Ο Δαίδαλος θρηνεί τον ‘Ικαρο. Το σημαντικότερο γλυπτό της Χιλής αναπαριστά τον ελληνικό μύθο

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Το 1922 η Βραζιλία γιόρταζε τα 100 χρόνια της ανεξαρτησίας της. Μία από τις πιο στενούς συμμάχους της, η Χιλή, της έστειλε ως δώρο ένα σύμπλεγμα αγαλμάτων που αναπαριστά  τον Δαίδαλο να θρηνεί τον νεκρό Ίκαρο μετά την πτώση του στο Ικάριο Πέλαγος. Είναι έργο της Ρεμπέκα Μάτε-Μπέλο, της πρώτης Χιλιανής γλύπτριας. Αντίγραφο του έργου υπάρχει σήμερα σε κεντρικό σημείο και στο Σαντιάγκο και οι Χιλιανοί το θεωρούν ίσως ως το σημαντικότερο γλυπτό τους.

Το γλυπτό του Ικάρου και Δαιδάλου

Μπροστά στην είσοδο του Εθνικού Μουσείο Καλών Τεχνών στο Σαντιάγκο της Χίλης, ο επισκέπτης βλέπει μία γλυπτή σύνθεση που στη βάση της έχει την επιγραφή «Unidos en la gloria y en la Muerte», δηλαδή «Ενωμένοι στη δόξα και το θάνατο»

Το γλυπτό δείχνει τον Δαίδαλο να θρηνεί τον νεκρό Ίκαρο μετά την πτώση του στο Ικάριο Πέλαγο.

Σύμφωνα με το μύθο, ενώ ο Ίκαρος πετούσε με τον Δαίδαλο πάνω από το Ικάριο Πέλαγος, λησμόνησε τη συμβουλή που του είχε δώσει ο πατέρας του να μην πετάει πολύ ψηλά για να μη λιώσει ο ήλιος το κερί που κρατούσε τα φτερά των πτερύγων του.

Το αποτέλεσμα ήταν ο Ίκαρος να πάθει το ατύχημά του, να πέσει στη θάλασσα και να πνιγεί.

Οι νύμφες που ήταν κοντά τράβηξαν το νεκρό Ίκαρο και το ακούμπησαν πάνω σ’ ένα βράχο κοντά στις ακτές του νησιού Οινόη. Αργότερα το νησί πήρε το όνομα Ικαρία προς τιμή του Ικάρου.

Ο Δαίδαλος είδε νεκρό τον γιο του αλλά δεν πρόλαβε να τον θάψει στην Ικαρία αφού τον καταδίωκε ο Μίνωας με το στόλο του. Έτσι υποχρεώθηκε σχεδόν αμέσως να συνεχίσει την πτήση του που τελικά τον έβγαλε στη Σικελία. Αργότερα, ο Ηρακλής μετέφερε τα λείψανα του Ικάρου από το βράχο και τα έθαψε στην Ικαρία.

Δώρο στη Βραζιλία

Το γλυπτό στο Σαντιάγκο με τον Δαίδαλο να θρηνεί τον Ίκαρο είναι της Ρεμπέκα Μάτε Μπέλο (Rebeca Matte Bello), της πρώτης Χιλιανής γλύπτριας, και το φιλοτέχνησε το 1922.

Όμως, δεν είναι το πρωτότυπο έργο καθώς βρίσκεται σε πάρκο του Ρίο ντε Τζανέιρο.

Ήταν δώρο της Χιλιανής κυβέρνησης στη Βραζιλία για τα 100 χρόνια ανεξαρτησίας της. Μετά τη δωρεά αυτή, το άγαλμα έγινε πολύ γνωστό και στη Χιλή. Έτσι πολλά χρόνια αργότερα, τοποθετήθηκε ένα αντίγραφο και στο Σαντιάγκο, έξω από το Εθνικό Μουσείο Καλών Τεχνών.

Το σημαντικότερο γλυπτό της Χιλής

Σήμερα το άγαλμα του νεκρού Ίκαρου και του Δαιδάλου που θρηνεί είναι ένα από τα πιο διάσημα της Χιλής. Πολλοί Χιλιανοί το θεωρούν ως το σημαντικότερο της χώρας τους.

Μάλιστα, το 2018, ο βανδαλισμός του γλυπτού με γκράφιτι προκάλεσε την αγανάκτηση της κοινής γνώμης. Η άμεση αποκατάστασή του υπήρξε ένα από τα πρώτα θέματα στα τοπικά δελτία ειδήσεων.

Ο πίνακας του Ντράπερ

Εκτός από το γλυπτό της Μάτε-Μπέλο, ο θρήνος για τον νεκρό Ίκαρο υπήρξε θέμα διάσημου πίνακα του Βρετανού ζωγράφου Χέρπερτ Τζέιμς Ντράπερ το 1898. Σε αυτό, το σώμα του Ικάρου είναι πάνω στο βράχο, αλλά αντί για τον Δαίδαλο τον θρηνούν οι νύμφες που το περιμάζεψαν. Σήμερα ο πίνακας του Ντάπερ εκτίθεται στην Πινακοθήκη Τέιτ στο Λονδίνο.

“Βράχος του Ίκαρη”

Ένας βράχος στο νότιο μέρος της Ικαρίας περίπου 50 μέτρα από την ακτή και το χωριό Χρυσόστομος, κοντά στον Άγιο Κήρυκο, αποκαλείται «Βράχος του Ίκαρη». Θεωρείται ότι εκεί μετέφεραν οι νύμφες το νεκρό Ίκαρο. Στην ακτή απέναντι έχει χτιστεί ένα μικρό θέατρο όπου γίνονται πολλές εκδηλώσεις.

Μια σιδηρονικελιούχα μεταλλοφορία που βρίσκεται διάσπαρτη στα χωράφια της περιοχής σύμφωνα με την παράδοση έχει το όνομα «αίμα του Ικάρου».

Δείτε εδώ ένα σύντομο ντοκιμαντέρ του Εθνικού Μουσείου Καλών Τεχνών της Χιλής για την αποκατάσταση του γλυπτού του Ικάρου και του Δαιδάλου στο Σαντιάγκο.