Κάρλα. Η μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας που αποξήραναν το ΄60 και επαδημιουργήθηκε. Η χαμένη πολιτεία των ψαράδων. Νέα εκπομπή

Την ιστορία της λίμνης Κάρλας που επανασυστάθηκε μετά τις πλημμύρες στην Θεσσαλία, παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα 20 Μαΐου  στις 21.00 από το COSMOTE HISTORY.

 Το επεισόδιο μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή 26 Μαΐου στις 17.00.

Η εκπομπή παρουσιάζει την ιστορία της λίμνης Κάρλας και του λιμναίου πολιτισμού των Καναλιών, που αναπτύχθηκε και έζησε δίπλα στη λίμνη για αιώνες.

Το αρχαίο όνομα της λίμνης ήταν Βοιβηίς. Πρωταγωνίστησε στις μυθολογικές μάχες, που απεικονίστηκαν στις μετόπες και στις 4 πλευρές του  Παρθενώνα: τη Γιγαντομαχία, την Αμαζονομαχία, την Κενταυρομαχία και τον πόλεμο της Τροίας.

Τα νερά της λίμνης έθρεψαν έναν μοναδικό πολιτισμό που δυστυχώς έμελλε να εξαφανιστεί μετά τη δεκαετία του 1960, με την αποξήρανση της λίμνης.

Μαζί με τα νερά χάθηκαν και οι ψαράδες του χωριού “Κανάλια”, οι οποίοι ζούσαν στην κυριολεξία μέσα στη λίμνη.

Οι Ψαράδες

Η «Μηχανή του Χρόνου» κατέγραψε μαρτυρίες από τους τελευταίους ψαράδες που διηγήθηκαν την άγνωστη ζωή τους μέσα στη λίμνη.

Το επάγγελμά τους  ήταν κληρονομικό, από πατέρα σε γιο, μόλις γινόταν 16 ετών. Ζούσαν  για 9 μήνες μακριά απ’ τις οικογένειές τους μέσα σε καλύβες που έχτιζαν στη λίμνη. Το ψάρεμα γινόταν με παγίδες που έστηναν γύρω από τις καλύβες.

Τα ψάρια της Κάρλας πωλούνταν σε ολόκληρη τη Θεσσαλία, ενώ μερικές φορές έφταναν και μέχρι τη Μακεδονία. Τα Κανάλια ευημερούσαν όσο κανένα άλλο χωριό στην περιοχή. Όλα όμως άλλαξαν όταν αποφασίστηκε η αποξήρανση.

Η αποξήρανση

Τα έργα ξεκίνησαν για να αντιμετωπιστεί η ελονοσία που ταλαιπωρούσε τους ντόπιους, αλλά και για να βρεθούν νέες καλλιεργήσιμες εκτάσεις που θα έτρεφαν τον πληθυσμό και θα ενίσχυαν την οικονομία.

Τα σχέδια προέβλεπαν τη δημιουργία ενός ταμιευτήρα, που θα διατηρούσε μέρος από τα νερά της λίμνης. Ωστόσο αυτό το έργο δεν πραγματοποιήθηκε, καθώς ασκήθηκαν πιέσεις να δοθούν όσο το δυνατό περισσότερες εκτάσεις για καλλιέργειες .

Η αποξήρανση ολοκληρώθηκε το 1962 και οι ψαράδες των Καναλιών έχασαν τη “λίμνη” κάτω απ’ τα πόδια τους.

Από ψαράδες, κάποιοι έγιναν αγρότες, αλλά με μικρές αποδόσεις καθώς τα εδάφη της Κάρλας αποδείχθηκαν αλατούχα και ακατάλληλα για βαμβάκι και σιτηρά.

Οι περισσότεροι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την περιοχή για τις οικοδομές της Αθήνας και οι πιο τυχεροί παρέμειναν στην Μαγνησία δουλεύοντας στην τσιμεντοβιομηχανία του Βόλου.

Οι συνέπειες

Οι  βάρκες της Κάρλας βγήκαν στην στεριά και σάπισαν. Μαζί χάθηκε και ο λιμναίος πολιτισμός.

Η Μηχανή του Χρόνου κατέγραψε τις συνέπειες της αποξήρανσης, που επηρέασαν όχι μόνο τα Κανάλια, αλλά ολόκληρη την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής, που αποτελούσε έναν υδροβιότοπο τεράστιας σημασίας για το περιβάλλον.

Τελικά, το 2010 πάρθηκε η απόφαση να ανασυσταθεί μέρος της λίμνης, καθώς ο υδροφόρος ορίζοντας είχε πλέον εξαφανιστεί και δεν κάλυπτε τις ανάγκες για πότισμα. Τα έργα ολοκληρώθηκαν οχτώ χρόνια αργότερα και το οικοσύστημα της Κάρλας άρχισε σταδιακά να επανακάμπτει. Οι ψαράδες όμως, δεν γύρισαν.

Η επαναδημιουργία

Τον Σεπτέμβριο του 2023, η κακοκαιρία Daniel έπληξε όλη τη Θεσσαλία. Ο Πηνειός και τα υπόλοιπα ποτάμια υπερχείλισαν, πλημμυρίζοντας όλα τα παρακάρλια χωριά. Εκατοντάδες σπίτια και περιουσίες βούλιαξαν. Ζημιές ανυπολόγιστης αξίας.

Το έντονο κλιματικό φαινόμενο οδήγησε στην πλήρη επανασύσταση της Κάρλας, η οποία έφτασε στα όρια που κατείχε πριν από την αποξήρανση. Έτσι ξαναέγινε η μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας.

Έρευνα επεισοδίου: Αθηνά Τζίμα

Στην εκπομπή μιλούν:

Μάκης Εξαρχόπουλος – Δημοσιογράφος, ερευνητής της ιστορίας της Κάρλας

Γιάννης Βέργος – Βιολόγος στη Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Θεσσαλίας Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.

Λεωνίδας Σαμπατακάκης, Γεωλόγος, Διευθυντής ΙΓΜΕ

Λεωνίδας Χατζηζήσης – κάτοικος στα Κανάλια

Αριστείδης Ρούμπος – κάτοικος στα Κανάλια

Βασιλική Τράκη – κάτοικος στα Κανάλια

π. Αθανάσιος Σκοπιανός – Ιερέας Αγ. Νικολάου Καναλίων