ΚΑΤΟΧΗ

Στις νότιες πλαγιές του Ψηλορείτη, ανάμεσα στα χωριά Ζαρός και Βορίζια, βρίσκεται ένας εγκαταλελειμμένος οικισμός, που χτίστηκε για να στεγάσει τους επιζώντες από την επέλαση των Γερμανών κατακτητών αλλά δεν κατοικήθηκε ποτέ. Επίσημα ονομάζεται Νέα Βορίζια, αλλά όλοι το αποκαλούν χωριό «φάντασμα». Ο “Ψηλορείτης” αντιστέκεται Μετά το τέλος της ηρωικής “μάχης της Κρήτης“, οι Βοριζιανοί […]

16 Νοεμβρίου 1942. Το ελληνικό υποβρύχιο “ΤΡΙΤΩΝ” εξαπέλυσε επίθεση εναντίον γερμανικής νηοπομπής στο Κάβο Ντόρο, ακρωτήριο του Καφηρέα. Η μάχη, όμως, έληξε άδοξα, καθώς το σύγχρονο γερμανικό καταδιωκτικό βομβάρδισε ανελέητα το γερασμένο ελληνικό υποβρύχιο, μέχρι που το βύθισε. Οι Έλληνες αρνήθηκαν να παραδοθούν και πολέμησαν από το κατάστρωμα του σκάφους. Ήταν ένας γενναίος, αλλά άνισος […]

Στις 15 Δεκεμβρίου 1943, ενώ μαινόταν ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, στο Aldwych Theatre ένα από τα πιο φημισμένα θέατρα του Λονδίνου ανέβηκε η παράσταση «There shall be no night» («Δεν θα υπάρξει σκοτάδι») του θεατρικού συγγραφέα Ρόμπερτ Σέργουντ (Robert E. Sherwood). Το έργο είναι εμπνευσμένο από τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 και τη γερμανική εισβολή […]

Μια ιστορία… ένα τραγούδι, του Ηρακλή Ευστρατιάδη Το “Λόντρα- Παρίσι- Αθήνα” είναι ένα τραγούδι σε στίχους Μίμη ΤραΪφόρου και μουσική Λεό Ραπίτη, το οποίο ερμήνευσε μοναδικά η Σοφία Βέμπο το 1949.   Νωρίτερα, το 1942, η Βέμπο με τον Τραϊφόρο, κυνηγημένοι από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς, είχαν καταφύγει στην Αίγυπτο, στην ελληνική παροικία του Καΐρου. […]

Το μωρό επέζησε από την τραγωδία και βρέθηκε από κατοίκους του χωριού να θηλάζει από τη νεκρή μητέρα του

του συνεργάτη μας ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Στις 27 Απριλίου 1941 στη διάρκεια της γερμανικής εισβολής της Ελλάδας, μία γερμανική δύναμη αποβιβάστηκε στη Λήμνο και την κατέλαβε. Οι Γερμανοί είχαν αναχωρήσει από το Πόρτο Λάγος και την Καβάλα με κατασχεμένα πλοιάρια και πριν τη Λήμνο είχαν καταλάβει τη Σαμοθράκη. Καθώς είχε ήδη υπάρξει η συνθηκολόγηση του […]

14 Σεπτεμβρίου 1943. Μονάδες της Βέρμαχτ παρελαύνουν στη Βιάννο. Εκτελούν ανελέητα μικρούς και μεγάλους, παιδιά, ακόμη και εγκυμονούσες κοπέλες. Η σφαγή διήρκεσε τρεις μέρες. Το χωριό καταστράφηκε ολοκληρωτικά. Η πρώτη επίθεση των ανταρτών στους Ναζί 8 Σεπτεμβρίου 1943. Η είδηση για την συνθηκολόγηση της Ιταλίας με τα Συμμαχικά Στρατεύματα έφτασε στους αντάρτες της Κρήτης, προκαλώντας […]

