10 γεγονότα που συνέβησαν σαν σήμερα, 25 Ιουλίου. Η διώρυγα της Κορίνθου, ο «Τζόι», η Μάτα Χάρι και ο Μιχάλης Κακογιάννης

25 Ιουλίου 306. Πέθανε ο πατέρας του Μεγάλου Κωνσταντίνου

Την ίδια μέρα, ο Κωνσταντίνος ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας.

Γάιος Φλάβιος Βαλέριος Κωνστάντιος ο Χλωρός βρέθηκε στον ρωμαϊκό θρόνο από το 293 έως το 306. Έμεινε στην ιστορία ως Κωνστάντιος Χλωρός χάρη στους βυζαντινούς ιστορικούς που του έδωσαν το προσωνύμιο «Χλωρός» δηλαδή «Χλωμός», λόγω του χλωμού του προσώπου. Θεωρείται ιδρυτής της Δυναστείας του Κωνσταντίνου.

25 Ιουλίου 1865. Πέθανε ο Τζέιμς Μπάρι (ή η Μάργκαρετ Ανν Μπάλκλει)

Ήταν από τους πιο γνωστούς στρατιωτικούς γιατρούς της Βρετανικής Αυτοκρατορίας την Βικτωριανή περίοδο. Υπηρέτησε στο στρατό για 50 χρόνια, έγινε ο πρώτος γιατρός στην Αφρική που έκανε καισαρική τομή από την οποία επιβίωσαν μητέρα και βρέφος και του απένειμαν τον τίτλο του γενικού επιθεωρητή. Μετά το θάνατό του αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα!

Το πραγματικό του όνομα ήταν Μάργκαρετ Ανν Μπάλκλει. Από μικρή είχε πάθος με την ιατρική και συνήθιζε να παραπονιέται για το πόσα πράγματα θα μπορούσε να καταφέρει αν δεν ήταν κορίτσι. Η ευκαιρία να αλλάξει ταυτότητα της δόθηκε όταν πέθανε ένας θείος της. Κληρονόμησε κάποια χρήματα και αποφάσισε να ξεκινήσει να σπουδάζει, μεταμφιεσμένη σε άντρα.

Ξεκίνησε την καριέρα του το 1812 ως βοηθός νοσοκομείου στον Βρετανικό στρατό. Για να δικαιολογήσει την θηλυπρεπή εμφάνισή του καθώς ήταν αμούστακος, έλεγε ότι ήταν πολύ μικρότερος σε ηλικία απ’ ότι ήταν στην πραγματικότητα. Αργότερα υποστήριζε ότι είχε γεννηθεί πρόωρα, είχε τακούνια στις μπότες του, ενώ παραγέμιζε τα σακάκια του για να κάνει τους ώμους του να φαίνονται φαρδύτεροι. Για την ψιλή φωνή του δεν δεχόταν περιπαικτικά σχόλια. Είχε υιοθετήσει μια βίαιη και οξύθυμη περσόνα, προκειμένου να συγκαλύψει τη θηλυκότητά του.

Υπηρέτησε στον στρατό σε διάφορες περιοχές της Βρετανικής Αυτοκρατορίας όπως στις Δυτικές Ινδίες, στη Μεσόγειο αλλά και στην Κριμαία κατά τη διάρκεια του πολέμου. Αναγκάστηκε να συνταξιοδοτηθεί το 1859 για λόγους υγείας και πέθανε το 1865 από δυσεντερία. Τότε, κατά την ταφή του, αποκαλύφθηκε και το μυστικό που σόκαρε την βρετανική κοινωνία του 19ου αιώνα…

25 Ιουλίου 1893. Τα εγκαίνια της διώρυγας της Κορίνθου

Έχει μήκος 6,4 χιλιόμετρα, πλάτος στην επιφάνεια της θάλασσας 24,6 μέτρα, ενώ το βάθος της κυμαίνεται από 7,5 έως 8 μέτρα.

