Κατοχή

Μια ιστορία… ένα τραγούδι, του Ηρακλή Ευστρατιάδη Το “Λόντρα- Παρίσι- Αθήνα” είναι ένα τραγούδι σε στίχους Μίμη ΤραΪφόρου και μουσική Λεό Ραπίτη, το οποίο ερμήνευσε μοναδικά η Σοφία Βέμπο το 1949.   Νωρίτερα, το 1942, η Βέμπο με τον Τραϊφόρο, κυνηγημένοι από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς, είχαν καταφύγει στην Αίγυπτο, στην ελληνική παροικία του Καΐρου. […]

του συνεργάτη μας ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Στις 27 Απριλίου 1941 στη διάρκεια της γερμανικής εισβολής της Ελλάδας, μία γερμανική δύναμη αποβιβάστηκε στη Λήμνο και την κατέλαβε. Οι Γερμανοί είχαν αναχωρήσει από το Πόρτο Λάγος και την Καβάλα με κατασχεμένα πλοιάρια και πριν τη Λήμνο είχαν καταλάβει τη Σαμοθράκη. Καθώς είχε ήδη υπάρξει η συνθηκολόγηση του […]

του ιστορικού Απόστολου Δημητριάδη Διερχόμενος τον δρόμο από την Λιβαδειά για την Αράχωβα, ο επισκέπτης έρχεται αντιμέτωπος με ένα επιβλητικό μνημείο στον Καρακόλιθο. Στο σημείο αυτό σταματάει ο χρόνος και η γλυκύτητα της φύσης. Είναι σημείο εκτέλεσης, στο πλαίσιο των αντιποίνων των Γερμανών εναντίον του άμαχου πληθυσμού, του ανθού της νεολαίας. Γερμανική εξουσία Το Φθινόπωρο […]

του ιστορικού Απόστολου Δημητριάδη Από το Κουρσκ στο Σαλέρνο: Η Ευρώπη φλέγεται  Το 1943 αποτελεί χρονιά ορόσημο για την εξέλιξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι δυνάμεις του Άξονα βρίσκονται σε θέση άμυνας καθώς οι Σοβιετικοί κατορθώνουν να νικήσουν τους Γερμανούς, στη μεγαλύτερη αρματομαχία της Ιστορίας στο Κούρσκ, ενώ οι Συμμαχικές δυνάμεις αποβιβάζονται στο Σαλέρνο της […]

Άρθρο της Χαράς Παρμενοπούλου. Μέλος του Δ.Σ του σωματείου «Φίλοι Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης» 21 Μαΐου 1942: Στη Σπερχειάδα της Φθιώτιδας, ο Άρης Βελουχιώτης ορκίζει τους πρώτους μαχητές του ΕΛΑΣ. Μετά την ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ) το Σεπτέμβριο του 1941, ο Θανάσης Κλάρας (Άρης Βελουχιώτης) στέλεχος του ΚΚΕ και υπέρμαχος […]

του ιστορικού Μενέλαου Χαραλαμπίδη Αναζητώντας μια ήσυχη τοποθεσία για να κάνουμε ένα παραθαλάσσιο πικ-νικ, φτάσαμε μέχρι την Βάρκιζα. Λίγο πριν προσεγγίσουμε τα πρώτα σπίτια και σχεδόν δίπλα στο καλοκαιρινό club «Island», πάρκαρα σ’ ένα παράδρομο. Μόλις κάναμε δύο βήματα προς τη θάλασσα, είδα το ξεχασμένο παλιό γερμανικό πολυβολείο. Ένα από τα πολλά απομεινάρια του παρελθόντος, […]

Κυρίες και κύριοι, καλημέρα σας Ο γνώριμος ραδιοφωνικός χαιρετισμός μεταδόθηκε για πρώτη φορά σε όλη τη χώρα από τις κεραίες του ραδιοφωνικού πομπού στα Λιόσια. Σήμερα, οι εγκαταστάσεις έχουν ερημώσει και περιμένουν καρτερικά την υλοποίηση μίας φιλόδοξης υπόσχεσης… Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1936, επί δικτατορίας Μεταξά. Η ανάπτυξη της ραδιοφωνίας στην Ελλάδα εξυπηρετούσε προφανώς […]