Το πρωί της 5ης Απριλίου του 1944, παραμονές Μεγάλης Eβδομάδας, ομάδα 40 ανταρτών με επικεφαλής τον καθηγητή φιλολογίας Αλέξανδρο Ρόσιο, γνωστό και ως «καπετάν Υψηλάντη», έστησαν ενέδρα σε γερμανική αυτοκινητοπομπή. Ήθελαν να απαντήσουν δυναμικά στους Γερμανούς της περιοχής οι οποίοι σε συνεργασία με Βούλγαρους Κομιτατζήδες υπό τον Άντον Κάλτσεφ αλλά και άνδρες του εθελοντικού δοσιλογικού […]

Στις 13 Δεκεμβρίου του 1943 δυνάμεις της «Βέρμαχτ» σκότωσαν σχεδόν όλους τους άρρενες κατοίκους των Καλαβρύτων, σε αντίποινα για την εκτέλεση αιχμαλώτων Γερμανών

Τα ολοκαυτώματα της Κάνδανου, του Δίστομου, των Καλαβρύτων, του Κομμένου και των Λιγκιάδων, της Μουσιωτίτσας, των Κεδρυλλίων, του Χορτιάτη, των Γιαννιτσών, του Μεσόβουνου, της Δράμας, του Δομένικου, αλλά και τα αιματηρά μπλόκα, οι φυλακίσεις και τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, αποτελούν μαύρη σελίδα της νεότερης ιστορίας και αδιάψευστος μάρτυρας της κτηνώδους βίας που χρησιμοποίησαν οι κατοχικές […]

Δέκα γεγονότα που πολλοί αγνοούν για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το έπος του '40 και την Κατοχή.

Η πρώτη αντιστασιακή πράξη εναντίον των Ναζί ήταν η αυτοθυσία του Μαθητή της Ε΄ Γυμνασίου του Βαρβακείου, Μαθιού Πόταγα από τη Βυτίνα, στις 2 Μαϊου του 1941. Στάθηκε στη γέφυρα Κουτρουμπή, στο δημόσιο δρόμο που περνούσε έξω από τη Βυτίνα και φώναξε στη φάλαγγα των αρμάτων μάχης των Ναζί : “Σταθείτε. Δεν θα μας σκλαβώσετε. […]

4 Νοεμβρίου 1944. Πάνοπλος ο ΕΛΑΣ έχει περικυκλώσει το Κιλκίς, όπου έχουν «οχυρωθεί» ένοπλες ομάδες γερμανόφιλων στην προσπάθειά τους να αμυνθούν κατά την αποχώρηση της Βέρμαχτ από την Ελλάδα. Ήταν η φονικότερη μάχης της κατοχής που σηματοδότησε και τον ελληνικό εμφύλιο που ξέσπασε αργότερα.  Το φθινόπωρο του ’44 η βόρεια Ελλάδα είχε επέλθει ουσιαστικά στα […]

Η μάχη στη γέφυρα ξεκινάει με βάση το σχέδιο, η έκβασή της όμως παίρνει δραματική τροπή.

7 Ιουλίου 1944. Η κεντρική πλατεία των Κάτω Λεχωνίων βάφεται με αίμα. Από τα κλωνάρια μιας μεγάλης μουριάς, κρέμονται τα άψυχα κορμιά τριών γυναικών.  Οι τρεις γενναίες Λεχωνίτισσες, κορυφαίες μορφές του θεσσαλικού αντάρτικου αγώνα, είχαν προδοθεί από συμπατριώτες τους. Λουκία Τοπάλη, Σοφίκα Τοπάλη και Φιλίτσα Καλαβρού. Αυτά είναι τα ονόματα των τριών γυναικών που θυσιάστηκαν για […]

26 Ιουλίου 1944. Δεκαπέντε πτώματα πατριωτών κείτονταν σε ένα λάκκο στο Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης μετά από ομαδική εκτέλεση τους από τον Γερμανό επιλοχία Σούμπερτ και τους Έλληνες δοσίλογους συνεργάτες του. Τις δραματικές στιγμές παρακολουθούσαν αποσβολωμένοι κάτοικοι της περιοχής. Ανάμεσά τους ήταν και ένας νεαρός. Ήταν ο γιος του εργολάβου Μάλαμα από τη Θεσσαλονίκη. Μετά την εκτέλεση […]