Σύμφωνα με τα αρχαία κείμενα, ο τύραννος της Κορίνθου, Περίανδρος, ήταν ο πρώτος που επιχείρησε να ενώσει τον Σαρωνικό με τον Κορινθιακό κόλπο, το 602 π.Χ. Οι πρώτες μελετημένες προσπάθειες έγιναν από τον Ιωάννη Καποδίστρια, ενώ το έργο έφερε τελικά εις πέρας ο Χαρίλαος Τρικούπης.

Χρειάστηκαν συνολικά 2.500 εργάτες και μηχανικοί που δούλευαν ασταμάτητα για 11 χρόνια, μέχρι τα πολυαναμενόμενα εγκαίνια τον Ιούλιο 1893.

Από την πρώτη στιγμή της λειτουργίας της μέχρι σήμερα, η διώρυγα αποτελεί διεθνή κόμβο θαλάσσιων συγκοινωνιών. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο τη διασχίζουν περίπου 12.000 πλοία από κάθε γωνία του πλανήτη.

25 Ιουλίου 1895. Ο γάμος του Πιερ Κιουρί με τη Μαρί

Γνωρίστηκαν σε ένα εργαστήριο στο Παρίσι και, σύμφωνα με τους βιογράφους τους, ο έρωτας ήταν κεραυνοβόλος. Αμέσως σύναψαν ερωτική σχέση, τον επόμενο χρόνο παντρεύτηκαν με πολιτικό γάμο και η Μαρί πήρε το επώνυμο του άντρα της.

Το 1898, δουλεύοντας μαζί, απομόνωσαν μια ουσία που εξέπεμπε 300 φορές περισσότερη ακτινοβολία από ότι το ουράνιο.

Λίγους μήνες αργότερα ανακάλυψαν ένα ακόμη χημικό στοιχείο το οποίο είχε κοινή χημική συμπεριφορά με το βάριο και το ονόμασαν ράδιο. Έπειτα αφιερώθηκαν ολοκληρωτικά στην απομόνωσή του, την οποία και πέτυχαν το 1902. Γι’ αυτό τους το επίτευγμα, το 1903 η Μαρί και ο Πιερ μοιράστηκαν το Νόμπελ Φυσικής. Μάλιστα, θεωρούνται οι πρώτοι επιστήμονες που εκτέθηκαν στην ραδιενέργεια, χωρίς να γνωρίζουν τις βλαβερές επιπτώσεις του ράδιου στον ανθρώπινο οργανισμό.

Η κοινή τους πορεία διακόπηκε πρόωρα το 1906, όταν ο Πιερ βρήκε τραγικό θάνατο σε δρόμο του Παρισιού, όπου τον πάτησε ένα κάρο με άλογα. Η Μαρί κλονίστηκε βαθύτατα και βρήκε παρηγοριά στην επιστήμη. Το 1908 έγινε η πρώτη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης, ενώ τρία χρόνια αργότερα κέρδισε το Νόμπελ Χημείας.

Κατά την παραλαβή του βραβείου δεν παρέλειψε να αναφέρει τον Πιερ.

25 Ιουλίου 1917. Καταδικάστηκε σε θάνατο η Μάτα Χάρι

Το πραγματικό της όνομα ήταν Μαργκαρέτα Γερτρούδη Ζέλε. Ήταν μελαχρινή με σκούρα επιδερμίδα, αισθησιακά χείλη και μεγάλα μαύρα μάτια. Είχε κληρονομήσει την εξωτική της ομορφιά της από τη Χαβανέζα μητέρα της.

Γεννημένη στην Ολλανδία, μετακόμισε στο Παρίσι στα 20 της και ξεκίνησε να εμφανίζεται σε καμπαρέ. Ο χορός της ήταν «τολμηρός» και «εξωτικός», καθώς αποτελούταν από ένα μείγμα ανατολίτικων και αισθησιακών στοιχείων, με λίγα έως καθόλου ρούχα. Με το όνομα “Μάτα Χάρι” δηλαδή “το μάτι της ημέρας”, μπήκε στα μεγάλα σαλόνια, αλλά και στις σημαντικές κρεβατοκάμαρες του Παρισιού. Παράλληλα, ξεκίνησε να κάνει περιοδείες σε όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις.

