία κράτησε τις ισορροπίες.

Στην εκπομπή μιλούν:

Σοφία Παπαϊωάννου

Καθηγήτρια Λατινικής Φιλολογίας-ΕΚΠΑ

Φώτης Βασιλείου

Καθηγητής Βυζαντινής Ιστορίας-Ιόνιο Πανεπιστήμιο

Ιωάννης Παναγιωτόπουλος

Καθηγητής Γενικής Εκκλησιαστικής Ιστορίας-ΕΚΠΑ

Δημήτρης Μόσχος

Καθηγητής Εκκλησιαστικής Ιστορίας-ΕΚΠΑ

Στέφανος Ευθυμιάδης

Καθηγητής στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο της Κύπρου

Χρυσόστομος Σαββάτος

Μητροπολίτης Μεσσηνίας-Καθηγητής ΕΚΠΑ