Ο Μητροπολίτης Λήμνου και αργότερα Τρικάλων (Τρίκκης), Διονύσιος, κατά κόσμον Κωνσταντίνος Χαραλάμπους, ξεκίνησε ως ηγούμενος της Ιεράς Μονής Λειμώνος στην Καλλονή Λέσβου και αναδείχθηκε σε κορυφαία αντιστασιακή μορφή. Συνελήφθη από του Γερμανούς γιατί παρείχε κάλυψη και φροντίδα σε καταζητούμενους Άγγλους στρατιώτες. Βασανίστηκε σκληρά και στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην πόλη Ζνόγμο της Τσεχίας. Το ημερολόγιο […]

Σπίτια πυρπολημένα, ελάχιστα πέτρινα κτίσματα που στέκουν όρθια, μια εκκλησία και σπαράγματα ενός σχολείου. Είναι ό,τι έχει απομείνει στο παλαιό Κωσταράζι και υπενθυμίζει ακόμη και σήμερα ότι στο χωριό-φάντασμα υπήρξε κάποτε ζωή. Η μαρμάρινη επιγραφή πάνω στα απομεινάρια ενός πέτρινου τοίχου περικλείει τα συναισθήματα των κατοίκων που έφυγαν και άφησαν πίσω τους ένα ερειπωμένο χωριό: […]

Στην επιχρωματισμένη φωτογραφία του 1944 ο γερο-Τσεκούρας μιλάει  στη Βίνιανη μπροστά σε ομάδα ανταρτών και πολιτών για τις εκλογές του 1944. Ήταν ο σημαιοφόρος της ομάδας του Άρη Βελουχιώτη και εκείνος τον αποκαλούσε «πατέρα». Και όμως, αυτός ο αποφασισμένος άντρας στην αρχή δεν έγινε αμέσως δεκτός στις αντιστασιακές ομάδες του Παρνασσού. Ο γερο-Τσεκούρας καταγόταν από το Καπνοχώρι. […]

Η δράση του στρατιωτικού Αθανάσιου Χρυσοχόου στη Θεσσαλονίκη υπήρξε μια από τις πιο αμφιλεγόμενες στην κατοχική ιστορία της πόλης. Υπήρξε διορισμένος αξιωματούχος στη Θεσσαλονίκη και όπως αναφέρεται σε έγγραφό του προς τους νομάρχες και επάρχους της δικαιοδοσίας του, απέκλειε «κάθε ενδεχόμενο άσκησης βίας» κατά τους  στρατού κατοχής και επαινούσε «τη “φιλελληνική” στάση των Γερμανών, απέναντι στους […]

Αυτή είναι η περίφημη σπηλιά μέσα από την οποία στις 30 Μαΐου του 1941 ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας αναρριχήθηκαν στην Ακρόπολη και κατάφεραν  να υποστείλουν τη σημαία του Γ΄ Ράιχ. 41 χρόνια μετά οι δύο ήρωες επέστρεψαν στο σπήλαιο μετά από πρόσκληση της Μελίνας Μερκούρη για αυτοψία. Οι δύο τολμηροί νέοι κατάφεραν […]

του Στέφανου Μίλεση από το Πειραιόραμα Ένα γεγονός που καταγράφηκε από όλους τους ιστοριογράφους της κατοχικής περιόδου, ήταν ο μεγάλος αριθμός από βαγόνια μετασκευασμένα που ήταν γνωστά ως “κλούβες”. Και ενώ οι Γερμανοί κατά την αποχώρησή τους κατέστρεφαν τις σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις, κτήρια, γραμμές, ατμομηχανές και βαγόνια, οι μόνες που παρέμειναν άθικτες ήταν οι “κλούβες”, συνεχίζοντας […]