Όταν ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος, σύναψε την πρώτη συμφωνία κατασκοπείας για λογαριασμό των Γάλλων. Της προσέφεραν ένα εκατομμύριο φράγκα για να αξιοποιήσει το διεθνές δίκτυο εραστών της, κατασκοπεύοντας τους Γερμανούς. Παράλληλα, έκανε τους Γερμανούς να πιστέψουν ότι δούλευε και για εκείνους.

Έχοντας ολλανδικό διαβατήριο, λόγω της ουδετερότητας της χώρας, μπορούσε καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου να μετακινείται ελεύθερα από τη μία χώρα στην άλλη. Τελικά το 1917 συνελήφθη από τους Γάλλους με την κατηγορία της διπλής κατασκόπου κατά συρροή. Αφού της πρόσαψαν ευθύνες για το θάνατο 50.000 Γάλλων στρατιωτών, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε στις 15 Οκτωβρίου στην περιοχή του Βενσέν.

Πολλοί υποστηρίζουν μέχρι σήμερα ότι η Ζέλε υπήρξε, πιθανότατα, θύμα σκευωρίας. Αρκετά από τα στοιχεία που παρουσιάσθηκαν στη δίκη της ήταν χαλκευμένα, ενώ αγνοήθηκαν άλλα, που ενδεχομένως θα οδηγούσαν στην αθώωσή της.

25 Ιουλίου 1962. Ίση αμοιβή ανεξαρτήτως φύλου

Το αμερικανικό Κογκρέσο ψήφισε για πρώτη φορά νομοσχέδιο που προέβλεπε ίση αμοιβή για άντρες και γυναίκες. Ο νέος νόμος επέβαλλε στους εργοδότες να πληρώνουν ίσους μισθούς σε εργαζόμενους που παράγουν εργασία ανάλογης ποσότητας και ποιότητας ανεξαρτήτως φύλου.

25 Ιουλίου 1967. Γεννήθηκε ο Ματ Λε Μπλανκ, το φιλαράκι

Ξεκίνησε την καριέρα του ανήλικος ακόμα, στον χώρο της διαφήμισης, πρωταγωνιστώντας σε τηλεοπτικά σποτ μεγάλων εταιριών. Χάρη στην αναγνωρισιμότητα που κέρδισε από τις διαφημίσεις, προσέλαβε ατζέντη, ο οποίος του εξασφάλισε μια μικρή συμμετοχή σε ένα επεισόδιο της πετυχημένης σειράς “Παντρεμένοι με Παιδιά”.

Στη συνέχεια βρήκε πολλούς δεύτερους ρόλους, με αποτέλεσμα να αποκτήσει αφενός εμπειρία και γνωριμίες, όχι όμως καταξίωση και οικονομική αυτάρκεια.

Η καριέρα του εκτοξεύτηκε απρόσμενα όταν το 1994 πήρε έναν από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους σε μία νέα φιλόδοξη σειρά του NBC. Όπως αποκάλυψε αργότερα, την ημέρα που τον προσέλαβαν, είχε 11 δολάρια στην τσέπη του. Ο τηλεοπτικός “Τζόι” και τα υπόλοιπα 5 «φιλαράκια» αγαπήθηκαν αμέσως από το κοινό και παρέμειναν στους τηλεοπτικούς δέκτες για μια δεκαετία. Το όνομά του Ματ Λε Μπλανκ έγινε ένα από τα πιο περιζήτητα στο Χόλιγουντ, οι επαγγελματικές πόρτες άνοιξαν διάπλατα και μέχρι σήμερα είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα της παγκόσμιας σκηνής.

25 Ιουλίου 1984. Ο πρώτος περίπατος γυναίκας στο διάστημα

Η ρωσίδα κοσμοναύτης Σβετλάνα Σαβίτσκαγια έγινε η δεύτερη γυναίκα που ταξίδεψε στο διάστημα, αλλά η πρώτη που έκανε «διαστημικό περίπατο». Στην αστροναυτική αργκό, «περίπατος» ονομάζεται οποιαδήποτε δραστηριότητα εκτός σκάφους. Η 36χρονη Σβετλάνα βγήκε από τον διαστημικό σταθμό Σαλιούτ 7 και παρέμεινε στο κενό επί 3 ώρες και 35 λεπτά.