“Για κάθε ένα φόνο Γερμανού στην Ελλάδα, θα εκτελούνται από 50 έως και 100 Έλληνες, ανάλογα με το βαθμό του Γερμανού, ως αντίποινα”. Η διαταγή ανήκε στον Γερμανό αρχηγό των SS της Ελλάδας από τον Οκτώβριο του 1943, Βάλτερ Σιμάνα. Κατά τη διάρκεια της θητείας του χιλιάδες αντιστασιακοί και αθώοι πολίτες εκτελέστηκαν. Προκάτοχος του Σιμάνα […]

του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Το «Fronttheater», γερμανικά «Το Θέατρο του Μετώπου», ήταν μία ναζιστική εμπορική και προπαγανδιστική ταινία μεγάλου μήκους του 1942, που σκηνοθέτησε ο Arthur Maria Rabenalt. Οι πρωταγωνιστές ήταν γνωστοί ηθοποιοί του Γ΄ Ράιχ, όπως οι Heli Finkenzeller,  René Deltgen και Lothar Firman. Η ταινία ήταν ακριβή παραγωγή και γυρίστηκε στις κατεχόμενες από […]

Οι φυλακές Αβέρωφ χτίστηκαν το 1896 με δωρεά του Γεώργιου Αβέρωφ και κατόπιν επιθυμίας της Βασίλισσας Όλγας. Ξεκίνησαν τη λειτουργία τους ως φυλακές ανηλίκων και ονομάζονταν “Εφηβείο”. Από το 1916 μετατράπηκαν σε φυλακές πολιτικών κρατουμένων.   Τα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου, τα κελιά τους γέμισαν από όσους πάλεψαν τους κατακτητές και είχαν ενεργό δράση […]

Κατά την περίοδο της Κατοχής στην Αθήνα τα λοιμώδη νοσήματα αποτέλεσαν τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά την πείνα. Λοιμώδη νοσήματα όπως η φυματίωση, η ελονοσία, ο εξανθηματικός τύφος, ο τυφοειδής πυρετός και η μηνιγγίτιδα, ήταν τα σημαντικότερα αίτια νοσηρότητας και θνησιμότητας. Η εκτίναξη των ποσοστών ορισμένων λοιμωδών νοσημάτων στην κατοχική Αθήνα έγκειται στις άθλιες συνθήκες […]

Απόσπασμα από το βιβλίο «Χάρης Λυμπερόπουλος. Κοντά στον Αιώνα. Συνομιλώντας με τον πατέρα μου». ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ «Τα πιο παραγωγικά χρόνια της ζωής κάθε ατόμου είναι η δεκαετία δεκαεννέα με είκοσι εννέα… Δυστυχώς,τα δικά μου χρόνια ακμής περιλαμβάνουν τα γεγονότα της Κατοχής και του Εμφυλίου· ανδρώθηκα εν μέσω μοναδικών εμπειριών που δεν μπορούν να επαναληφθούν με τον ίδιο τρόπο. Είναι δύσκολο […]

Δέκα γεγονότα που πολλοί αγνοούν για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το έπος του '40 και την Κατοχή.

του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Στις 10 Μαΐου 1944 οι Γερμανοί εκτέλεσαν 92 πατριώτες στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ανάμεσα σε αυτούς που εκτελέστηκαν ήταν και ο Νίκος Γλέζος, αδελφός του Μανόλη. Καθοδόν για τον τόπο της εκτέλεσης ο Νίκος πέταξε μέσα από το καμιόνι που τον μετέφερε ένα σημείωμα για την οικογένειά του. Αυτό που είναι […]

15 Οκτωβρίου 1944. Βρετανικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν το κάστρο της Νάξου, στο οποίο βρίσκονταν οχυρωμένοι Γερμανοί στρατιώτες που αρνούνταν να παραδοθούν. Το κάστρο στη συνέχεια πολιορκήθηκε από στρατιώτες του ελληνικού Ιερού Λόχου και τοπικές αντιστασιακές ομάδες. Στον βομβαρδισμό σκοτώθηκε ένας Γερμανός στρατιώτης, ενώ κατά την διάρκεια της τριήμερης μάχης στη Νάξο σκοτώθηκε ο Ν. Μπινίκος του […]