Της δόθηκε δύο φορές ο τίτλος του Ήρωα της Σοβιετικής Ενώσεως και ο αστεροειδής 4118 Σβέτα ονομάσθηκε έτσι προς τιμή της.

25 Ιουλίου 2010. WikiLeaks και Αφγανιστάν

Με τίτλο το «Ημερολόγιο του Πολέμου στο Αφγανιστάν» («Afghan War Diary»), το Wikileaks δημοσίευσε μια συλλογή περισσοτέρων από 76.900 εγγράφων σχετικά με τον πόλεμο τα οποία μέχρι τότε δεν ήταν διαθέσιμα στο ευρύ κοινό.

Συνοδευόμενα από το βίντεο της επίθεσης ενός αμερικανικού στρατιωτικού ελικοπτέρου που είχε στοιχίσει τη ζωή σε 18 άτομα στη Βαγδάτη τρία χρόνια νωρίτερα, η διαρροή αυτή έφερε σε πολύ δύσκολη θέση την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Οι απόρρητες εικόνες έδειχναν ένα αμερικανικό ελικόπτερο Απάτσι να ανοίγει πυρ εναντίον πολιτών σκοτώνοντας 12 μεταξύ των οποίων και 2 εργαζόμενους του Reuters, ενώ τραυμάτισαν και 2 παιδιά.

Τα βίντεο και τα απόρρητα στοιχεία δόθηκαν στο Wikileaks από τη στρατιώτη Τσέλσι Μάνινγκ. Η Μάνινγκ καταδικάστηκε από αμερικανικό δικαστήριο σε 35 χρόνια κάθειρξη, αλλά πήρε χάρη από τον Μπαράκ Ομπάμα το 2017 μετά από 7 χρόνια στη φυλακή.

25 Ιουλίου 2011. Πέθανε ο Μιχάλης Κακογιάννης

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Λεμεσό. Όταν έκλεισε τα 18, μετακόμισε στο Λονδίνο για σπουδές. Αν και ξεκίνησε στη Νομική, πολύ σύντομα τον κέρδισε η τέχνη. Το 1941 τον προσέλαβαν στο ελληνικό τμήμα του BBC, πρώτα ως μεταφραστή και ύστερα ως εκφωνητή. Εκεί δούλευε δίπλα σε ανθρώπους όπως ο Τζορτζ Όργουελ, η Κατίνα Παξινού και ο Νίκος Καζαντζάκης.

Το 1953 εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα και άρχισε να γράφει το σενάριο της πρώτης του ταινίας «Κυριακάτικο ξύπνημα». Κυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες το 1954 με πρωταγωνιστές τον Δημήτρη Χορν και και την Έλλη Λαμπέτη και αργότερα συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Κανών.

Ακολούθησε η «Στέλλα», το «Κορίτσι με τα μαύρα», το «Τελευταίο Ψέμα», η «Ερόικα». Ο μεγαλύτερος σταθμός στην καριέρα του όμως ήρθε το 1964. Η κινηματογραφική μεταφορά του Αλέξη Ζορμπά, του διάσημου πρωταγωνιστή του μυθιστορήματος του Καζαντζάκη, του χάρισε τρία βραβεία Όσκαρ και διεθνή καταξίωση.

Επόμενη κομβική στιγμή της καριέρας του ήταν το πολιτικό ντοκιμαντέρ «Αττίλας ’74», που κυκλοφόρησε το 1975 και κατέγραφε την κατάσταση στην Κύπρο, μετά το πραξικόπημα κατά του Μακάριου και την τουρκική εισβολή.

«Έζησα καλή ζωή, ασχέτως αν ποτέ δεν έκανα οικογένεια. Αγάπησα πλάσματα, που με μεγαλύτερη παραφορά αγάπησαν εμένα, έσπασα συχνά τις ερωτικές συμβάσεις, που η τρέχουσα ηθική επέβαλλε. Αγάπησα πολύ περισσότερο, ωστόσο, τη δουλειά μου»

Έφυγε πλήρης ημερών το 2011, σε ηλικία 90 ετών.