Μια μαύρη σελίδα της σύγχρονης ιστορίας είναι η αρθρογραφία ελλήνων διανοουμένων σε προπαγανδιστικά περιοδικά που κυκλοφορούσαν επί Κατοχής. Ένα από αυτά ήταν το ιταλικό «Κουαδρίβιο». Ξεκίνησε να εκδίδεται στα ελληνικά το 1941, λίγο μετά την ιταλική κατοχή στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Το ιταλικό «αδερφάκι» του μετρούσε ήδη μία οκταετία ζωής. Το «Quadrivio» ιδρύθηκε το […]

Επιβίωσε ως μάχιμος ρεπόρτερ στα μέτωπα δύο Βαλκανικών και δύο Παγκοσμίων πολέμων, κάλυψε τη Μικρασιατική εκστρατεία και έγινε αυτόπτης μάρτυρας βομβαρδισμών και άγριων συρράξεων. Δεν επέζησε όμως της μεγάλης εθνικής διχόνοιας. Έπεσε νεκρός από χέρια συμπατριωτών του, με τους οποίους είχε πολιτικές διαφωνίες. Ο Κώστας Φαλτάιτς υπήρξε ένας από τους εμβληματικότερους Έλληνες δημοσιογράφους της εποχής […]

Μετά την κατάληψη της Ελλάδας τον Απρίλιο του 1941 από τα γερμανικά στρατεύματα, ο Χίτλερ επέτρεψε στους Ιταλούς να κατέχουν 2/3 σχεδόν του ελλαδικού χώρου επιβάλλοντας μια σκληρή κατοχή. Έτσι τον Μάιο του 1941, οι ιταλικές στρατιωτικές δυνάμεις, που είχαν εκδιωχθεί και καθηλωθεί το προηγούμενο διάστημα από τον ελληνικό στρατό στο εσωτερικό της Αλβανίας, διάβηκαν […]

Τον χειμώνα του 1944 αποβιβάστηκε στην Ελλάδα μια μονάδα καταδρομέων του αμερικανικού στρατού με σκοπό να ενισχύσει την αντίσταση απέναντι στις γερμανικές δυνάμεις κατοχής. Ήταν  το “Ελληνικό Τάγμα 122” το οποίο απαρτιζόταν από 12 αξιωματικούς και 120 νεαρούς μετανάστες, φοιτητές και Ελληνοαμερικάνους στρατιώτες. Το Τάγμα δημιουργήθηκε ύστερα από εντολή του Αμερικανού προέδρου Φράνκλιν Ρούσβελτ, ο […]

Η πρώτη αντιστασιακή πράξη εναντίον των Ναζί ήταν η αυτοθυσία του Μαθητή της Ε΄ Γυμνασίου του Βαρβακείου, Μαθιού Πόταγα από τη Βυτίνα, στις 2 Μαϊου του 1941. Στάθηκε στη γέφυρα Κουτρουμπή, στο δημόσιο δρόμο που περνούσε έξω από τη Βυτίνα και φώναξε στη φάλαγγα των αρμάτων μάχης των Ναζί : “Σταθείτε. Δεν θα μας σκλαβώσετε. […]

Ο 15χρονος Ηπειρώτης, ο «Βλάχος» όπως τον έλεγαν όταν έφτασε στην Αθήνα, φοίτησε στο νυχτερινό σχολείο δουλεύοντας σερβιτόρος, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο, έγινε διευθυντής σε πολιτικό γραφείο υπουργού και λειτούργησε μεγάλο λογιστικό γραφείο. Μια παρακαταθήκη για τον άνθρωπο θέλει ν’ αφήσει ο Αντώνης Νούσιας με την αυτοβιογραφία του «Μια ζωή, πολλές ιστορίες», που μόλις κυκλοφόρησε απ’ […]

Ο «μεγάλος περίπατος του Πέτρου» αποτελεί έργο-σταθμό της νεοελληνικής παιδικής λογοτεχνίας, έχοντας σημαδέψει μέχρι σήμερα τουλάχιστον τρεις γενιές παιδιών. Η Άλκη Ζέη έγραψε το βιβλίο στα χρόνια της Χούντας, όταν ζούσε αυτοεξόριστη με την οικογένειά της στο Παρίσι. Η συγγραφέας ήθελε να διηγηθεί την καθημερινότητα της γερμανικής κατοχής μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, έτσι ώστε […]